استاد علوم سیاسی دانشگاه لندن:
ایجاد تحول در ترکیه مستلزم تلاشهای درونحزبی است/ اردوغان باید رویکردهای فعلی خود را تغییر دهد
استاد علوم سیاسی دانشگاه لندن گفت: اوضاع نمیتواند همچو گذشته بماند. به جرئت میگویم که سیاست معاصر در ترکیه به قبل از انتخابات شهرداری در استانبول و پس از آن تقسیم خواهد شد.
پروفسور «ویلیام هیل» استاد علوم سیاسی و روابط بینالملل در دپارتمان خاورزمین و آفریقا در دانشگاه لندن است. حوزه تحقیقات وی روند دموکراسی در ترکیه را در برمیگیرد. از جمله آثار تالیفی این تحلیلگر میتوان به «ترکیه، آمریکا و عراق» و «سیاست خارجی ترکیه، ۱۷۷۴-۲۰۰۰» اشاره کرد.
پروفسور ویلیام هیل با اشاره به نتایج انتخابات شهرداری در استانبول و پیروزی «اکرم اماماوغلو»، نامزد حزب جمهوریخواه خلق ترکیه، به خبرنگار ایلنا گفت: شکی نیست که این پیروزی نشانهای است از زوال «رجب طیب اردوغان»، رئیسجمهوری ترکیه و حزب عدالت و توسعه. اردوغان خود پیشتر گفته بود که هر کس در استانبول پیروز شود، کشور را برده است. مانند اماماغلو، معتقدم که نتیجه انتخابات را میتوان شروعی دوباره برای استانبول و همچنین ترکیه دانست.
وی در ادامه گفت: اما پرسش مهم اینجاست که چرا این شهر تا این اندازه برای اردوغان اهمیت داشت. میدانیم که دور پیشین انتخابات ابطال شده بود و حزب عدالت و توسعه تلاش بسیار کرد تا در دور جدید انتخابات خود را بهعنوان پیروز نشان دهد. استانبول بزرگترین شهر ترکیه است و همین بر اهمیت آن میافزاید. میشود استانبول را ترکیهای در مقیاس کوچک در نظر گرفت. بنابراین میتوان تصور کرد که شکست در این شهر تا چه اندازه اردوغان و حزب متبوعش را میترساند. قومیتها و مذاهب گوناگونی در این شهر در کنار یکدیگر زندگی میکنند و نهادهای اقتصادی بسیاری در آنجا واقع شده است. بنابراین بیاغراق میتوان بر این حرف اردوغان صحه گذاشت: هر کس در استانبول پیروز شود، در ترکیه برنده شده است! بماند که اردوغان خود زاده استانبول است و حیات سیاسیاش را نیز از همین شهر آغاز کرد.
این استاد دانشگاه لندن در ادامه گفت: در سیاست معمول است که میگویند یک سیاستمدار دست کم مطمئن است که میتواند در زادگاهش که پایگاه سیاسی او محسوب میشود پیروز باشد. اما اگر یک سیاستمدار نتواند در زادگاهش پیروز شود چه؟
نکته جالب اینجاست که اماماوغلو انتخابات قبلی را که حدود سه ماه پیش برگزار شد با اختلاف ۱۳ هزار رای برد اما این بار با اختلاف ۷۷۵ هزار رای پیروز شد. چه ضربهای بدتر از این بر پیکره عدالت و توسعه؟ نهایتا گمان میکنم بناست با ترکیه جدیدی سروکار داشته باشیم، اما نکته مهم اینجاست که دولت حاکم نیز این را میداند و باید دید در آینده برای احیای آبروی سیاسی خود چه خواهد کرد.
وی با اشاره به تاثیر نتایج انتخابات شهرداری در استانبول بر وضعیت حقوق بشری و سیاسی ترکیه گفت: با توجه به اخباری که شاهدش هستیم، هیچ نشانه مثبتی در زمینه بهبود اوضاع دیده نمیشود. دستگیریهای مدام به اتهام دست داشتن در کودتای نافرجام سال ۲۰۱۶ و ارتباط با «فتحالله گولن»، روحانی منتقد دولت، چشمانداز چندان روشنی را پیش پا نمیگذارد.
نویسنده کتاب «ترکیه، آمریکا و عراق» در ادامه افزود: اما همانطور که پیشتر گفتم، اوضاع نمیتواند همچو گذشته بماند. به جرئت میگویم که سیاست معاصر در ترکیه به قبل از انتخابات شهرداری در استانبول و پس از آن تقسیم خواهد شد. پیشتر «عبدالله گل»، رئیسجمهوری پیشین ترکیه و «احمد داووداغلو»، نخستوزیر پیشین این کشور، از عزمشان مبنی بر جدایی از حزب اردوغان خبر داده بودند. «علی باباجان»، وزیر پیشین اقتصاد، نیز اعلام کرده که بناست به گل بپیوندد. نکتهای که باید در نظر داشت این است که دو سیاستمدار دیدگاههایی لیبرالمنشانه دارند و میتوانند کاری کنند که اردوغان در مسیر پیش روی خود تجدیدنظر کند.
البته هنوز نمیتوان در اینباره اظهارنظر قطعی کرد. اما من اگر جای اردوغان بودم قطعا چنین میکردم. نتیجه این انتخابات خود نشانهای آشکار بود دال بر اینکه شیوههای اقتدارگرایانه اردوغان دیگر پاسخگو نیست. آیا او قادر به درک این نکته خواهد بود و مسیر خود را در راستای خواست اکثریت مردم که فشارهای اقتصادی، رکود و سلطه حکومت بر جامعه به تنگ آمدهاند تغییر خواهد داد؟ باید منتظر ماند و دید. این امر البته نیازمند تلاشهای بسیار درونحزبی است، چراکه بسیاری از اعضای حزب عدالت و توسعه از امتیازدهیهای اخیر او به مخالفان به تنگ آمده بودند و حمایتشان از وی را کاهش دادند.