توقیف نفتکش بریتانیا در تنگه هرمز آزمون بزرگی برای جانسون است/ پایان خوش در مساله برگزیت در آینده نزدیک، دور از ذهن است

«کریستوفر استفورد»، پژوهشگر و تحلیل‌گر در دانشکده علوم اجتماعی در دانشگاه ناتینگهام است. وی در زمینه برگزیت، سیاست خارجی بریتانیا و روابط بین‌الملل فعالیت دارد.  

کریستوفر استفورد با اشاره به پیروزی «بوریس جانسون» در رقابت‌ها برای تصدی نخست‌وزیری بریتانیا در رابطه با تاثیر گزینه‌های برگیت سخت و نرم بر اقتصاد و تجارت این کشور به خبرنگار ایلنا گفت: بوریس جانسون در دوران کارزار انتخاباتی‌اش با ادبیات تندی از اروپا یاد کرده بود، اما این شانس وجود دارد که با رفتن به بروکسل قدری موضعش تلطیف شود. اروپا بارها اعلام کرده تصمیم به مذاکره مجدد بر سر توافق خروج ندارد و جانسون اگر ذره‌ای بخواهد این موضع تغییر کند باید در میان اعضای این بلوک دوستی پیدا کند. تهدید اروپا، آن‌گونه که بسیاری پیشنهادش را داده‌اند، احتملا تاثیری ندارد و به روابط دو طرف آسیب می‌زند. البته جانسون می‌تواند هر زمان که به نظرش مناسب بیاید دکمه دلربایی‌اش را «روشن کند»، اما این‌که آیا این کار تاثیری داشته باشد یا نه قضیه دیگری است.

وی در ادامه در زمینه احتمال توافق میان بریتانیا و ایرلند بر سر مسائل مرزی و تجاری و جدیت برنامه‌های جانسون در این‌باره عنوان کرد: راستش، هیچ برنامه مشخصی برای حل این قضیه وجود ندارد. برخی مدعی شده‌اند که می‌توان با «فناوری نوین» مرزی ایجاد کرد که نیازی به کنترل فیزیکی نداشته باشد،‌ اما همین‌ها دارند زور می‌زنند تا مثالی مناسب برای عملکرد این راه‌حل ارائه کنند. برخی دیگر پیشنهاد داده‌اند که همبستگی و تهدید به «خروج بدون توافق» اروپا را می‌ترساند و باعث می‌شود به هر امتیازی که لندن مد نظر دارد تن بدهد. اما هیچ دلیلی وجود ندارد که این منطق جوابگو باشد. اروپا تا اینجای کار قدرتمند و متحد بر موضع خود مانده است. در حقیقت، این بریتانیا است که در موضع ضعف قرار دارد و بعید به نظر می‌رسد که تهدیدها اثر کند و اروپا را مجبور به عقب‌نشینی کند.

این تحلیل‌گر مسائل بریتانیا در ادامه با اشاره به سالگرد همه‌پرسی اسکاتلند و احتمال برگزاری مجدد این رای‌گیری تا سال ۲۰۲۱ افزود: دولت بریتانیا از این قضیه چندان استقبال نمی‌کند. تمامیت بریتانیا از اهمیت بسیاری برخوردار است، خصوصا برای محافظه‌کاران و هواداران سنتی‌شان. از هم گسستن بریتانیا به آوازه محافظه‌کاران ضربه می‌زند. این امر همچنین در تضاد کامل با شعارهای بسیاری سیاستمداران، از جمله جانسون، هنگام برگزاری همه‌پرسی برگزیت قرار دارد. با این وجود اسکاتلند در سال ۲۰۱۴ رای به ماندن در اتحادیه اروپا داد و مردم این کشور در مجموع هنوز علاقه‌ای به جدایی ندارند، خصوصا بدون توافق. در نتیجه، چنانچه جانسون همچنان به «برگزیت بدون توافق» اصرار داشته باشد، نمی‌تواند به همه‌پرسی مجدد در اسکاتلند بی‌توجه باشد.

این پژوهشگر دانشگاه ناتینگهام درباره توقیف نفتکش ایرانی از سوی کشورش که ایران آن را راهزنی دریایی می‌نامد، حاضر به پاسخگویی نشد ولی در رابطه با توقیف نفتکش بریتانیا در تنگه هرمز از سوی ایران گفت: حل این مسئله آزمون بزرگی برای نخست‌وزیر جدید است و برای واکنش قدرتمند به این ماجرا به او فشار می‌آورند! با توجه به دوران شکست‌خورده‌اش به‌عنوان وزیر خارجه، بسیاری امید چندانی ندارند که وی در این رابطه اقدامی انجام دهد.

این تحلیل‌گر سیاست و روابط بین‌الملل درباره سناریوهای احتمالی خروج فرانسه و یونان از اتحادیه اروپا و آینده این بلوک گفت: من این گزینه‌ها را بعید می‌دانم. آشفتگی‌هایی که در این چند سال گذشته در بریتانیا شاهدش بودیم احساس همبستگی و هواداری از اتحادیه را در اروپا به وجود آورده است. البته در فرانسه و یونان افراد بسیاری هستند که می‌خواهند از اتحادیه اروپا خارج شوند، اما در حال حاضر بریتانیا نمونه چندان خوبی برای آن‌ها نیست تا آن را در برابر مردم‌شان قرار دهند.

کریستوفر استفورد در پاسخ به این پرسش که آیا ماجرای برگزیت می‌تواند پایانی خوش داشته باشد گفت: جانسون وعده کرده که کشور را به هر قیمتی در تاریخ ۳۱ اکتبر از اتحادیه اروپا خارج کند. این احتمال که در این مدت کوتاه توافق جدیدی شکل گیرد به‌نظر بعید می‌رسد. حتی اگر اروپا بارها بر بی‌علاقگی‌اش به مذاکرات جدید تاکید نمی‌کرد هم این احتمال بسیار ضعیف می‌نمود. در بلندمدت، اقتصاد بریتانیا خود را با شرایط تنظیم کرده و مسیر خود را ادامه خواهد داد. اما در کوتاه‌مدت، رنج‌های بالقوه بسیاری در مسیر وجود دارد. بنابراین بعید به‌نظر می‌رسد که به‌زودی پایان خوشی را شاهد باشیم.   

گفت‌وگو از: کامران برادران