جهان در سالی که گذشت؛ نگاهی به تحولات شبه‌جزیره کره
استاد دانشگاه کلارک آمریکا: سیاست فشار حداکثری بر پیونگ‌یانگ تاثیرگذار نیست/ عزم کیم برای بهبود اقتصاد، عامل تن دادن به مذاکره بود
آنچه باید بدان توجه کرد تغییر روند سیاست‌گذاری در کره شمالی است. در سال ۲۰۱۸، کره شمالی رسما اعلام کرد که تمرکز خود را بر بهبود اوضاع اقتصادی خواهد گذاشت. البته، برای رسیدن به این مهم نیازمند همکاری‌های بین‌المللی در حوزه اقتصاد هستید؛ یعنی سرمایه‌گذاری و ورود ارز و بهبود زیرساخت‌ها.
پروفسور «الیزابت گلیمور» استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه کلارک آمریکا است. حوزه کاری وی سیاست‌گذاری در حوزه بین‌الملل را در بر می‌گیرد.
«الیزابت گلیمور» با اشاره به رویدادهای شبه‌جزیره کره در سال ۲۰۱۸ گفت: در سال ۲۰۱۷ چنین به نظر می‌رسید که شبه‌جزیره کره در آستانه جنگ قرار دارد. خطر نتایج فاجعه‌بار انسانی و اقتصادی آن نه بر سر دو کره، بلکه بر کشورهای همسایه، چین و ژاپن، نیز سنگینی می‌کرد. در سال ۲۰۱۸ این وضعیت کاملا تغییر کرد. تهدید از میان رفت و حتی امکان ایجاد صلح فراهم شد. لااقل فعلا که چنین به نظر می‌رسد. در عرض مدت کوتاهی، احتمال جنگی تمام‌عیار جای خود را به فرآیند صلح داد. حال باید دید که جامعه جهانی چگونه از این فرصت برای رسیدن به ثبات در شبه‌جزیره کره استفاده می‌کند.
وی سپس افزود: رسیدن به صلح در کره دو منظر اقتصادی مهم دارد: نخست، اکتشاف منابع طبیعی غنی در کره‌شمالی که بسیاری از شرکت‌های جهان برای آن دندان تیز کرده‌اند. نباید از یاد برد که در آغاز مذاکرات صلح میان کره‌شمالی و آمریکا حتی روسیه نیز در بیانیه‌ای آمادگی خود را برای همکاری با پیونگ‌یانگ در زمینه‌های گوناگون پس از رسیدن به صلح پایدار اعلام کرد.
دومین نکته مهم، بهره‌گیری از نیروی کار تحصیل‌کرده و ارزان‌قیمت در کره‌شمالی است. در حقیقت، کشورهای جهانی بسیار روی این قضیه، یعنی استثمار نیروی کار ارزان کره‌شمالی، حساب باز کرده‌اند. اما در نهایت، آنچه رسیدن به یک صلح پایدار را دشوار می‌کند ماهیت مساله‌ساز و سیاست‌زده کره‌شمالی است. مشکل اصلی، لااقل از دیدگاه پیونگ‌یانگ، این است که «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا گمان می‌کند می‌تواند با سیاست «فشار حداکثری» مسئله را حل‌وفصل کند. بر این اساس، تحریم، فشار دیپلماتیک و تهدید نظامی نقش یک کاتالیزور برای کشاندن پیونگ‌یانگ به میز مذاکره را بازی می‌کند. امری که البته حقیقت ندارد.
کره‌شمالی اهمیتی برای سیاست «فشار حداکثری» واشنگتن قائل نیست
گلیمور در ادامه گفت: ترامپ و سیاست‌گذارانش از درک این‌که دیدار دو طرف در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۸ نشانگر تغییر روند تصمیم‌گیری سیاسی در پیونگ‌یانگ است عاجزند. همین امر هم باعث می‌شود بر برداشت اشتباه‌شان مبتنی بر حفظ فشار حداکثری انگشت بگذارند. آنچه ترامپ نمی‌فهمد و اصولا به نظر من نمی‌تواند هم بفهمد این است که کره‌شمالی اهمیت چندانی برای سیاست «فشار حداکثری» واشنگتن قائل نیست. فکرش را بکنید! کره‌شمالی تاکنون فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، قحطی، مرگ بنیانگذارش و همچنین نامیده شدن به‌عنوان عضوی از «محور شرارت» را به سلامت از سر گذرانده است.
