بررسی نتایج انتخابات ایالت براندنبورگ و زاکسن ؛
نوربخش: راست افراطی دیگر حاشیه‌نشین نیست/ تبعیض در شرق آلمان به ضرر احزاب اصلی تمام شد
کارشناس ارشد مسائل اروپا گفت: افزایش ۱۷.۸ درصد آراء حزب آلترناتیو در ایالت زاکسن و بیش از ۱۰ درصدی در ایالت براندنبورگ نشان می‌دهد که نه تنها صدراعظم بلکه احزاب اصلی آلمان با بحران روبه‌رو هستند.
«سید نادر نوربخش» کارشناس ارشد مسائل اروپا در تشریح نتایج انتخابات روز یکشنبه در دو ایالت براندنبورگ و زاکسن واقع در شرق آلمان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: در نظام سیاسی غیرمتمرکز آلمان انتخابات ایالتی نقش مهمی دارد؛ با این حال اهمیت ویژه انتخابات روز یکشنبه در رشد جریان راست افراطی در کشور آلمان نهفته است. این انتخابات ساختار دولت در سطح محلی (ایالتی) را برای پنج سال آینده مشخص می‌کند و احزاب سنتی به‌رغم حفظ جایگاه، نتایج بسیار ضعیفی از خود به جای گذاشتند. برای مثال در ایالت زاکسن حزب مرکل ۷.۴ درصد نسبت به دور پیشین کاهش آراء داشت در حالی که حزب راست افراطی آلترناتیو برای آلمان (AFD) با کسب ۲۷.۵ درصد آراء با بیش از ۱۷.۸ درصد افزایش روبه‌رو شد. لازم به ذکر است که ایالت زاکسن در شرق آلمان با جمهوری چک و لهستان هم مرز است و زادگاه گروه راست افراطی «پگیدا» محسوب میشود. در ایالت براندنبورگ نیز حزب آلترناتیو برای آلمان با کسب ۲۲.۵ درصد بیش از ۱۰ درصد افزایش میزان آراء نسبت به دور پیشین داشته است. اگرچه حزب سوسیال دموکرات در این ایالت همچنان در جایگاه نخست قرار دارد اما پایین‌ترین میزان نتایج را از زمان اتحاد آلمان از آن خود کرد. همچنین حزب سبز‌های آلمان نیز موفق شد اندکی نتایج خود نسبت به سال ۲۰۱۴ را بهبود ببخشد که البته این میزان با نسبت رشد راست افراطی فاصله زیادی دارد.
وی با اشاره به اهداف جریان راست‌افراطی در آلمان افزود: حزب آلترناتیو برای آلمان در سال ۲۰۱۳ تاسیس شد و توانست با رویکرد پوپولیستی ضمن مخالفت با اتحادیه اروپا و اعتراض به سیاست‌های پذیرش مهاجران نظر برخی رای‌دهندگان را به سوی خود جلب کند. بحران پناهجویان سال ۲۰۱۵ نقطه عطفی در رشد این حزب محسوب میشود. در انتخابات اخیر نیز موضوع مهاجرت یکی از مهم‌ترین مباحثی بود که به رشد جریان راست افراطی کمک کرد؛ به گونه‌ای که حزب آلترناتیو برای آلمان موفق شد از نارضایتی شهروندان در موضوع مهاجرت و حضور پناهجویان خارجی به نحو احسن بهره‌برداری کند. در کل باید توجه داشت راست افراطی در آلمان به دو جناح کلی تقسیم میشود: نخست نئونازی‌ها که گرایشات نژادپرستانه علنی و فاشیستی دارند و دوم پوپولیست‌های هوادار حزب آلترناتیو برای آلمان که نسبت به دسته اول رویکرد متفاوتی داشته و بیشتر بر روی تبعات منفی فرهنگی و هویتی ورود مهاجران تاکید میکنند و حداقل در ظاهر نژادپرستی به شکل آشکار را کنار گذاشته‌اند. در این میان دسته نخست به دلیل رویکرد غیر دمکراتیک خود در صحنه سیاسی آلمان موفق نبودند اما پوپولیست ها طی سال‌های اخیر رشد بی سابقه‌ای در صحنه سیاسی آلمان داشتند.
این تحلیلگر سیاسی در پاسخ به این سوال که آیا تفاوت فاحش میان رفتار رای‌دهی آلمانی‌ها در شرق این کشور وجود دارد، گفت: یکی از مهم ترین موضوعات در بررسی نتایج انتخابات و وضعیت سیاسی داخلی کشورها توجه به جغرافیای انتخابات است. در آلمان ایالات شرقی طی سال‌های اخیر پایگاه محکم جریان راست افراطی تلقی میشود. نکته دیگر شکاف و نابرابری میان شرق و غرب آلمان است که بعد از سه دهه هنوز در عرصه‌های مختلف اجتماعی، سیاسی و اقتصادی مشخص است. مسئله مهم در این میان حس تبعیض است که باعث میشود مردم ایالت‌های شرقی احساس کنند شهروند درجه دوم آلمان هستند. اگر چه بر اساس آخرین آمارها این تبعیض‌ها به سمت کمتر شدن پیش رفته اما روند آن بسیار کند بوده است. این تفاوت‌ها در زمینه‌های مختلفی وجود دارد؛ پارامتر‌هایی همچون میزان نرخ بیکاری، ثروت، رویکرد نسبت به مهاجران خارجی از جمله تفاوت‌های مهم آن ارزیابی می‌شوند.
نوربخش تصریح کرد: باید توجه داشت که در تحلیل نتایج انتخابات بهتر است به نوع انتخابات و نظام سیاسی پارلمانی کشور توجه شود؛ برای مثال در یک انتخابات در یک نظام ریاستی، معمولاً تنها کاندیدای حائز مقام نخست پیروز اصلی معرفی میشود و کاندیداهای دیگر شکست خورده محسوب می‌شوند. اما در یک ساختار انتخاباتیِ پارلمانی و تناسبی، میزان آراء بدست آمده میتواند نسبت نشانگر کرسی‌های آن حزب باشد و افزایش و کاهش آن ولو یک درصد هم اهمیت دارد. البته باید به این موضوع هم توجه کرد که راست افراطی با این میزان از آراء، به تنهایی قادر به تشکیل دولت در سطح ایالتی نیست و همه احزاب دیگر هم از هرگونه ائتلاف یا همکاری با راست افراطی خودداری میکنند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: این میزان آراء برای یک حزب مانند AFD با چنین سابقه سیاسی محدود و عمر کوتاه بسیار مهم تلقی میشود. لذا در صحنه سیاسی آلمان دولت کنونی مرکل در سطح ملی نتیجه ائتلاف دو حزب راست میانه و چپ میانه یعنی دمکرات مسیحی‌ها و سوسیال دمکرات‌ها است که به ائتلاف بزرگ مشهور است و نتایج انتخابات اخیر نشان دهنده ادامه کاهش محبوبیت این دو حزب اصلی است. در نهایت باید فضای سیاسی آلمان را قطبی شدن و تحول اساسی در ساختار دو حزبی چپ و راست میانه دانست. فضایی که به عقیده من احزابی مانند راست افراطی، دیگر کوچک و حاشیه‌ای نیستند و می‌توانند در آینده نزدیک به قدرت دست پیدا کنند.
