در نشست «بررسی انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا» مطرح شد؛
انتخابات پیش رو نوعی همه‌پرسی فرهنگی است/ نتیجه انتخابات تاثیری بر سیاستهای واشنگتن در قبال تهران ندارد/ رای‌گیری امروز رقابتی حیثیتی میان طرفداران و مخالفان ترامپ است
انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا نوعی همه‌پرسی برای تایید یا رد سیاستهای رئیس‌جمهوری این کشور است؛ نوعی همه‌پرسی فرهنگی میان گروه‌های متفاوت اجتماعی.
انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا بناست امروز -سه‌شنبه- در سراسر این کشور برگزار شود. این انتخابات نخستین رای‌گیری در آمریکا پس از انتخاب «دونالد ترامپ» به‌عنوان رئیس‌جمهوری ایالات متحده است و از این منظر می‌توان آن را نوعی همه‌پرسی برای سیاستهای ترامپ، دست کم در زمینه سیاست داخلی دانست. در همین راستا طی نشستی در ایلنا با «فریدون مجلسی»، تحلیل‌گر مسائل سیاسی غرب و دیپلمات پیشین و «علی بیگدلی» کارشناس مسائل بین‌المللی و استاد دانشگاه به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن از نظر می‌گذرد:
ایلنا: وضعیت نیروهای سیاسی آمریکا و چیدمان نیروهای دموکرات و جمهوری‌خواه در انتخابات میان‌دوره‌ای پیش رو چگونه خواهد بود؟
مجلسی: اوضاع به هیچ وجه مشخص نیست. همان‌طور که در ایران نمی‌شد حدس زد که آیا محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوری می‌شود، در مورد آمریکا نیز نمی‌شود نتیجه‌گیری مشخصی داشت. در آمریکا، ترامپ تبلیغات وسیعی برای جمهوری‌خواهان به راه انداخته است. جالب اینجاست که برخلاف آنچه عقل سلیم حکم می‌کند، بخش وسیعی از طرفداران او از طبقه فرودست جامعه هستند. این مردم معتقدند که ترامپ برای آن‌ها اشتغال‌زایی کرده و مشاغل صادرشده این کشور را به ایالات متحده بازگردانده است. مشخص نیست که طبقاتی چون کارگران ذغال‌سنگ چگونه در این انتخابات نقش‌آفرینی کنند. در آمریکا طبقات روشنفکرتر، ایالت‌های سواحل شرقی و غربی که معمولا محل تبادل فرهنگی در این کشور هستند، مایل نیستند که افرادی چون ترامپ بر سر قدرت باشند و این کشور را با افکار و تصمیم‌های عجولانه‌شان به خفت بکشند.
هر دو گروه نیروهای خود را در این انتخابات بسیج کرده‌اند. اساس تبلیغات جمهوری‌خواهان این است که طبقات فرودست و فرادست را برای شرکت در این انتخابات بسیج کنند. از سوی دیگر، دموکرات‌ها نیز با حضور «باراک اوباما» رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا، جان دوباره‌ای گرفته‌اند و معتقدند که این انتخابات نوعی همه‌پرسی فرهنگی است. دلیلش هم این است که آن‌ها منتظر هستند که ببینند آیا افرادی که به ترامپ رای داده‌اند حاضرند رای خود به جبهه جمهوری‌خواه را پس بگیرند یا نه.
بیگدلی: از ۲۰ سال پیش به این طرف، میزان مشارکت سیاسی مردم آمریکا روندی نزولی به خود گرفته است. امسال اما موردی استثنایی است و مردم با اشتیاق بیشتری به پای صندوق‌های رای خواهند آمد. دلیل این امر هم رقابت تنگاتنگ میان دو حزب درگیر است. دلیل دیگر هم این است که این نوع انتخابات به‌نوعی نقش یک همه‌پرسی برای حضور ترامپ را در کاخ سفید ایفا می‌کند. بسیاری معتقدند که این انتخابات نشان خواهد داد که آیا او برای دومین‌بار نیز می‌تواند ریاست‌جمهوری را به دست گیرد یا خیر.
