استاد علوم سیاسی دانشگاه «امآیتی»:
اتهامهای فساد نتانیاهو سایه سنگینی بر حزب لیکود انداخته است/ احتمال بروز بحران سیاسی در اسرائیل/ بنی گانتس یگانه رقیب جدی لیکود و نتانیاهو است
نظام پارلمانی اسرائیل بر اساس انتخاب نمایندگان و رقابت آنها میان ۱۲۰ کرسی کنست (پارلمان اسرائیل) شکل میگیرد. هر یک از جناحهای حاضر در انتخابات باید دستکم سه و ۲۵ صدم درصد آرا (یعنی چهار کرسی) را کسب کنند تا وارد کنست شوند.
پروفسور «استفان ویلیام وان اورا» استاد علوم سیاسی موسسه فناوری ماساچوست (امآیتی) است. او که تخصص اصلیاش در زمینه روابط بینالملل است، در زمینه روابط خارجی ایالات متحده، امنیت ملی و همچنین تنش میان اسرائیل و فلسطین تحقیق و تدریس میکند.
پروفسور استفان ویلیام وان اورا با اشاره به انتخابات کنست که بناست امروز -سهشنبه- در سرزمینهای اشغالی برگزار شود، به خبرنگار ایلنا گفت: پیش از هر چیز باید توضیح دهم که ماهیت انتخابات در اسرائیل به چه صورت است. نظام پارلمانی اسرائیل بر اساس انتخاب نمایندگان و رقابت آنها میان ۱۲۰ کرسی کنست (پارلمان اسرائیل) شکل میگیرد. هر یک از جناحهای حاضر در انتخابات باید دست کم سه و ۲۵ صدم درصد آرا (یعنی چهار کرسی) را کسب کنند تا وارد کنست شوند. ویژگی مثبت این قضیه آن است که حتی احزاب کوچک هم میتوانند در نظام سیاسی اسرائیل جایی داشته باشند. این البته ویژگی مثبت دیگری هم دارد؛ احزاب بزرگتر که معمولا اکثریت آرا را در اختیار دارند، ناچارند برای تشکیل ائتلاف به سراغ احزاب کوچک بروند و این به قدرت اجرایی این خردهحزبها بار معنایی بیشتری میدهد. در انتخابات پیش رو، پنج میلیون و ۸۰۰ هزار اسرائیلی واجد شرایط رای دادن هستند.
وی افزود: پس از انتخابات، رئیس رژیم صهیونیستی پس از مشورت با رهبران جناحها عضوی از کنست را برمیگزیند و او را مامور تشکیل دولت میکند. معمولا کسی انتخاب میشود که توانایی ایجاد همگرایی میان احزاب و ایجاد دولت ائتلافی را داشته باشد. این عضو پارلمان اغلب رهبر جناحی است که بیشترین کرسیهای پارلمان را بدست آورده است و حداکثر ۴۲ روز مهلت دارد تا با دیگر جناحها مذاکره کند و تشکیل ائتلاف بدهد. در مرحله بعد، این کنست است که باید این ائتلاف را تایید کند. اگر این ائتلاف رای بیاورد عضو موردنظر نخستوزیر آینده اسرائیل خواهد شد. این درست همان مسیری است که رهبران پیشین اسرائیل از جمله «بنیامین نتانیاهو»، رهبر حزب لیکود، آن را از سر گذراندهاند.
