ترکیه مسئول فعال شدن داعش علیه کردها، سوریه و عراق/ تحریم آنکارا «تئاتر سیاسی» است/ رویای اردوغان با توان اقتصادی کشورش تناسب ندارد

«حسن هانی‌زاده» کارشناس مسائل منطقه با اشاره به ادامه تجاوز نظامی ترکیه به سوریه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: با گذشت چند روز از عملیات «چشمه صلح» توسط ارتش ترکیه در مناطق شمالی سوریه، همچنان اظهارنظرها، زد و خوردهای دیپلماتیک و نظامی به قوت خود باقیست. مساله اصلی که در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد این است که خروج ناگهانی آمریکا از شرق فرات باعث به وجود آمدن این وضعیت بود و به اعتقاد من این خروج نتیجه زد و بند آمریکا و ترکیه با یکدیگر بود. درست است که رئیس‌جمهوری ایالات متحده ترکیه را به وضع تحریم‌های جدید تهدید کرده اما به نظر می‌رسد این موضوع تنها یک «تئاتر سیاسی» باشد. داده‌های موجودِ سیاسی و میدانی به علاوه اقدام‌های عجیب و غریب آمریکا به خوبی نشان می‌دهد که ترکیه از سوی واشنگتن در حال تشویق شدن برای پیشروی است؛ به گونه‌ای روز گذشته وزیر دفاع آمریکا رسماً اعلام کرد هزار نفر از سربازان آمریکایی از مناطق شمالی سوریه خارج خواهند شد.

وی ادامه داد: ترکیه با برجسته کردن تهدید کُردی نه تنها به دنبال ایجاد منطقه حائل با مرزهای خود در سوریه است بلکه با همین ابزار توانسته سال‌های سال، ادلب را تسخیر کند. آنکارا همچنان معتقد است پ.ک.ک و زیرشاخه‌های آن در مرزهای مشترکش با سوریه فعال هستند در صورتی که خبرگزاری‌ها و روزنامه‌های این کشور از شروع بحران سوریه به صورت روزانه و منظم اخباری در مورد کشته شدن عناصر پ.ک.ک و مرتبطین آن در عملیات‌های ارتش ترکیه منتشر می‌کردند. سوال اینجاست که چند سال این نزاع و درگیری باید ادامه داشته باشد و اساساً چرا دو طرف برای حل و فصل مشکل‌هایشان به مذاکره و گفت‌وگو رجوع نمی‌کنند؟

این تحلیلگر مسائل سیاسی با اشاره به سناریوی ترکیه برای ساخت شهر مرزی در شمال سوریه گفت: آنکارا به دنبال این است تا عمق ۳۰ کیلومتر و طول ۴۵۰ تا ۵۰۰ کیلومتر پیشروی کند و پس از تثبیت این منطقه بر اساس طرح و نقشه‌ای که دولت ترکیه دارد، هزاران شهرک مسکونی در آنجا بنا کند. در ادامه به دنبال آن هستند تا سه میلیون آواره سوری که از طیف عرب‌های سوریه هستند را در این مساحت مستقر کنند و بدون تردید دولت ترکیه به دنبال آن است تا اقلیم مورد نظر را با سیاست خود آرایش دهد؛ یعنی امکان اعطاء شناسنامه‌های ترکمن به آنها افزایش پیدا خواهد کرد. سوال اینجاست که هزینه بلندپروازی‌های آنکارا را چه کشور یا چه کسانی باید بدهند؟ آیا ترکیه با اقتصاد شکننده فعلی‌اش قابلیت ساخت یک دهم از این شهرک‌ها را دارد؟ پاسخ منفی است؛ کشوری که با یک تحریم اقتصادش مورد هجمه و تهدید قرار می‌گیرد، نمی‌تواند میلیاردها دلار برای این پروژه هزینه کند. لذا آنچه ترکیه به دنبالش است، دقیقاً مصداق آرزو را دارد تا واقعیت.

هانی‌زاده افزود: ارتش ترکیه سعی می‌کند ادلب، حماء و حلب را پاکسازی کرده و همزمان با آن کردها را از مناطق تحت سلطه‌شان بیرون کند و پرچم خود را بر مواضع مورد نظرش به اهتزاز در بیاورد. همین موضوع می‌تواند باعث پیشروی ارتش ترکیه تا عمق ۸۰ کیلومتری شود و حتی در این مورد شاهد بودیم که اردوغان اعلام کرده نبرد تا زمان نابودی داعش ادامه خواهد داشت. این همان موضع دوگانه‌ای است که سال‌ها از ترک‌ها سراغ داریم و از جهتی دیگر نشان می‌دهد قطع ارتباطِ کردها در رأس فهرست اقدام ترکیه قرار دارد. در مقابل، ارتش سوریه سعی دارد دست به تقابل مستقیم با ارتش ترکیه نزند؛ چراکه هماهنگی‌هایی میان دمشق و مسکو صورت گرفته و از سوی دیگر ارتش سوریه به دلیل تداوم درگیری با تروریست‌ها طی هشت سال اخیر توان مقابله با ارتش ترکیه را ندارد. دمشق سعی دارد نگرانی امنیتی ترکیه را برطرف کند و حتی آمادگی آن را دارد که با ارائه تضمین‌های مشخص، مانع از آسیب دیدن کردها شود. در این مورد باید منتظر ماند و دید که آیا کمیته امنیتی مشترک برگزار خواهد شد یا خیر.

وی در پایان خاطرنشان کرد: موضوع بسیار مهم و البته خطرناک، آزاد شدن مجدد پتانسل داعش پس از حمله ارتش ترکیه به مناطق کردنشین است. نیروهای داعش از چند سال پیش در رأس‌العین و اردوگاه‌هایی مانند الهول توسط آمریکایی‌ها تجمیع شده بودند و مدیریت آن را به کردهای سوریه دادند. پس از حمله ارتش ترکیه شاهد عملیات‌هایی از سوی داعش در قامشلی و حسکه بودیم که در راستای آن هم چندین نفر از اعضاء پ.ک.ک توسط داعش سر بریده شدند. این اتفاق به خوبی نشان می‌دهد ترکیه در حال استفاده و بهره‌برداری از حضور داعش به نفع خود است؛ چراکه آزاد شدن آنها در فضای فعلی سوریه، نه تنها کردها را به خاک و خون می‌کشد و توان مقابله آنها با ارتش ترکیه را تضعیف می‌کند، بلکه دولت سوریه هم مجدداً درگیر تهدید آنها خواهد شد. علاوه بر این وضعیت، آزاد شدن پتانسیل داعش می‌تواند امنیت عراق را به هم بریزد. با این تفاسیر و با توجه به وضعیت موجود، ارتش ترکیه دچار یک فرسایش زمینی خواهد شد و در مقابل کردها به دلیل سازمانِ رزم چریکی می‌توانند خود را مجدداً احیاء کنند.