در این زمینه چند نقطه‌نظر متضاد وجود دارد؛ از یک سو، در بررسی کلی ترامپ توانسته بیکاری در این کشور را تغییر دهد. از سوی دیگر، ترامپ از جلال و جبروتی حرف می‌زند که ویژگی اصلی حزب جمهوری‌خواه تلقی می‌شود. تی‌پارتی یکی از گروه‌هایی است که در این نوع از سیاست نقش مهمی ایفا می‌کند. این نوع از غرور خود سبب شده مردم آمریکا بیش از گذشته به صحنه سیاست ورود کنند. بحث مهاجران نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است، به‌ویژه کاروانی از آمریکای لاتین به سوی این کشور روان است. البته این کاروان ممکن است دست کم یک ماه بعد بعد به آمریکا برسد، اما خود این قضیه تاثیر بسیاری بر کارزارهای انتخاباتی گذاشته است. مشکلات درونی آمریکا خود دلیل دیگری برای پرشور بودن این انتخابات است.
دموکرات‌ها خاستگاههای متفاوتی با جمهوری‌خواهان دارند و نسبت به جمهوری‌خواهان نگاه مسالمت‌آمیزتری نسبت به گروه‌های اقلیت و بیگانه دارند. چند وقت پیش، یکی از رهبران گروه‌های لاتین‌تبار در آمریکا گفت که این اقلیت چون اژدهایی خفته است که اگر بیدار شود می‌تواند بسیاری چیزها را در آمریکا تغییر دهد. این امر بسیاری از آمریکایی‌ها را ترسانده است. آموزش و بهداشت رایگان از جمله مسائلی است که در این انتخابات توجه‌ها را به خود جلب می‌کند.
بسیاری از اقدام‌های ترامپ، مانند کاهش بیکاری و بهبود اوضاع اقتصادی، باعث شده که جمهوری‌خواهان از برخی جهات محبوبیت بیشتری پیدا کنند. از سوی دیگر، تاکید دموکرات‌ها بر اعمال مالیات بیشتر بر صنایع بزرگ و لزوم توجه به صنایع خرده‌پا نیز خود جالب‌توجه است و بسیاری به آن نظر مثبت دارند. بنابراین انتخابات امسال در آمریکا بسیار پرشور خواهد بود.
بسیاری از نظرسنجی‌ها نشان از آن دارد که مجلس نمایندگان در کنترل دموکرات‌ها خواهد بود و سنای آمریکا در دست جمهوری‌خواهان. به نظرم نمی‌توان با قطعیت چنین چیزی گفت. اما اگر چنین شود همچنان به سود دموکرات‌ها خواهد بود. اما پیش‌بینی من این است که در نهایت اوضاع به سود دموکرات‌ها خواهد بود.
مسئله مهم خاستگاههای این دو گروه است؛ خاستگاه جمهوری‌خواهان شمال شرقی این کشور است که دلیلش هم مهاجرت‌های اولیه این کشور در سال‌های آغازین مهاجرت گروه‌های مختلف به این کشور بود. دموکرات‌ها خاستگاه‌هایشان در مناطق جنوبی است که بیشتر بر کشاورزی و دامپروری متکی بود. با آمدن ترامپ شوکی به جامعه آمریکا وارد شد و این امر باعث شد بسیاری از چیدمان‌های سنتی به هم بریزد. تنوع جمعیتی و عقیدتی این انتخابات بسیار ویژه است که دلیل آن هم سیاستهای بحث‌برانگیز ترامپ است. بسیج گسترده نیروهای دموکرات در این انتخابات که حتی در مناطق اصولا جمهوری‌خواه نیز حضور گسترده‌ای دارند خود نشان از این امر دارد. انتخاب نامزد ترامپ برای دیوان عالی ایالات متحده نیز بر این امر تاثیر گذاشت.
