جهان در سالی که گذشت؛ نگاهی به تحولات شرق آسیا
استاد دانشگاه سیراکیوز: از رویکرد ترامپ به مقوله تجارت با چین نگرانیم/ واشنگتن سیاست خود را تغییر ندهد، پیونگ‌یانگ سراغ چین و روسیه می‌رود
در ۲۰ سال گذشته، تمام حرف مقام‌های کره شمالی به طرف آمریکایی این بود که نمی‌توان این خصومت‌ها را در سطح وزرا یا نمایندگان سیاسی حل‌وفصل کرد و باید رهبران عالی‌رتبه دو کشور رودرروی یکدیگر نشسته و مساله را پیش ببرند. همان‌گونه که دیدیم دیدار سنگاپور موانع بسیاری را از سر راه برداشت.
پروفسور «فردریک کریر» استاد علوم سیاسی در دانشگاه سیراکیوز نیویورک است. حوزه کاری او سیاست در شبه‌جزیره کره و تحولات در کره‌شمالی را در بر می‌گیرد.
بی‌توجهی ترامپ به مقولات ژئوپلتیکی، از معضلات رابطه میان چین و آمریکاست
«فردریک کریر» با اشاره به تحولات شرق آسیا در سال ۲۰۱۸، در رابطه با جنگ تجاری میان آمریکا و چین به ایلنا گفت: من هم مانند دیگر شهروندان آمریکایی از رویکرد دولت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، به مقوله تجارت با چین بسیار نگرانم. مشکل اینجاست که دولت آمریکا تلاش دارد با اعمال تعرفه‌های گوناگون، چین را مجبور به تغییر سیاست‌ها و چشم‌اندازهای اقتصادی‌اش بکند؛ امری که البته آمریکا در مورد تمام کشورها به آن دست می‌زند و گمان هم نمی‌کنم بتواند در این زمینه موفق عمل کند.
وی افزود: چنین به‌نظر می‌رسد که ترامپ چندان درکی از نتایج حقیقی این نزاع تجاری ندارد. این قضیه سبب می‌شود که حتی گفت‌وگوهای رفع تخاصم هم با کندی پیش برود. بی‌توجهی ترامپ به مقولات ژئوپلتیکی در زمینه چین نیز از دیگر معضلات رابطه میان چین و آمریکاست.
تنها نقطه مثبت سیاست خارجی ترامپ، مساله شبه‌جزیره کره بوده است
وی در رابطه با تحولات شبه‌جزیره کره در سال ۲۰۱۸ گفت: شاید برایتان عجیب باشد، اما به نظر من شاید یگانه موضوعی که در سیاست خارجی دولت ترامپ تاکنون خوب پیش رفته همین مساله شبه‌جزیره کره است. چند روز پیش مقاله‌ای در روزنامه واشنگتن پست منتشر شد که در آن به ۱۰ اقدام مثبت ترامپ در سال ۲۰۱۸ پرداخته بود و تنها نکته درست در آن مقاله تاکید بر اهمیت نشست سنگاپور و دیدار میان ترامپ و رهبر کره شمالی بود. دلیل این امر هم این است که ترامپ با «کیم جونگ‌اون»، رهبر کره شمالی، دیدار کرد و پس از این دیدار دو طرف عملاً در راستای تنش‌زدایی قدم برداشتند. این خود به آن معناست که دیدار میان دو طرف خوب پیش رفته است. البته این را هم باید در نظر گرفت که پیونگ‌یانگ باید اقداماتی را برای راضی کردن طرف آمریکایی انجام دهد تا امیدها درباره خلع تسلیحات هسته‌ای شبه‌جزیره کره تقویت شود.
کریر در ادامه گفت: من با نمایندگان دو کره در سازمان ملل ارتباط نزدیکی دارم و همین چند روز قبل با نماینده کره‌شمالی و کره‌جنوبی در سازمان ملل دیدار کردم. هر دو طرف نسبت به روند صلح در این شبه‌جزیره بسیار خوشبین بودند. دلیل خوش‌بینی کره جنوبی این است که دولت «مون جائه-این» رئیس‌جمهوری این کشور، بسیار روی پیشبرد مذاکرات صلح با پیونگ‌یانگ حساب باز کرده است. از نظر آن‌ها، گرچه در حال حاضر روند گفت‌وگوها نسبت به سال پیش سرعت آهسته‌تری گرفته، اما در نهایت، نتیجه از سال‌های پیش و تنش‌های خسته‌کننده گذشته بهتر است و در نتیجه اوضاع رو به بهتر شدن دارد.
