یادداشتی از سیدجلال ساداتیان؛
چالشهای خانم نخستوزیر در لندن
رای اعتماد محافظهکاران به نخستوزیر بریتانیا نشان میدهد که آنها به دنبال عملیاتی کردن سناریوی جدید برای همهپرسی مجدد هستند.
«سیدجلال ساداتیان» تحلیلگر مسائل بریتانیا طی یادداشتی برای ایلنا به تشریح چالشهای پیشروی نخستوزیر بریتانیا و احتمال کنار گذاشتن وی از هدایت دولت فعلی بریتانیا پرداخت که به شرح ذیل از نظر میگذرد:
حیات سیاسی «ترزا می» به عنوان سکاندارِ قوه مجریه بریتانیا این روزها با مشکلات عدیدهای روبرو است و بخش اعظم این وضعیت به موضوع برگزیت و مشکلات پیرامونی آن مربوط است. در مجلس عوام این کشور همچنان محافظهکاران قدرت و اکثریت را در دست دارند و تمام نگرانی آنها تثبیت اکثریت و موقعیت خود در ساختار سیاسی لندن است، اما بر اساس دادههای موجود به نظر میرسد که آنها به دنبال برگزاری همهپرسی مجدد در مورد برگزیت و آینده کشورشان هستند تا نهایتاً بتوانند از بحران فعلی خارج شوند.
ترزا می در این میان از دو سو تحت فشار قرار گرفته است؛ نخست اتحادیه اروپا و دوم مخالفان داخلی؛ او همانند هم حزبیهای خود به دنبال آن است تا بتواند راه فرار برای خود پیدا کند. به موازات این وضعیت، حزب کارگر به دنبال ابقاء در اتحادیه اروپاست و این موضوع همچنان به عنوان یک سایه تهدیدآمیز بر سر محافظهکاران سنگینی میکند. باید توجه داشته باشیم که ناسیونالیستها و مخالفان برگزیت تا حدود زیادی تضعیف شدهاند و همین موضوع باعث شده تا ترزا می و مابقی هم حزبیهای آنها به دنبال برگزاری همهپرسی مجدد باشند. اما مساله مهمتر که باید مورد نظر قرار بگیرد و حتی از کنش و واکنشهای داخلی مهمتر است، اعمال فشار ایالات متحده بر بریتانیا است.
شاید عدهای ندانند که ترامپ در مورد برجام به سه کشور آلمان، فرانسه و بریتانیا هشدار داده بود و به صورت غیر مستقیم به این کشورها اعلام کرده بود که اگر به حمایت از ایران ادامه دهند مشکلات زیادی برای آنها به وجود میآید. در مقطع کنونی که فرانسه اسیر خیزش جلیقه زردها شده و مرکل اعتبار سیاسی خود را از دست داده است، حال نوبت ترزا می رسیده اما باید توجه داشت که لندن بیش از آلمان و فرانسه به واشنگتن نزدیک است؛ اما به هر حال مشکلات بر سر راه خانم مِی به قوت خود باقیست.
ایالات متحده بارها بر سر پرونده برجام به سه کور اروپایی مذکور تذکر داده بود و هم اکنون ترامپ از به هم ریختگی در پاریس، برلین و لندن خوشحال خواهد شد. آنها در وضعیت فعلی متحمل هزینه شدهاند و باید ببینیم که نخستوزیر بریتانیا تا چه حد توان مقابله با وضعیت فعلی را دارد. درست است که در جلسه اخیر رای اعتماد ترزا مِی، هم حزبیهای او با ۲۰۰ رای وی را برای ادامه کار در خانه شماره ۱۰ بدرقه کردند اما باید بدانیم که خانم نخستوزیر متعهد شده تا در سال ۲۰۲۲ از قدرت کنارهگیری کند. این بدان معناست که محافظهکاران لندن به دنیال سناریوی جدید هستند که احتمال برگزاری همهپرسی مجدد را دو چندان میکند.
باید توجه داشته باشیم که دنیای امروز، بستر جنگ قدرتها برای بقاء در نظام بینالملل است و از این منظر تعریف گفتمانها هم تغییر پیدا کرده است. این بدان معناست که هر سه کشور اروپایی پس از آنکه برجام را با ادبیات سیاسی خود پیگیری کردند، مورد تهاجم ترامپ قرار گرفتهاند و مفهوم آن این است که برخوردهای منافع در حالتهای گستردهتر در حال نمایان شدن است. آنچه مشخص خواهد بود این است که اگر بریتانیا از جمع کشورهای عضو اتحادیه اروپا خارج شود، بدون تردید مابقی دولتهای حاکم بر اروپای شرقی هم به دنبال خارج شدن از اتحادیه خواهند رفت. در اینجا راستگراها و تودههای افراطی سیاسی در اروپا قدرت خواهند گرفت و این به معنای آن است که سه کشور مهم اقتصادی اروپا در معرض تهدیدهای جدید قرار خواهند گرفت.