ذاکریان در گفت‌وگو با ایلنا:
تمرکز مجمع عمومی باید بر یکجانبه‌گرایی آمریکا باشد/ جایگاه سازمان ملل هرگز تا این حد تنزل پیدا نکرده بود
کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل گفت: اینکه کشورها به مجمع عمومی می‌آیند مهم نیست، بلکه هدف مشخص و تشریح آن در نیویورک است که می‌تواند برای جهان راهگشا باشد.
«مهدی ذاکریان» کارشناس ارشد مسائل بین‌الملل در تشریح فضای نشست مجمع عمومی سازمان ملل سال جاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: مساله بسیار مهم در مورد نشست مجمع عمومی سازمان ملل این است که اساساً تا به امروز هیچگاه ندیده بودیم که جایگاه سازمان ملل تا به این حد در دنیا تنزل پیدا کند. واقعیت این است که سازمان ملل بیش از یک سال است که در حاشیه قرار گرفته و به انواع و اقسام مختلف از سوی ایالات متحده مورد اهانت و تمسخر واقع شده است. این روند، محصول اقامت سه ساله ترامپ در کاخ سفید است و روز به روز شاهد کاهش اعتبار سازمان ملل در مقیاس بین‌المللی هستیم. نمونه بارز و سند موجود این وضعیت را باید برجام بدانیم؛ چراکه یک توافق بین‌المللی با حضور قدرت‌های جهانی به امضاء رسید و شورای امنیت سازمان ملل هم با صدور قطعنامه ۲۲۳۱ آن را تایید کرد اما رئیس جمهوری آمریکا آن را به صورت یکطرفه ملغی کرد.
وی ادامه داد: خروج یکجانبه آمریکا از برجام دقیقاً نشان می‌دهد نه تنها سازمان ملل بلکه شورای امنیت که حافظ و پاسدار صلح در جهان است، دیگر هیچ‌گونه اعتبار حقوقی و سیاسی ندارد، چه برسد به مجمع عمومی سازمان ملل متحد. نقض اینگونه پیمان‌نامه‌ها رسماً به چهره سازمان ملل و زیرمجموعه‌های این نهاد بین‌المللی خدشه وارد می‌کند و به همین دلیل است که می‌گوییم اساساً چهره و وجهه سازمان ملل مخدوش شده است. این روند به خوبی نشان می‌دهد یکجانبه‌گرایی آمریکا به حدی رسیده که حتی بالاترین مرجع در مقیاس بین‌المللی که تمام کشورهای جهان عضو آن هستند و هزینه آن را پرداخت می‌کنند، مورد طعنه و حمله واشنگتن قرار می‌گیرند و این نه تنها به معنای سقوط ماهیت صلح است بلکه جایگاه ملل متحد را به پائین‌ترین سطح رسانده است. این روند نه تنها در مورد شورای امنیت یا مجمع عمومی بلکه در خصوص دیوان دادگستری بین‌المللی هم صدق می‌کند.
این استاد دانشگاه با اشاره به لزوم برنامه‌ریزی هدفمند برای حضور مقام‌های کشورمان در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: از دیرباز معتقد بودم که نباید به هر بهانه‌ای در مجمع عمومی سازمان ملل حضور پیدا کرد. سخنم مربوط به حالا نیست بلکه در زمان ریاست جمهوری سابق هم به این امر معتقد بودم. از سال پیش تاکنون که هجمه بی‌سابقه‌ای از سوی آمریکا به کشور ما وارد شده، هیچ برنامه یا محور مشخصی برای آن‌که بتوانیم ایالات متحده را در مجمع عمومی سازمان ملل به چالش بکشیم اندیشیده نشده است. در این راستا باید متوجه بود اصولاً کشورهایی که به مجمع عمومی سازمان ملل می‌آیند دو دسته هستند: نخست، کشورهایی که از آنها به عنوان «کشورهای اثرگذار فوری» نام برده می‌شود که می‌توان به ژاپن، چین، آمریکا، روسیه، فرانسه، بریتانیا، آلمان و غیره اشاره کرد و دسته دوم کشورهایی هستند که رهبران آنها برای خوش‌گذرانی به نیویورک می‌آیند.