خواسته‌ها و انتظارات باید دوطرفه باشد
این تحلیل‌گر مسائل شبه‌جزیره کره ادامه داد: من از سال ۱۹۶۹ که به‌عنوان مشاور به کره‌شمالی فرستاده شدم، اوضاع این کشور را دنبال می‌کنم. کره‌شمالی نگاه مثبتی به این گفت‌وگوها دارد. نفس ملاقات رهبران دو کشور برای مقام‌های پیونگ‌یانگ اهمیت بسیاری دارد. در ۲۰ سال گذشته، تمام حرف مقام‌های کره‌شمالی به طرف‌های آمریکایی این بود که نمی‌توان این خصومت‌ها را در سطح وزرا یا نمایندگان سیاسی حل‌وفصل کرد و باید رهبران عالی‌رتبه دو کشور رو در روی یکدیگر نشسته و مساله را پیش ببرند. همان‌گونه که دیدیم، دیدار سنگاپور موانع بسیاری را از سر راه برداشت. نکته جالب این است که پس این دیدار تنش‌ها به شدت کاهش یافت و می‌بینیم که ترامپ مدام از علاقه‌اش به دیدار دوباره با کیم جونگ‌اون حرف می‌زند.
کریر افزود: مشکل اینجاست که در چنین سطحی دیگر نمی‌توان به خواسته‌های یک‌جانبه‌گرایانه تکیه کرد. این چیزی است که از قرار معلوم ترامپ در فهم آن مشکل دارد. باید خواسته‌ها و انتظارات دوطرفه باشد. اما باید دید چه پیش می‌آید.
استاد علوم سیاسی دانشگاه سیراکیوز در رابطه با سخنرانی رهبر کره‌شمالی به مناسبت سال نوی میلادی گفت: کیم جونگ‌اون در نطق خود به مناسبت سال نوی میلادی گفت که اگر ایالات متحده تحریم‌ها علیه پیونگ‌یانگ را خاتمه ندهد، این کشور ممکن است «مسیر خود را عوض کند». واکنش آمریکایی‌ها به این عبارت کاملاً خام‌دستانه است. برای مثال، «دیوید سینگر»، تحلیل‌گر مسائل سیاسی، در مقاله‌ای در نیویورک تایمز مدعی شد که همه‌چیز در مذاکرات دو کشور بار دیگر به نقطه صفر بازگشته است! واکنش‌ها به‌گونه‌ای است که انگار کیم جونگ‌اون گفته که بار دیگر فعالیت‌های هسته‌ای خود را از سر می‌گیرد. او صرفا درباره «راه‌های جدید» حرف زد. اتفاقا در رابطه با این قضیه با نمایندگان کره‌شمالی در آمریکا گفت‌وگو کردم. بسیاری از تحلیل‌گران مسائل کره نمی‌دانند که منظور این تغییر مسیر چیست، اما همه کمابیش با هم توافق دارند که معنای این حرف بازگشت به فعالیت‌های هسته‌ای نیست.
هیچ نشانه‌ای دال بر نابودی گفت‌وگوها وجود ندارد
کریر اظهار داشت: معنای این حرف رهبر کره‌شمالی این است که آمریکا تنها کشور مهم در این زمینه نیست و اگر واشنگتن سیاست‌های خود را تغییر ندهد، ممکن است پیونگ‌یانگ به سراغ چین، روسیه یا حتی کره‌جنوبی برود. نکته مهم اینجاست که هیچ نشانه‌ای دال بر نابودی گفت‌وگوها وجود ندارد.
وی ادامه داد: پیام کره‌شمالی مدت‌ها این بوده که ایالات متحده باید این کشور و نظامش را به رسمیت بشناسد، حتی اگر موافقش نباشد. از این نقطه است که می‌توان روابط را جلو برد و سازوکار از میان بردن تسلیحات هسته‌ای را آغاز کرد. اما مشکل اینجاست که وزارت خارجه آمریکا طور دیگری به قضیه نگاه می‌کند و گمان می‌کند که می‌تواند به صورت یک‌جانبه از پیونگ‌یانگ بخواهد که همه‌چیز را کنار بگذارد. مشکل همیشه این بوده که آمریکا می‌خواهد یک‌جانبه قدم به مذاکرات بگذارد.
نقش رئیس‌جمهوری کره‌جنوبی در مذاکرات صلح شبه‌جزیره بسیار مثبت بوده است
فردریک کریر در رابطه با نقش کره‌جنوبی در مذاکرات صلح شبه‌جزیره کره گفت: مون‌جائه-این نقش بسیار مثبتی در این مذاکرات داشته. او تمرکز خود را بر پیشبرد صلح در این شبه‌جزیره گذارده است. در مذاکرات پیشین دو کره در سال ۲۰۰۷، دولت اسبق کره جنوبی ناگهان همه‌چیز را منکر شد و هیچ یک از توافق‌های دولت پیشین خود با پیونگ‌یانگ را به رسمیت نشناخت. این امر خشم رهبر وقت کره‌شمالی را برانگیخت و اوضاع از آن موقع رو به وخامت بیشتری گذاشت.
وی گفت: مون جائه-این تمام تلاش خود را کرده تا این حس بد و بی‌اعتمادی از میان برود. جدیت مون جائه-این در این گفت‌وگوها قابل‌ستایش است. نکته مهم اینجاست که از همان آغاز دوران کار خود تلاش کرد اوضاع را به‌گونه پیش ببرد که در دوران ریاستش به پیشرفت‌های قابل‌ملاحظه‌ای دست یابد. از نظرگاه کره‌جنوبی، همه‌چیز طبق برنامه پیش رفته و نگاه بسیار مثبتی به آن دارند.
گفت‌وگو از: کامران برادران
