ممکن است پارلمان بریتانیا توافق برگزیت را رد کند/ احتمال خروج بدون توافق بسیار بالاست

پروفسور «نیکلاس کول» تاریخ‌دان، استاد و رئیس بخش دیپلماسی در مدرسه ارتباطات و روزنامه‌نگاری در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی است. وی پیش‌تر استاد تاریخ دانشگاه بیرمنگام بود و از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۵ ریاست دپارتمان مطالعات آمریکایی در دانشگاه لستر را نیز برعهده داشت. حوزه تحقیقات وی اروپا، سیاست بریتانیا و مطالعات در زمینه سیاست خارجی را در بر می‌گیرد. از آثار این تاریخدان و تحلیل‌گر نامدار می‌توان به «فروش جنگ»، «جنگ سرد و آژانس‌های اطلاعاتی ایالات متحده؛ پروپاگاندای آمریکا و دیپلماسی عمومی» اشاره کرد. 

پروفسور نیکلاس کول با اشاره به تحولات اخیر بریتانیا در زمینه برگزیت و توافق با بروکسل بر سر این مساله به خبرنگار ایلنا گفت: «بوریس جانسون» نخست‌وزیر بریتانیا، پس از تلاش‌های بسیار توانست با اتحادیه اروپا بر سر طرح پیشنهادی خود برای برگزیت به توافق برسد. وی و «ژان-کلود یونکر»، رئیس کمیسیون اروپا از رسیدن به توافق در این زمینه ابراز رضایت کردند. جانسون در پیامی توئیتری عنوان کرد: «آنجا که اراده باشد، توافق نیز وجود دارد». وی بلافاصله پس از این سخنان توپ را در زمین پارلمان انداخت و گفت که وست‌مینستر باید هرچه زودتر این توافق را تایید کند تا کشور بتواند به مسائلی چون بیمه سلامت عمومی، خشونت و جرایم و همچنین مسائل گمرکی خود برسد. اما نکته‌ای که باید بیش از هر چیز بدان نظر داشت این است که آیا پارلمان واجد آن «اراده»ای هست که جانسون حرفش را می‌زند؟ 

وی در ادامه گفت: تا اینجای کار که به نظر می‌رسد چنین اراده‌ای وجود نداشته باشد. احزاب مخالف دولت بلافاصله مخالفت خود را با این طرح اعلام کردند. حزب اتحادگرای ایرلند شمالی این توافق را رد کرد. رای این حزب برای تایید طرح برگزیت از اهمیت بسیاری برخوردار است. از سوی دیگر، «جرمی کوربین»، رهبر حزب کارگر، نیز جانسون را متهم کرده که به توافقی بدتر از گذشته دست یافته است. بنابراین امید چندانی نمی‌توان داشت که پارلمان به توافق برگزیت روی خوش نشان دهد. 

این نویسنده و روزنامه‌نگار بریتانیایی با اشاره به مفاد توافق لندن-بروکسل بر سر برگزیت گفت: راستش، بسیاری از المان‌های توافق فعلی همخوانی چندانی با طرح «ترزا می»، نخست‌وزیر پیشین بریتانیا، ندارد. اما در زمینه ایرلند، پاشنه آشیل توافق پیشین، اختلاف‌هایی به چشم می‌خورد. در توافق ترزا می، بریتانیا همچنان در چارچوب اتحادیه گمرکی اتحادیه اروپا باقی می‌ماند و ایرلند شمالی نیز شماری از قواعد یکسان این بلوک را رعایت می‌کرد. اما در طرح جانسون با این موضوع مخالفت داشت و دلیلش هم این بود که به زعم آن‌ها این موضوع باعث می‌شد بریتانیا تا سال‌ها در اتحادیه اروپا بماند. 

وی افزود: طرح فعلی یک نکته مهم دارد و آن این‌که ایرلند شمالی از اتحادیه گمرکی اروپایی خارج می‌شود. بدین ترتیب هیچ کنترل گمرکی در جزیره ایرلند برقرار نخواهد بود و تنها بنادر شامل این قضیه می‌شوند. کالاهایی که از بریتانیا به ایرلند شمالی می‌رود، هیچ تعرفه‌ای از جانب اتحادیه اروپا اعمال نخواهد شد. در سراسر ایرلند، هیچ تعرفه‌ای از سوی اتحادیه اروپا برای کالاهای شخصی مسافران و همچنین کالاهای مصرفی فوری اعمال نخواهد شد.

کول در ادامه گفت: برخلاف طرح پشتیبان ایرلند که پارلمان بریتانیا آن را بارها رد کرد، این سیستم پیشنهادی با توافق تجارت آزاد میان بریتانیا و اتحادیه اروپا جایگزین نمی‌شود. این خود نشان می‌دهد که اروپا در این زمینه گذشت‌های بسیاری انجام داده است. البته، درباره وضعیت استقرار شهروندان پس از برگزیت هیچ تغییر خاصی حاصل نشده است. همچنین در این توافق‌نامه آمده است که دوره گذار تا پایان سال ۲۰۲۰ ادامه خواهد داشت، اما فضایی به اندازه یک یا دو سال دیگر نیز در صورت عقد موافقت‌نامه برای آن در نظر گرفته شده است. 

این نویسنده درباره تاثیر این طرح بر آینده بریتانیا گفت: راستش همه آنچنان از این قضیه خسته شده‌اند که هر نتیجه‌ای می‌تواند همگان را راضی کند. اما همان‌طور که پیشتر گفته‌ام، مشکل اصلی دودستگی گسترده در میان مردم است. شکافی که از سال ۲۰۱۶ و برگزاری همه‌پرسی برگزیت تاکنون در جامعه بریتانیا ایجاد شده را نمی‌توان به این راحتی از میان برد. تازه با تمام این اوضاع و احوال به نظر من، هنوز تا روزهای ثبات سیاسی فاصله بسیار داریم. نمی‌دانم پارلمان چه واکنشی به این مساله نشان خواهد داد. تا اینجای کار که اظهارات مقام‌های مجلس عوام چندان امیدوارکننده نیست. اما هیچ قطعیتی وجود ندارد. از سوی دیگر، پارلمان طبق مصوبه‌ای جانسون را موظف کرده که در صورت عدم تایید طرح از سوی نمایندگان، درخواست تمدید ضرب‌الاجل بکند. جانسون هم البته گفته که به هیچ روی چنین نخواهد کرد. اگر پارلمان این توافق را رد کند، احتمال برگزیت بدون توافق بسیار بالاست. اروپا هم به نظر می‌رسد که دیگر علاقه‌ای به کش دادن این مساله ندارد. بنابراین باید دید که آیا بوریس می‌تواند ۳۲۰ رای مورد نیاز برای تایید این طرح را کسب کند یا خیر. نظرسنجی‌ها و برآوردها نشان می‌دهد که بیش از ۲۵۰ نماینده از حزب محافظه‌کار به او جواب مثبت خواهند داد. اما حزب کارگر، حزب سبز، حزب ملی اسکاتلند و اتحادگرای ایرلند گفته‌اند که چنین نخواهد کرد. این بدان معناست که احتمال رد این توافق آنچنان هم بعید نیست. البته خبرهای خوبی هم برای بوریس جانسون در کار است: مثلا «دیوید گائوک»، از اعضای پیشین حزب محافظه‌کار که به‌خاطر مخالفت با برگزیت بدون توافق از حزبش اخراج شد، گفت که از توافق به‌دست آمده میان بریتانیا و اتحادیه اروپا حمایت می‌کند. روزهای آینده تعیین می‌کند اوضاع به چه سمت‌وسویی می‌رود.