عزم کیم برای بهبود اقتصاد، عامل تن دادن به مذاکره با واشنگتن و سئول بود
وی تاکید کرد: آنچه باید بدان توجه کرد تغییر روند سیاست‌گذاری در کره شمالی است. در سال ۲۰۱۸، کره شمالی رسما اعلام کرد که تمرکز خود را بر بهبود اوضاع اقتصادی خواهد گذاشت. البته، برای رسیدن به این مهم نیازمند همکاری‌های بین‌المللی در حوزه اقتصاد هستید؛ یعنی سرمایه‌گذاری و ورود ارز و بهبود زیرساخت‌ها. آنچه سبب شد «کیم جونگ‌اون»، رهبر کره شمالی، تن به مذاکره با ترامپ و کره‌جنوبی بدهد نه فشارهای آمریکا بلکه عزم این کشور برای بهبود وضعیت اقتصادی‌اش بود.
این استاد روابط بین‌الملل در ادامه اشاره کرد: شکی نیست که در سال ۲۰۱۸ شاهد آن بودیم که کره‌شمالی به‌شکلی بی‌سابقه دست خود را به سوی جامعه جهانی دراز کرد. این وضعیت را به هیچ وجه نمی‌شد در سال ۲۰۰۱ متصور شد. بنابراین جامعه جهانی باید از این فرصت بیشترین بهره را ببرد. اگر این پنجره بسته شود، مشخص نیست که آیا فرصت دیگری در کار باشد یا نه.
وی در رابطه با نقش کره‌جنوبی در مذاکرات صلح شبه‌جزیره کره گفت: در این میان نقش سئول نیز بسیار حائز اهمیت است. همسایه جنوبی پیونگ‌یانگ به‌خوبی درک کرده که ادامه وضعیت اضطراری در این شبه‌جزیره نمی‌تواند پایدار باشد. «مون جائه-این»، رئیس‌جمهوری کره جنوبی، به‌خوبی توانست نقشی میانجی‌گرانه را برعهده بگیرد و تلاش‌های بسیاری برای بهبود اوضاع انجام داد. راستش، به گمانم تا اینجای کار هم این کره جنوبی بوده که نگذاشته ترامپ عنان از کف بدهد و کاسه و کوزه همه را به هم بریزد! اصولاً در مذاکراتی با این سطح از حساسیت، وجود شریکی عاقل و بالغ چون کره جنوبی کاملا ضروری است!
وی ادامه داد: سفر مون جائه-این به کره شمالی در ۱۸ سپتامبر نیز از اهمیت بسیاری برخوردار بود. کاهش تنش‌های نظامی در شبه‌جزیره کره و رایزنی بر سر خلع تسلیحات هسته‌ای از جمله موضوعاتی بود که در این نشست مطرح شد. اوضاع در این نشست آنچنان خوب پیش رفت که رهبر کره‌شمالی نیز اعلام کرد به‌زودی به سئول سفر خواهد کرد.
رهبر کره‌شمالی، هوشمندانه توپ را در زمین آمریکا انداخت
گلیمور در نهایت گفت: نطق رهبر کره‌شمالی برای آغاز سال جدید میلادی از اهمیت بسیاری برخوردار است. در این نطق، کیم هوشمندانه توپ را در زمین ایالات متحده می‌اندازد. در حقیقت، همین‌طور هم هست. اما نکته اصلی که کیم بر آن تاکید کرد این است که اگر سیاست‌های یکجانبه ترامپ تغییر نکند، کره شمالی ممکن است از تصمیم خود مبنی بر خلع تسلیحات هسته‌ای منصرف شود. نکته‌ای که باید دوباره بر آن تاکید کنم این است که در صورت شکست فرآیند صلح این کره شمالی نیست که متضرر می‌شود، چراکه اوضاع در این کشور همیشه همانطوری بوده که امروزه می‌بینیم، اما این جامعه جهانی است که فرصت رسیدن به صلح و دوستی در شبه‌جزیره کره را تا مدت‌های مدید، یا شاید هم تا ابد، از دست می‌دهد.
گفت‌وگو: کامران برادران
