نخبگان آمریکا خواستار کنترل رفتار عربستان هستند/ اروپا در انتظار فروکش کردن گردوغبار پرونده خاشقجی

«امیرعلی ابوالفتح» تحلیلگر مسائل آمریکا در تشریح واکنش ایالات متحده و برخی از کشورهای اروپایی نسبت به ‌پذیرش مسئولیت قتل جمال خاشقجی توسط عربستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: قتل  خاشقجی را باید یک پرونده ویژه طی چند دهه اخیر دانست که بخشی از آن به ماهیت این فرد برمی‌گردد و بخشی دیگر به روابط میان کشورها مربوط است. در این بین حقایق مربوط به این پرونده آرام آرام در حال روشن شدن است و در اینجاست که موضع‌گیری کشورها بسیار مهم و کلیدی جلوه می‌کند که یکی از این کشورها ایالات متحده خواهد بود. بدون تردید محکوم کردن جدی این پرونده از سوی ترامپ ابعاد مختلفی دارد که این مسائل دقیقاً نشان می‌دهد مدل مواجهه واشنگتن با ریاض چگونه خواهد بود. در این بین آنچه باعث می‌شود آمریکا و شخص ترامپ کمی نسبت به مواضع خود محافظه‌کار باشد، مناسبات اقتصادی میان عربستان و ایالات متحده است.

وی ادامه داد: موضع ترامپ در مورد پرونده قتل روزنامه‌نگار منتقد سعودی را باید تلویحی بدانیم؛ یکی از دلایل عمده این مدل از موضع‌گیری ترامپ را باید مناسبات اقتصادی دانست که این روابط چیزی حدود ۴۵۰ هزار شغل در ایالات متحده ایجاد می‌کند و ترامپ سعی می‌کند تا بتواند این روند را حفظ کند. نکته‌ای که در این بین باید به آن اشاره شود، این است که عده‌ای مواضع ترامپ را ناکافی و بسیار ابتدایی می‌دانند اما باید توجه داشته باشیم که رئیس‌جمهوری ایالات متحده به هیچ وجه دلسوز روزنامه‌نگاران و اصحاب رسانه نیست. همگان به یاد دارند که ترامپ کمی قبل‌تر روزنامه‌نگاران را «دشمن مردم» خطاب کرد و از روزی که وارد کاخ‌سفید شده به صورت مرتب از آنها و رسانه‌ها انتقاد می‌کند و در این اواخر حمله‌های خود به سوی رسانه‌ها را به شدت افزایش داده است. حال نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که او از جمال خاشقجی که اتفاقاً در روزنامه واشنگتن پست مشغول به فعالیت بود، حمایت کند.

ابوالفتح افزود: فارغ از مواضع و دیدگاه ترامپ، نگاه جامعه ایالات متحده و به خصوص نخبگان سیاسی و حتی احزاب این کشور نسبت به عربستان تغییر پیدا کرده و بسیاری از مهره‌های سیاسی و امنیتی آمریکا ادامه قدرت گرفتن عربستان سعودی را مساوی با از کنترل خارج شدن ریاض می‌دانند. در زمان اوباما هم چنین اتفاق‌هایی در حال رخ دادن بود اما شاهد به تصویب رسیدن جاستا بودیم که تا حدودی روابط میان ریاض و واشنگتن تیره و تار شد اما به صورت کامل قطع نشد و در آن موقع هم سعودی‌ها تهدید کردند که سرمایه خود را از خاک آمریکا خارج خواهند کرد.

این پژوهشگر مسائل آمریکا با بیان اینکه ایالات متحده از ادامه تندروی و رفتارهای خارج از چارچوب عربستان به شدت هراس دارد، گفت: آمریکا به شدت از ادامه نقش‌آفرینی عربستان در حوزه نفت ترس دارد و حتی بسیاری از نخبگان معتقدند که اگر این روند ادامه داشته باشد، کنترل عربستان بدون تردید از دست آمریکا و کاخ‌سفید خارج خواهد شد. به عنوان نمونه آنها معتقدند که اقدام‌ها و سیاست‌های محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در مورد پرونده سعد الحریری، پرونده یمن و غیره بسیار ناسنجیده است و از این جهت لایه‌های متفکر آمریکا اعتقاد دارند که ایالات متحده خواهان کنترل عربستان توسط کاخ‌سفید است. این انتقادها تا جایی افزایش پیدا کرده است که هسته نخبه آمریکا به دنبال اجماع برای کنترل رفتار عربستان در تحولات خاورمیانه بوده و این روند در کنگره ایالات متحده به بالاترین حد خود رسیده است.

وی در پایان تصریح کرد: در کنگره آمریکا صداهای زیادی برای هدف قرار دادن عربستان و تقلیل سیاست‌های آن بلند شده اما اینکه آیا ممکن است تحریم‌هایی از سوی واشنگتن علیه ریاض وضع شود یا خیر، باید منتظر تصمیم کاخ‌سفید باشیم که مشخص می‌شود ترامپ چگونه به پرونده خاشقجی نگاه می‌کند. در این بین کشورهای اروپایی هم مواضعی را اتخاذ کرده‌اند که نشان می‌دهد قاره سبز و ایالات متحده در قبال عربستان یک استراتژی واحد را در پیش گرفته‌اند اما باید توجه داشت که قتل یک خبرنگار از منظر افکار عمومی اروپا یک اقدام ضد بشری به حساب می‌آید و از این منظر دولت‌‌های اروپایی نمی‌توانند بیش از مواضع ابتدایی و ظاهری اتخاذ کنند. لذا اروپا به دنبال آن است تا عربستان چند نفر را در خاک خود به عنوان عامل‌های پرونده خاشقجی محاکمه کند و از این طریق افکار عمومی داخل اروپا را راضی کنند که باید به مناسبات خود با عربستان ادامه دهند. به عبارت دیگر آنها به دنبال فروکش کردن گرد و غبار حاصل از پرونده خاشقجی هستند.