سخنان خلیلزاد بازی با الفاظ است/طالبان به عنوان «امارت اسلامی» قرارداد را امضا خواهد کرد/ تخلیه پایگاه بگرام متصور است

«وحید مژده» تحلیلگر افغان در تشریح اظهارات زلمی خلیلزاد و توافق ضمنی میان طالبان و آمریکا در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: بحث به توافق رسیدن طالبان و آمریکا بر سر صلح یکپارچه در افغانستان و مواضعی که از سوی زلمی خلیلزاد (به عنوان نماینده دولت فعلی آمریکا در مذاکرات صلح) ابهام‌ها و حاشیه‌هایی دارد. در جایی می‌بینیم خلیلزاد اعلام می‌کند که نظامیان آمریکا طی جدول زمانبندی از افغانستان خارج می‌شود اما چند روز بعد ترامپ از واشنگتن اعلام می‌کند که قصد خروج از افغانستان را نداریم. در اینجا بسیاری از تحلیلگران و حتی افکار عمومی با دوگانگی روبه‌رو می‌شوند اما آنچه مشخص است این خواهد بود که خلیلزاد رسماً در مصاحبه اخیر خود در کابل اعلام کرد پس از ۱۸ سال نتوانستند به پیروزی برسند. این دقیقاً نشان می‌دهد که آمریکا در افغانستان با شکست روبه‌رو شده اما همچنان دست از دوگانگی برنمی‌دارد.

وی ادامه داد: خلیلزاد و مجموع ساختار سیاسی آمریکا که در مورد افغانستان تصمیم‌گیری می‌کنند بر اساس محورهای قبلی خواستار آن هستند تا پس از امضاء قرارداد صلح از ناحیه خاک افغانستان بر دیگران و شرکاء تهدید وارد نشود. بحث دیگر مذاکره طالبان با سایر جریان‌های افغانستان پس از صلح است که این مورد هم در متن توافق ادعایی خلیلزاد آمده است. مساله دیگر این است که گویا در توافقی که در دستان خلیلزاد قرار دارد مدت خروج ۱۴ ماه در نظر گرفته شده است. گویا یک نسخه از قرادادی که آمریکا آن را محرمانه نامیده است به دست چند خبرگزاری رسیده اما احتمال آنکه در روزهای آینده و قبل از اعلام نهایی توافق تغییراتی در آن اعمال شود، وجود دارد. در مورد تخلیه پنج پایگاهی که آمریکایی‌ها ادعا کرده‌اند هم ابهام وجود دارد؛ چراکه اولاً طالبان خواستار خروج کلی نظامیان آمریکا از افغانستان است و دوماً بحث تخلیه تمام پایگاه‌ها مد نظر قرار دارد.

این پژوهشگر مسائل افغانستان با اشاره به پنج پایگاه درج شده در پیش‌نویس توافق صلح افغانستان، گفت: قرار بر آن است تمام پایگاه‌ها (اعم از نظامی، اطلاعاتی، لجستیکی و پشتیبانی) تخلیه شود اما باید دید که چگونه این اقدام صورت می‌گیرد و تا چه حد می‌توان روی حرف‌های آمریکا حساب باز کرد. به‌رغم بسیاری از تفسیرها و تحلیل‌های نظامی معتقدم یکی از پایگاه‌هایی که به آرامی تخلیه خواهد شد، پایگاه «بگرام» است. اینکه آیا آمریکا به صورت کامل خارج می‌شود موضوعی است که مربوط به شکست آنها در افغانستان است. آنها راهی جز خروج ندارند و خودشان هم به این موضوع اذعان دارند. در این بین حکومت وحدت ملی افغانستان تنها نظاره‌گر موضوع است. اشرف غنی از گذشته (حتی در کتابی که سال‌ها پیش منتشر کردند) معتقد است که جنگ افغانستان ایدئولوژیک نیست و حتی مسائل اقتصادی و سیاسی دیگر را پیش می‌کشد؛ اما به نظرم آمریکایی‌ها راهی جز خروج از افغانستان ندارند.

مژده افزود: خلیلزاد اخیراً اعلام کرده که عنوان «امارت اسلامی» که از سوی طالبان استفاده می‌شود برای آنها قابل پذیرش نیست. این یک دروغ بسیار بزرگ است که خلیلزاد آن را علنی کرد؛ به گونه‌ای که در ذیل پیش‌نویس توافق میان طالبان و آمریکا که دو طرف باید آن را امضاء کنند، از واژه امارت اسلامی استفاده شده و ملابرادر به عنوان مسئول سیاسی طالبان (در صورت نهایی شدن توافق) زیر آن را امضاء خواهد کرد. از این منظر من معتقدم خلیلزاد به صورت کلی آمریکایی‌ها به دنبال بازی با الفاظ هستند و متاسفانه آن را به صورت علنی در مقابل دوربین تلویزیون و رسانه‌ها بازگو می‌کنند. آنها حتی معتقدند که اگر طالبان پس از توافق از اجرای آن سر باز زد، با آنها مقابله می‌کنند. این غلط است؛ مقابله با طالبان به معنی تحریم مردم افغانستان و بدتر شدن اوضاع کشور است. آنها اگر از افغانستان خارج شوند، دیگر نمی‌توانند به صورت فیزیکی وارد کشور شوند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: پرسش دیگر این است که در صورت امضاء توافق صلح میان آمریکا و طالبان، سرنوشت انتخبات ریاست جمهوری افغانستان چه می‌شود؟ اسناد و داده‌های سیاسی به صورت شفاف نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند که میان صلح و انتخابات، تنها باید یک گزینه انتخاب شود. در این مسیر اشرف غنی اصرار بر برگزاری انتخابات دارد اما مابقی شخصیت‌ها نظار مخالف دارند. لذا امکان تعویق انتخابات و موکول شدن آن به بعد از توافق صلح وجود دارد. طبیعی است که اگر انتخابات برگزار شود اولین مساله، تقلب خواهد بود و بدون تردید عدم وجود امنیت عمومی هم حرف اول را خواهد زد. با تمام این تفاسیر و بر اساس مشاهداتم، خلیلزاد با طالبان توافق نهایی را امضاء خواهند کرد. پس از این امضاء قرارداد احتمالاً نشست مشترکی در اسلو با حضور سیاستمداران، طالبان و آمریکا برگزار خواهد شد تا در مورد انتخابات آینده بحث و تبادل نظر شود.