تحلیلگر ارشد مسائل روسیه در گفت‌وگو با ایلنا:
منازعه روس‌ها و اوکراین، یک پرونده مدیریت‌شده است/ ادامه بحران راه را برای ناتو هموار می‌کند
امکان دارد که روسیه برای تاثیرگذاری بر انتخابات آتی اوکراین دست به ایجاد تنش جدید زده باشد اما نکته اینجاست که رویارویی جدید، یک پرونده مدیریت‌شده است.
«حسن بهشتی‌پور» تحلیلگر ارشد مسائل روسیه در تشریح دلایل و پیامدهای دور جدید منازعه اوکراین و روسیه در دریای آزوف در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: مبداء مجادله سیاسی و میدانی میان روسیه و اوکراین را تا حدودی باید الحاق شبه جزیره کریمه به خاک روسیه در سال ۲۰۱۴ دانست. به‌رغم آنکه اوکراین این جزیره را جزئی از خاک خود می‌داند، مسکو این جزیره را پس از به هم‌ریختگی داخلی سال ۲۰۱۴ و با برگزاری همه‌پرسی به خاک خود الحاق کرد. این روند موجب اشراف روس‌ها بر دریای آزوف شد و در روزهای اخیر شاهد آن بودیم که چند کشتی نظامی اوکراین توسط روسیه توقیف شد. این در حالیست که کشتی‌های اوکراین از قدیم‌الایام اجازه تردد در این منطقه را داشتند ولی به یک‌باره روسیه مانع این ترددها شده است.
وی ادامه داد: سوال اینجاست که آیا مسکو در وضعیت فعلی به دنبال خلق تنش جدید در این ناحیه است یا اینکه این پرونده یک سناریوی از پیش تعریف شده توسط اوکراین به شمار می‌رود؟ پاسخ تا حد زیادی نامشخص است؛ ممکن است اوکراین در دریای آزوف اقدام‌های تنش‌آمیز داشته تا بتواند از این طریق، اتحادیه اروپا و ناتو را برای پس گرفتن جزیره کریمه از روسیه وارد بازی کند اما واقعیت این است که علاوه بر جزیره استراتژیک کریمه، دو استان لوهانسک و دونتسک همچنان در اشغال جدایی‌طلبان روس‌تبار حاضر در شرق اوکراین است. بدون تردید روسیه در شرایط کنونی با درگیر شدن در این پرونده نمی‌تواند منافعی را به نفع خود رقم بزند؛ چراکه هر دو کشور (روسیه و اوکراین) لازم و ملزوم یکدیگر هستند.
این استاد دانشگاه با اشاره به پیوستگی ژئوپلیتیکی میان کی‌یف و مسکو عنوان کرد: اوکراین و روسیه از خیلی جهات به یکدیگر نیازمند است و حتی باید این دو را لازم و ملزوم یکدیگر دانست. به عنوان مثال اوکراین در ادبیات سیاسی روسیه جایگاه خاصی دارد و حتی آن را درگاه توازن غرب با روسیه می‌دانند. در حوزه انرژی هم این چسبندگی و پیوستگی وجود دارد؛ چراکه اوکراین، روسیه و خصوصاً شبه جزیره کریمه جغرافیای اصلی از منظر تامین گاز کشورهای اروپایی به حساب می‌آیند. در حوزه امنیت هم هر دو طرف به یکدیگر نیاز دارند و از این جهت است که نمی‌توان این دو را جدا از یکدیگر دانست.
وی افزود: روس‌ها به خوبی می‌دانند دولتی که در اوکراین بر سر کار است به سمت غرب متمایل است و عضویت در ناتو و اتحادیه اروپایی را در سر می‌پروراند. مسکو بر این عقیده است که اگر دولت آینده اوکراین با روسیه هماهنگ نیست حداقل نباید به سمت غرب گرایش داشته باشند. آنچه که در این بین باید مورد نظر قرار بگیرد این است که اگر بحران فعلی میان اوکراین و روسیه ادامه پیدا کند بدون تردید راه برای نفوذ ناتو هموار خواهد شد و این دقیقاً بر خلاف راهبرد کلان کرملین در عرصه نظامی قلمداد می‌شود. زمانی که کشتی‌های اوکراین توسط روسیه توقیف شد، ناتو برای آرام کردن اوضاع وارد معرکه شد و خواهان خویشتنداری از سوی دو طرف شده است که نشان از وخیم بودن اوضاع دارد. برخی معتقدند که روسیه برای آنکه بتواند بار دیگر شور ملی را (همانند زمان الحاق کریمه) در داخل خاک خود تحریک کند، دست به چنین عملی زده که عکس‌العمل آن ممکن است خطرناک باشد.
بهشتی‌پور در پایان در پاسخ به این پرسش که آیا ایالات متحده به پشتیبانی از اوکراین وارد میدان خواهد شد یا خیر، خاطرنشان کرد: کنشگری و اقدام آمریکا در این پرونده تنها در حد شلیک تیر اخطار و هشدار دادن خواهد بود. حتی اتحادیه اروپایی می‌داند که اعمال تحریم‌ها بیشتر علیه روسیه نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت و این تحریم‌ها نمی‌تواند باعث خروج مسکو از جزیره کریمه شود. از سوی دیگر روسیه هم نمی‌تواند مانع دسترسی اوکراین به دریای آزوف شود و این نشان می‌دهد که منازعه دو طرف ربطی به دعوای آمریکا و روسیه در سطوح دو جانبه، منطقه‌ای یا بین‌المللی ندارد. بسیاری بر این عقیده هستند که روسیه با این کار به دنبال تاثیرگذاری بر انتخابات پیش‌روی اوکراین است و طیفی دیگر معتقدند که این منازعه یک پرونده مدیریت شده از سوی روسیه است. لذا به باورم مولفه‌هایی در پشت پرده وجود دارد که طی روزهای آینده علنی خواهد شد.