ایلنا: در این دور از انتخابات شاهد دعوت هر دو گروه سیاسی از مردم و جوانان برای حضور پای صندوق‌های رای هستیم؛ این مساله چندان در آمریکا مسبوق به سابقه نیست. دلیل این امر را چه می‌دانید؟
مجلسی: دلیل اصلی این شور این است که انتخابات فعلی رقابتی حیثیتی میان طرفداران و مخالفان ترامپ است. موافقان ترامپ از این می‌ترسند که در این انتخابات دارودسته او و سیاست‌هایش ضرر ببینند. دموکرات‌ها نیز گمان می‌کنند که شاید بتوانند در این انتخابات با تشویق مردم و طبقه متوسط که همیشه حامی‌شان بوده در برابر هواداران ترامپ و طبقه فرودستی که به سمت ترامپ کشیده شده‌اند بایستند. بنابراین هر دو طرف مردم را به شرکت در انتخابات تشویق می‌کنند و تا حد زیادی هم موفق شده‌اند. ممکن است اوضاع به گونه‌ای پیش برود که میزان مشارکت از ۵۰ درصد نیز بیشتر شود.
من با حرف جناب بیگدلی در زمینه اژدهای خفته لاتین‌تبارها موافقم. کالیفرنیا زمانی ایالتی بود که آمریکا آن را از مکزیک ربود و اکنون اوضاع به‌گونه است که انگار مکزیکی‌ها آن را از ایالات متحده پس گرفته‌اند. بنابراین افزایش شمار لاتین‌تبارها و دیگر گروه‌های غیرآمریکایی بسیاری از جمهوری‌خواهان را می‌ترساند و این حزب از این ترس برای تهییج مردم استفاده می‌کند. در نهایت، این انتخابات یک زورآزمایی فرهنگی میان طبقات فرهنگی و دست‌راستی است.
ایلنا: تاثیر نتایج این انتخابات بر سیاست خارجی آمریکا، به‌ویژه در رابطه با ایران چیست؟
مجلسی: انتخاب هر یک از طرف‌ها در انتخابات چندان تاثیری بر مسائلی چون رابطه با ایران یا برجام نخواهد داشت. تفاوت نتیجه پیروزی هر یک از طرف‌ها صرفا در میان گروه‌های درگیر مسائل داخلی آمریکا معنی پیدا می‌کند، یعنی گروه‌های مترقی و پیشرویی که در ترامپ افکار سلطه‌گرایی خاصی را می‌بینند. ترامپ انتظار دارد جهان قوانین او را دنبال کند و به هیچ یک از تبصره‌ها و قطعنامه‌های سازمان ملل محل نمی‌گذارد. او قوانین خود را به دنیا دیکته می‌کند و تحریم ایران نیز یکی از همین موارد است. البته انتظاری هم نمی‌شود داشت، چون ما آمریکا را دشمن می‌دانیم و انتظار هم نمی‌شود داشت که دشمن با ما دوستی کند.
در مورد برجام هم باید گفت که این توافق ارتباطی به دوستی دو کشور ندارد. برجام قراردادی بود برای مناسبات دیپلماتیک. اصل چانه‌زنی‌ها بر سر مسائلی چون اسرائیل بود. حال هم بحث بر سر همین است. بنابراین از آنجایی که ترامپ از سیاستهای «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، و عربستان سعودی پیروی می‌کند، نمی‌شود انتظار داشت که نتایج انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا تاثیر چندانی بر چیدمان سیاسی آمریکا در زمینه سیاست خارجی بگذارد. اصولا نتیجه این انتخابات هیچ تاثیری بر وضعیت ایران ندارد.
بیگدلی: در زمینه تاثیر نتایج این انتخابات باید بگویم که با آقای مجلسی موافقم. تا جایی که به ایران مربوط می‌شود، نتیجه انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا تاثیری بر روند کلی سیاست‌گذاری‌های این کشور، دست کم در حوزه سیاست خارجی، ندارد. البته ممکن است شیوه‌های این دو گروه با یکدیگر تفاوت داشته باشد، اما در نهایت چندان چیز جدیدی اتفاق نخواهد افتاد. نتیجه این انتخابات هیچ تاثیری بر سیاستهای آمریکا در قبال با ایران ندارد. اصولا گمشده‌هایی که ما داریم در آمریکا نیست، بلکه باید در کشور خودمان دنبال‌شان بگردیم!
گفت‌وگو: کامران برادران
