طالبان منتظر نتایج انتخابات آتی افغانستان است/ سناریوی آمریکا بازتعریف داعش و القاعده علیه ایران، چین و روسیه خواهد بود

«پیرمحمد ملازهی» تحلیلگر ارشد مسائل جنوب آسیا در تشریح ابعاد و دلایل به نتیجه نرسیدن مذاکرات طالبان و آمریکا در دوحه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: مذاکره طالبان و آمریکا پس از قبول برخی از موضوعات از سوی دو طرف وارد فاز جدید شده و همگان تصور می‌کردند که دور جدید این مذاکرات بدون تردید نتایج مهمی خواهد داشت که دقیقاً خلاف این امر به اثبات رسید. تا جایی که سخنگوی طالبان هم اخیراً خبر گفت‌وگوهای طالبان با آمریکا بر سر آتش‌بس را تکذیب کرد و این نشان می‌دهد که همچنان اختلاف‌های مهمی در این روند وجود دارد. مساله دیگری که به نظر می‌رسد در به نتیجه نرسیدن مذاکرات اخیر دخیل بوده، عدم مذاکره طالبان با دولت وحدت ملی افغانستان است. اخیراً «زلمی خلیلزاد» برای مذاکره طالبان و دولت افغانستان پیش‌قدم شد اما این مهم محقق نشد؛ لذا به نظرم یکی از این موانع، عدم نزدیک شدن طالبان و ارگ به یکدیگر است.

وی ادامه داد: نکته اصلی این است که آمریکا به دنبال برقراری آتش‌بس سراسری در خاک افغانستان بوده و بنا دارد از این طریق طالبان را در عمل انجام شده قرار بدهد که متعاقباً طالب‌ها هم زیر بار این ماجرا نمی‌روند. آنها در گام اول خواهان خروج آمریکایی‌ها هستند و در گام دوم که در مذاکرات اخیر هم مورد اشاره قرار گرفت، خواهان ارائه جدول زمانبندی مشخص در مورد خروج نظامیان آمریکا از افغانستان بودند. تا به این جای کار آمریکایی‌ها پذیرفته‌اند که خروج از افغانستان را بر اساس جدول زمانبندی مشخص انجام دهند و این موضوع موجب افزایش اعتماد به نفس این جریان شده است. در مقابل، طالبان متعهد شده که پس از برقراری صلح و مشارکت در ساختار قدرت، کشورهای همسایه و منافع ایالات متحده را تهدید نکند. این بدان معناست که ایالات متحده همچنان معتقد است که پس از خروج از افغانستان احتمال دارد سازمان تروریستی القاعده اقدام به اجرای عملیات‌های تروریستی علیه آمریکا یا متحدان آن کند.

این پژوهشگر ارشد مسائل شبه‌قاره با بیان اینکه طالبان در حال رصد دقیق وقایع سیاسی و تحولات مربوط به انتخابات افغانستان است، گفت: داده‌های سیاسی حاکی از آن است که طالبان دقیقاً در حال رصد و ارزیابی محیط سیاسی افغانستان و انتخابات آتی این کشور است. آنها به دنبال این هستند که ببینند کدام طیف از نیروهای سیاسی افغانستان پس ار اشرف غنی و عبدالله عبدالله وارد ارگ می‌شوند تا بر اساس ساختار و گفتمان جدید وارد مذاکره با دولتی آینده افغانستان شوند؛ چراکه آنها دولت وحدت ملی را یک جریان دست نشانده از سوی ایالات متحده می‌دانند و از این منظر تن به مذاکره با دولت نمی‌دهند. بنابراین روند مذاکرات میان آمریکا و طالبان به همین روش ادامه خواهد داشت تا خروجی انتخابات ریاست جمهوری معلوم شود.

ملازهی در پاسخ به این پرسش که آیا پس از خروج آمریکا از افغانستان امکان ایجاد تنفس برای سازمان تروریستی القاعده یا داعش وجود دارد یا خیر، عنوان کرد: باید توجه داشته باشیم که آمریکا در زمان جهاد علیه شوروی با القاعده ارتباط داشت و اختلاف میان این دو از زمانی شروع شد که «اسامه بن‌لادن» مقابل ایالات متحده ایستاد. بن‌لادن پس از خروج شوروی از خاک افغانستان اعلام کرد جهاد دو پایه اصلی دارد؛ نخست جنگ با کمونیسم و دوم برخورد با سرمایه‌داری. باید توجه داشت که در زمان جهاد علیه شوروی عربستان سعودی به همراه امارت و چند کشور عربی هزینه مادی القاعده را تامین می‌کردند و پاکستان مسائل پشتیبانی لجستیکی را به عهده داشت. در آن زمان آموزش نیروهای القاعده برای مقابله با شوروی توسط آمریکا صورت گرفت اما همانگونه که پیش‌تر اشاره کردم، تغییر مواضع و راهبرد بن‌لادن باعث شد تا آمریکا با القاعده وارد تقابل شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: این تاریخچه بسیار مهم دقیقاً نشان می‌دهد که آمریکا به دنبال حصول اطمینان از ناحیه طالبان است تا مطمئن شود القاعده علیه منافع واشنگتن و متحدان آن دست به اقدام تروریستی نزند. آمریکا به دنبال آن است تا بتواند روابط خود با القاعده را به زمان دوران جهاد بازگرداند؛ یعنی از یک تهدید بالقوه و خطرناک علیه دشمنان خود همانند ایران و سایر کشورهای هدف مانند چین و روسیه استفاده کند. ایالات متحده مایل به حذف داعش و القاعده از روی کره زمین نیست بلکه معتقد است که باید آنها را (به خصوص القاعده) وارد کانال هدایت خود کند و در این مسیر سعی دارد از طریق طالبان بستر این امر را فراهم کند. در این میان داعش و طالبان با یکدیگر در جنگ به سر می‌برند اما توجه داشته باشید که این نزاع بر سر قدرت و حاکمیت است. درست است که مکتب فکری القاعده و داعش با طالبان متفاوت است و تضادهای زیادی میان این دو وجود دارد ولی در برخی از نقاط اگر داعش ادعای قدرت نکند، طالبان هم با آنها کاری نخواهد داشت. لذا شرایط همانند گذشته پیچیده است و باید منتظر نتایج انتخابات افغانستان باشیم.