تقویت کُردها دلیل اصلی تنش آمریکا و ترکیه/امکان تجزیه سوریه به دو قسمت شرق و غرب فرات قوت گرفته است

«سیدعلی قائم‌مقامی» کارشناس مسائل ترکیه در تشریح دلایل و پیامدهای دور جدید تنش میان ترکیه و آمریکا در شرق فرات در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: تنش میان آنکارا و واشنگتن آن هم برسر مناطق شرق فرات موضوع جدید به حساب نمی‌آید اما شکل و محتوای آن نسبت به گذشته (از منظر وضعیت سیاسی و بزه تاریخی) تا حد زیادی تفاوت دارد. از گذشته تا به امروز ترکیه بارها دلایل متفاوتی در مورد این پرونده مطرح کرده است اما باید متوجه بود که تمام دلیل و حوزه برخورد ترک‌ها در این منطقه، کردها و تحرک‌های آنها است. منطقه شرق فرات و به خصوص آن منطقه‌ای که ترکیه مورد نظرش است حدود ۴۵۰ کیلومتر از مرز مشترک ترکیه و سوریه را در بر می‌گیرد که در واقع از شمال غرب عراق تا شرق فرات مورد اشاره است.

وی ادامه داد: در این مناطق سه طیف کردها، اعراب و آذری‌ها ساکن هستند و در همین راستا ترکیه مدعی است که حزب اتحاد دموکراتیک و زیرشاخه‌های آن که با پ.ک.ک در ارتباط هستند، همچنان در حال تهدید منافع ترکیه و خاک این کشور هستند. در گذشته آسیه عبدالله و صالح مسلم به عنوان رهبران سابق حزب اتحادیه دموکراتیک مورد نقد ترکیه قرار داشتند و تا به امروز هم این موضوع به نحوی دیگر ادامه دارد. به طور کلی ترکیه مدعی آن است که باید تمام مناطق کردی در سوریه را مورد هدف قرار داد؛ چراکه آنها تنها تهدید ترکیه به حساب می‌آیند و از این رو بهانه کافی برای دخالت در امور سوریه از سوی آنکارا موجود است. به عنوان مثال در پرونده کوبانی، زمانی که داعش به این شهر حمله‌ور شد اردوغان و سازمان‌های امنیتی و ارگان‌های نظامی ترکیه از داعش علیه کردهای کوبانی حمایت کردند و حتی در اخبارشان از سقوط این شهر بسیار خشنود بودند.

این پژوهشگر مسائل بین‌الملل با اشاره به ادامه اختلاف آمریکا و ترکیه در مورد کردهای سوریه، گفت: سیاست ترکیه در مساله کوبانی کاملاً روشن و واضح بود و حتی خروجی اقدام‌های آنها به راحتی قابل ملاحظه بود. در این میان اختلاف آمریکا و ترکیه بر سر حزب اتحاد دموکراتیک، یگان‌های مدافع خلق و سایر جریان‌های کردی در سوریه کاملاً مشهود بوده و همچنان این روند به قوت خود ادامه دارد. ترک‌ها مدعی هستندکه آمریکا کردهای سوریه را به سلاح و تسلیحات سنگین مجهز کرده و قصد دارد منافع ترکیه را مورد هدف قرار دهد؛ اما واقعیت این است که ایالات متحده به دنبال این است تا از شرق‌فرات تا دیرالزور را زیر نظر خود اداره کند که حدود ۳۰ درصد از خاک سوریه را در برمی‌گیرد.

قائم‌مقامی افزود: مناطق مورد نظر آمریکا، بخش اعظمی از مناطق کشاورزی سوریه را تشکیل می‌دهد و اگر سناریوی آمریکا برای تسخیر و تصرف کامل این نقاط عملیاتی شود کشاورزی و عایده‌های مربوط به آن با مشکل روبه‌رو می‌شود. در مقابل آنکارا و شخص اردوغان این موضوع را به خوبی می‌داند و تمام تمرکزش را روی این مساله معطوف کرده است. از سوی دیگر باید توجه داشت که آمریکا با اشغال این مناطق به تجزیه سوریه سرعت می‌بخشد؛ چراکه شرق فرات را توسط نیروهای مورد حمایت خود در دست می‌گیرد و از سوی دیگر در غرب فرات هم شاهد حضور ارتش سوریه و روس‌ها هستیم. این وضعیت حداقل به معنای تقسیم شرق و غرب فرات بر اساس منافع قدرت‌ها و بازیگران دخیل در پرونده سوریه خواهد بود.

وی در پایان تصریح کرد: ترکیه در وضعیت کنونی از شمال غرب سوریه تا عفرین را تحت اختیار خود دارد و در مقابل اردوغان به دنبال آن است تا بتواند یک کریدور صلح به طول ۳۲ کیلومتر را در این مناطق برپا کند که به نظر می‌آید ایالات متحده هم با آن موافقت کرده است. در مقابل نیروهای کرد مستقر در این منطقه با طرح ترکیه مخالفت کرده‌ و تهدید کردند که اگر چنین اتفاقی بیفتد، ۶۰۰ کیلومتر مربع را تحت اختیار خود قرار خواهند داد. به هر حال به نظر می‌رسد که ترکیه و ایالات متحده در این مورد توافق‌هایی به یکدیگر انجام داده‌اند و به هر حال در حال تقسیم منافع خود در غرب و شرق فرات هستند.