دوپاره شدن یمن به صلاح امنیت ملی عربستان نیست/آمریکا از ائتلاف عربی در عدن ناامید شد

«قاسم محبعلی» مدیرکل پیشین غرب‌ آسیای وزارت خارجه در تشریح آخرین وضعیت عدن و اختلاف‌ها میان عربستان و امارات در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: در جنوب یمن و به خصوص در عدن از قدیم الایام تاکنون تضادهای سنتی و قدیمی زیادی وجود داشته که بخشی از آنها خارجی و مابقی داخلی است. یکی از دلایل این تضادها، وجود جریان‌های مختلف منتسب به امارات یا عربستان بوده که به عنوان مثال می‌توان به حرکت الاصلاح اشاره کرد. این جریان سیاسی در یمن شاخه اخوان‌المسلمین است و مورد حمایت عربستان سعودی بوده اما امارات آن را ضد منافع خود می‌داند. از سوی دیگر قطر و ترکیه هم به دلیل ریشه‌های ایدئولوژیک از اخوان المسلمین حمایت می‌کنند و همین موضوع باعث شده تا تضاد منافع میان بازیگران ذی‌نفوذ در یمن و به خصوص در جغرافیای عدن به بالاترین حد خود برسد.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم وضعیت عدن را خیلی گذرا و مختصر تشریح کنیم باید بگوییم که شاهد مدلی از چندپارگی در عدن هستیم. از سوی دیگر باید متوجه بود که انسجام از گذشته در عدن بر اساس تحکم نظامی بوده و حالا هم که اوضاع امنیتی و میدانی با مشکل روبه‌رو شده است وضعیت دو برابر گذشته بحرانی است. در این میان بسیاری از طیف‌ها و قبائل یمنی هم با یکدیگر اختلاف دارند. نکته مهم و البته بسیار خطرناک اینجاست که تمام قبایل یمن مسلح هستند؛ طبق آماری که در گذشته (قبل از تجاوز نظامی عربستان و امارات به یمن) منتشر شده بود به ازای هر نفر یمنی سه سلاح در این شور موجود بود و این روند همچنان هم ادامه دارد. همین موضوع نه تنها وخامت اوضاع را نشان می‌دهد بلکه به خوبی می‌توان فهمید که در حالت طبیعی، عدن با مسائل و مشکلات امنیتی روبه‌رو بوده است.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به این موضوع که وضعیت بحرانی یمن می‌تواند باعث زایش هرگونه طیف سیاسی غیرمجاز در یمن و عدن شود، گفت: وضعیت در عدن به گونه‌ای است که هر گروه به راحتی می‌تواند یک دولت تشکیل دهد و این موضوع برآمده از عدم استقرار امنیت و خلاء قدرت است. در این بین حتی ممکن است سازمان ملل این گروه‌ها و دسته‌های سیاسی نوظهور را به رسمیت بشناسد و آنها را مورد شناسایی قرار دهد و نهایتاً بحث رقابت‌های میدانی به میان می‌آید. همین موضوع باعث شده تا در عدن گروهی که منتسب به امارات و عربستان هستند مقابل یکدیگر قرار بگیرند و مساله مهم‌تر این است که سعودی‌ها به دولت مستعفی منصورهادی و اعضاء آن به هیچ وجه رحم نکردند. منبع میدانی که در آنجا حضور دارند طی مصاحبه‌هایی رسماً اعلام کرده‌اند که قطع حمایت آشکار ریاض باعث شده تا تعداد زیادی از جیره‌خواران آنها در دولت منصور هادی تلف شوند و حالا آتش اختلاف است که زبانه می‌کشد.

محبعلی افزود:: بسیاری معتقدند که سعودی‌ها و اماراتی‌ها به دنبال دو پاره کردن یمن (جنوبی و شمالی) هستند. اینکه آیا ابوظبی به دنبال چنین گزینه‌ای در یمن است برای بسیاری از تحلیلگران و مقامات قابل درک و فهم است اما واقعیت این است که عربستان مایل نیست که یمن به دو بخش تجزیه شود. جنوب یمن که قطب دریایی و استراتژیک آن است در دست امارات قرار دارد اما مناطق شمالی که در دست عربستان است، تماماً کوهستان‌های صعب‌العبور قرار دارد. سعودی‌ها به خوبی می‌دانند که حتی امپراتوری عثمانی نتوانست بر مناطق شمالی یمن حاکم شود و آنجا را تسخیر کند و حالا هم آنها در حال دیدن خواب آشفته هستند.             

وی در پایان خاطرنشان کرد: بر این باورم که منافع و امنیت ملی عربستان دوپاره شدن یمن را مهر تایید نمی‌زند و از سوی دیگر آمریکایی‌ها و جامعه ملل خواهان تجزیه این کشور بر اساس سناریوی فعلی نیستند. از این منظر معتقدم که رقابت‌ها در یمن گسترش پیدا خواهد کرد و واشنگتن به خوبی می‌داند که وضعیت فعلی باعث توسعه نفوذ ایران در یمن و منطقه خواهد شد. اصل ماجرا این است که آمریکا فکر می‌کرد عربستان و ائتلاف عربی آن در یمن می‌تواند ظرف چند ماه یا چند سال یمن را بر اساس منافع آنها بایکوت کند اما تاکنون اینگونه نشده است. شکاف فعلی باعث شده تا آمریکا از نقش عربستان در یمن دلسرد شود اما فراموش نکنید که همین شکاف باعث می‌شود تا آمریکا بتواند میان بیشتری از تسلیحات خود را به امارات و عربستان بفروشد.