ذاکریان افزود: ما جزء هیچکدام از این دو دسته نیستیم و متاسفانه به صورتی عمل کردیم که در حاشیه قرار داریم. سخن من این است که چندین ماه قبل از رفتن به مجمع عمومی سازمان ملل باید فکر کنیم که چرا و برای چه به نیویورک می‌رویم؟ باید به این فهم برسیم که آیا وزیر خارجه کشورمان بهتر می‌تواند صحبت کند یا رئیس جمهور و اساساً باید برآورد کنیم که اثرگذاری کدامشان در شرایط فعلی بیشتر و مفیدتر است. عده‌ای معتقدند سفر مقامات ارشد کشورمان به نیویورک را نباید یک سفر حاشیه‌ای بدانیم؛ چراکه در حاشیه مجمع عمومی مقام‌های ما با سایر کشورها رایزنی و دیدار می‌کنند و با اندیشکده‌ها یا رسانه‌ها به مصاحبه می‌پردازند. تمام این مسائل درست است و من هم آن را قبول دارم اما خروجی آن چیست؟ به یاد داریم که رئیس‌جمهوری کشورمان در سال ۲۰۱۳ بحث مبارزه با افراط‌گرایی را در مجمع عمومی سازمان ملل مطرح کرد که بسیار مورد استقبال قرار گرفت اما پس از آن در مجمع عمومی واقعه خاصی اتفاق نیافتاد.
این تحلیلگر مسائل سیاسی با اشاره به موضوع‌های دارای فوریت در نظام کنونی بین‌الملل عنوان کرد: کشورهای شرکت کننده در مجمع عمومی سازمان ملل مسائل زیادی را می‌توانند به بحث و گفت‌وگو بگذارند اما آنچه که باعث رنجش جامعه ملل می‌شود، کشتار غیرنظامیان بر اثر منازعات منطقه‌ای و حمایت قدرت‌ها از آن است. در چین، ونزوئلا، افغانستان، سوریه، میانمار، یمن، بحرین، عربستان و غیره روزانه و یا حداقل به صورت هفتگی شاهد آن هستیم که حقوق بین‌الملل مکررا نقض می‌شود؛ لذا این موضوع به نظرم دارای اولویت است. مباحثی مانند گرم شدن زمین و محیط زیست هم باید از اولویت‌های ما و جامعه جهانی باشد. در مورد اقتصاد جهانی نباید سکوت اختیار کرد؛ چراکه اقتصاد جهانی در حال تبدیل شدن به نظام تعرفه محور است که ادامه آن می‌تواند خروجی بسیار خطرناکی را به همراه داشته باشد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: به نظرم برای حضور در سازمان ملل باید برنامه مدون و هدفمند داشته باشیم. باید ببینیم در مجمع عمومی می‌خواهیم چه بگوییم. خوب بود که از شش ماه قبل از اساتید، صاحب‌نظران، روسای قوا، اندیشکده‌ها و مراکز پژوهشی اولویت‌ها سوال می‌شد و نهایتاً تمام کشور به یک جمع‌بندی می‌رسیدند که چه محوری را در سازمان ملل مورد بحث قرار دهیم. فکر می‌کنم مهمترین موضوعی که امروز باید در صحن مجمع عمومی در مورد آن صحبت شود و تمام کشورها باید آن را در دستور کار قرار دهند، یکجانبه‌گرایی آمریکا و شخصِ دونالد ترامپ است. در باب دیگر می‌توانیم الگوی مذاکرات برجام را برای دنیا تشریح کنیم که این موضوع هم بسیار مهم است. بنابراین حضور کشورها در مجمع عمومی دیگر همانند گذشته مهم نیست، بلکه گرفتن قطعنامه در مجمع عمومی یا شورای امنیت یا اخذ رای از دیوان دادگستری است که برای همگان بُرد دارد. به عبارتی دیگر نتیجه مهم است، نه طرح مساله.
