خروجی نشست دوحه و موارد اختلاف آمریکا با طالبان/ نقش عربستان، پاکستان و امارات در صلح افغانستان

«عبدالمحمد طاهری» رایزن اسبق ایران در افغانستان در تشریح ابعاد و خروجی مذاکره آمریکا و نمایندگان طالبان در قطر در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: آنچه امروز در قالب مذاکرات طالبان و ایالات متحده در پایتخت قطر مشاهده می‌کنید، تا حد زیادی سعی و تلاش حامد کرزی (رئیس جمهوری سابق افغانستان) را تداعی می‌کند. کرزی در آن زمان یکی از شخصیت‌هایی به شمار  می‌رفت که به دنبال صلح با طالبان بود اما دوام و عمر دوران ریاست جمهوری او به پایان رسید و این پرونده در هاله‌ای از ابهام قرار گرفت. طی این مدت درگیری‌های زیادی میان طالب‌ها و نیروهای ایالات متحده و همچنین پلیس و اردوی ملی افغانستان اتفاق افتاد اما در وضعیت کنونی، تمام داده‌های سیاسی و میدانی حکایت از آن دارد که دست برتر با طالبان است.

وی ادامه داد: آنها همچنان دولت وحدت ملی افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسند و معتقدند که باید با ایالات متحده مذاکره کنند تا نتیجه حاصل شود. آنچه در این بین باید مد نظر قرار بگیرد این است که آمریکایی‌ها تا قبل از آنکه دونالد ترامپ وارد کاخ‌سفید شود به هیچ وجه بحث مذاکره با طالبان را مطرح نمی‌کردند اما پس از آنکه دولت اوباما کنار رفت و جمهوری‌خواهان وارد گردونه قدرت شدند، این روند تغییر کرد. به عبارتی دیگر نه تنها ایالات متحده بلکه دولت افغانستان هم از این وضعیت خسته شد و نهایتاً با نگاه کاسب‌مآبانه ترامپ فضا برای مذاکره با طالبان باز شد. در این مسیر اخبار ضد و نقیض زیادی در مورد محتوای مذاکره میان طالبان و آمریکا مطرح شده اما واقعیت این است که هیچ خروجی خاصی تا به امروز رسانه‌ای نشده است.

این تحلیلگر مسائل جنوب آسیا و شبه قاره با بیان اینکه طالبان و آمریکا در مساله خروج از افغانستان دچار اختلاف هستند، گفت: آمریکا به دنبال آن است تا بتواند در وهله اول طالبان را وادار به آتش‌بس کند و پس از آن در مورد نحوه خروج نظامیانش از افغانستان بحث کند اما طالبان معتقد است که در گام اول، ایالات متحده باید تعهد خروج نظامیانش از خاک افغانستان را بدهد و پس از آن آتش‌بش در سراسر خاک این کشور برقرار شود. واشنگتن به دنبال آن است تا بتواند در توافق خود با طالبان بر این نکته تاکید کند که خروج نظامیانش در بلند مدت صورت خواهد گرفت اما طالبان به دنبال خروج کوتاه‌مدت آنها از افغانستان است. این در حالی است که دولت وحدت ملی افغانستان همچنان در خارج از معادلات مذکور به سر می‌برد و بعید می‌دانم که دو طرف به این زودی بتوانند با یکدیگر به توافق برسند.

طاهری در پایان تصریح کرد: موضوع دیگر این است که ایالات متحده از ورود روسیه به پرونده صلح افغانستان بسیار هراس دارد و شاید یکی از دلایلی که باعث شده آمریکا تا به این حد نسبت به طالبان انعطاف نشان دهد همین است؛ به عبارتی دیگر روس‌ها با ورود به این پرونده سعی کردند تا یک منازعه ژئوپلیتیکی را به نفع خود و به ضرر روس‌ها به راه بیندازند اما به هر حال تا زمانی که درخواست طالبان اجابت نشود بدون تردید اتفاقی نخواهد افتاد. این وضعیت نشان می‌دهد که طالبان تا چه اندازه لایه به لایه است. این مسائل باعث می‌شود که طالبان با ادامه عملیات‌های خود بتواند از موضع تحکم در مذاکرات حاضر شود و حتی احتمال سهم‌خواهی از سوی آنها وجود دارد. در این مسیر پاکستان هم به دقت در حال رصد امور و تحولات است. من معتقدم که اسلام‌آباد هنوز از جریان مذاکرات راضی نیست و در این مسیر عربستان و امارات متحده عربی هم نقش خود را ایفا خواهند کرد.