قهرمانپور در گفتوگو با ایلنا بررسی کرد:
نقش فرانسه و آلمان در نشست چهارجانبه استانبول/ جایگاه ترکیه و روسیه در پرونده ادلب
حضور اروپاییها در این برهه از زمان که پرونده سوریه در حال به سرانجام رسیدن است، نشان از جدا شدن سیاست آنها در منطقه از آمریکا است اما در قضیه ادلب روسیه و ترکیه نقش محوری را خواهند داشت.
«رحمان قهرمانپور» تحلیلگر مسائل ترکیه در تشریح دلایل برگزاری نشست چهارجانبه بحران سوریه در استانبول در گفتوگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: تصمیم برگزاری این نشست در اجلاس تهران اتفاق افتاد و از همان ابتدا اعلام شده بود که ایران در این نشست حضور نخواهد داشت؛ بخشی از محوریت این نشست مسائل مربوط به پرونده ادلب است و قسمتی دیگر از آن به کنشگری بازیگران اروپایی در مورد جلوگیری از فجایع انسانی بر میگردد. در این بین بحث انتقال قدرت و رایزنی در مورد تهیه قانون اساسی جدید سوریه مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته اما باید توجه داشت که اروپا در پروندههای خاورمیانهای و همچنین بحران سوریه دنبالهروی آمریکا بوده است که به نظر میرسد در وضعیت کنونی این امر تا حدود زیادی تغییر کرده است.
وی ادامه داد: اروپا قبل از آنکه ترامپ وارد کاخسفید شود، سیاست مشخصی در مورد منطقه و سوریه نداشت اما از زمانی که ترامپ به ریاست جمهوری رسید، کشورهای قاره سبز به این نتیجه رسیدند که باید سیاست مستقلی را در مورد غرب آسیا در پیش بگیرند. چراکه نگاه محافظهکاران در ایالات متحده بر اساس منفع تکبُعدی خودشان نقطهگذاری شده و در اینجا بود که اروپاییها به فکر کنشگری فعالتر در عرصهها و پروندههای منطقهای افتادند. آنها به این نتیجه رسیدند که در وضعیت فعلی که بحران سوریه رو به پایان است باید وارد این پرونده شوند و از این منظر شاهد حضور صدراعظم آلمان و رئیس جمهوری فرانسه در اجلاس چهار جانبه استانبول هستیم.
این پژوهشگر مسائل بینالملل با اشاره به نیت اروپاییها از حضور در پرونده سوریه، گفت: اتحادیه اروپا در وضعیت فعلی به دنبال آن است تا بتواند در بحث بازگشت پناهجویان از اروپا به خاورمیانه و همچنین کنترل موج جدید مهاجرتها سهم و منافع خود را اخذ کند و از سوی دیگر حضورشان را در این پرونده پر رنگ کنند؛ اما باید بدانیم که مانور اروپا در منطقه محدود است. چراکه مجرای نفوذ آنها در غرب آسیا یا باید از سوی آمریکا باشد یا اینکه با دولت سوریه وارد توافق شوند. به عبارت دیگر حضور چهار بازیگر اصلی سوریه (روسیه، آمریکا، ترکیه و ایران) در میدان و سیاست سوریه موجب شده تا اروپاییها نتوانند بیش از حد وارد جزئیات شوند و منافع خود را تامین کنند.
وی با تاکید به نقش ترکیه و روسیه در اجلاس چهار جانبه استانبول، عنوان کرد: روسیه و ترکیه به عنوان دو عنصر مهم در پرونده سوریه، بر اساس توافقهای آستانه و سوچی با یکدیگر همکاری میکنند و از این منظر است که در اجلاس استانبول هر دو کشور نقش محوریتر نسبت به آلمان و فرانسه و حتی نماینده سازمان ملل در امور سوریه (استفان دمیستورا) دارند. به عنوان مثال ترکیه و آمریکا در قضیه منبج و شمال سوریه با یکدیگر همکاری مشترک دارند اما همین دو کشور در مورد شرق فرات با یکدیگر دارای اختلافهای بنیادین هستند. در این راستا باید بگویم که کردهای سوریه با آمریکا همسو هستند اما به روسیه اعتماد ندارند؛ این بدان معناست که اگر بخواهیم پازل سوریه را بررسی کنیم باید روابط هر کشور با دولت دیگر را بر اساس یک موضوع خاص به صورت تفکیکشده بررسی کنیم.
قهرمانپور در پایان تصریح کرد: سوریه در وضعیت فعلی به پروندهای تبدیل شده است که نمیتوانیم آن را به صورت انفرادی و تک بعدی بررسی کنیم؛ به عنوان نمونه زمانی که درباره سوریه حرف میزنیم باید نقش روسیه را در نظر بگیریم و سپس نسبت اقدامهای او با سایر کشورهای دخیل در این پرونده را تحلیل کنیم. این تعدد بازیگر امروز باعث شده تا راه حلهای پیشنهادی چند جانبه باشد. مثلاً در مورد ادلب که روسیه و ترکیه به عنوان بازیگران محوری آن مشغول به ایفاء نقش هستند شاهد خلق مدلی از دیپلماسی چند جانبه هستیم اما محوریت آن با روسیه خواهد بود و نقشهای کوچکتر به اروپاییها داده شده است. لذا نشست استانبول را باید در راستای تقسیم منافع میان اروپا، ترکیه و روسیه دانست که البته این آخر کار نخواهد بود.