استاد علوم سیاسی دانشگاه امآیتی در رابطه با اهمیت انتخابات جاری اسرائیل گفت: یکی از نکاتی که سبب میشود این انتخابات در نوبه خود جالبتوجه باشد، دردسرهایی است که نتانیاهو با آن مواجه بوده است. ماه گذشته میلادی دادستان کل اسرائیل اعلام کرد که بنا دارد اتهامهایی چون رشوه، فساد و خیانت در اعتماد را متوجه نتانیاهو سازد. تاکنون چندینبار نخستوزیر اسرائیل برای ارائه توضیح به ایستگاه پلیس فراخوانده شده است. نتیجه نهایی تحقیقات بناست تا انتهای سال جاری میلادی منتشر شود. البته در قوانین فعلی نتانیاهو، چنانچه دوباره انتخاب شود، نیازی نیست که از سمتش استعفا کند. اما چنانچه قوانین تغییر کنند یا جامعه به او فشار بیاورند، ممکن است این نخستوزیر احتمالی اسرائیل در آینده، نتواند دوره صدارت خود را به پایان برساند. این خود در تاریخ این رژیم جالبتوجه است. نتانیاهو این اتهامات و تحقیقات را «اتلاف وقت» نامیده است. این برای من بسیار جالبتوجه بود، چراکه رفیق عزیز نتانیاهو، یعنی «دونالد ترامپ»، رئیسجمهوری آمریکا، نیز تحقیقات درباره رابطهاش با روسیه را چنین میخواند! با این اوصاف، انکار نمیتوان کرد که تحقیقات قضایی درباره نتانیاهو سایه سنگینی بر حزب لیکود انداخته است، چراکه در صورت استعفای نتانیاهو (اگر بار دیگر به پست نخستوزیری برسد)، اسرائیل وارد بحران سیاسی خواهد شد.
این تحلیلگر سیاسی در ادامه با اشاره به پیشبینیها درباره نتیجه نهایی انتخابات کنست گفت: نظرسنجیها غالبا نشان از پیروزی نتانیاهو و حزب متبوعش، لیکود، دارد. آخرین اظهارنظر نتانیاهو مبنی بر ضمیمه کردن شهرکهای اسرائیلی به باقی سرزمینهای اشغالی در صورت پیروزی در انتخابات به مذاق خیلیها خوش آمد. این ادعا البته نقض تماموکمال قوانین بینالمللی است. حتی متحدان اسرائیل، مانند فرانسه، نیز به این اظهارات اعتراض کردند. اما در نهایت افراطیون اسرائیلی بسیار از این حرفها استقبال کردند. البته همانطور که گفتم اتهامهای فساد میتواند دردسرهایی برای نتانیاهو درست کند، هرچند که خودش تمام این اتهامها را مردود میداند.
وی در ادامه درباره چیدمان دیگر نیروهای سیاسی در انتخابات اسرائیل گفت: اگر نظر مرا بخواهید، «بنی گانتس»، رئیس پیشین ستاد مشترک ارتش اسرائیل، یگانه رقیب جدی نتانیاهو است. وعدههای او برای مبارزه با فساد توجههای بسیاری را به خود جلب کرده است. از طرف دیگر، ممکن است شماری هم از وعدههای او برای صلح مشروط با فلسطین حمایت کنند. با این حال، گمان نمیکنم حزب گانتس، آبی و سفید، بتواند نخستوزیری را از دست لیکود بیرون بکشد. حزب کارگر هم شاید بتواند چند کرسی به خود اختصاص دهد. اما گمان نمیکنم این رقم از ۹ یا ۱۰ کرسی فراتر برود. با این همه، همانطور که گفتم، در نهایت تلاش حزب پیروز باید معطوف به جلب اطمینان از این احزاب برای تشکیل دولت ائتلافی باشد. برای مثال، چنانچه لیکود پیروز شود و تلاشها برای تشکیل دولت آغاز شود، اگر حزب آبی و سفید حاضر به ائتلاف با حزب نتانیاهو نشود اوضاع کمی پیچیده میشود. یکی از نکات جالب این انتخابات آن است که این نخستینباری است که سه رئیس پیشین ارتش نامزد نخستوزیری هستند. البته هر سه نفرشان نیز در اتحاد آبی و سفید هستند.
پروفسور استفان ویلیام وان اورا در رابطه با پیشبینی خود از نتیجه انتخابات گفت: به نظر من لیکود شانس بیشتری برای پیروزی دارد. اما این حزب برای ائتلاف ابتدا به سراغ حزب راستگرای «راست نو» میرود. در مجموع اما به نظرم ائتلافهای گسترده لازم است، چراکه بعید میدانم لیکود یا هیچ یک از احزاب رقیب بتوانند بیش از ۳۰ کرسی به دست آورند.