راهکارهای آمریکا برای نجات بن‌سلمان از پرونده خاشقجی/ تاثیر قتل خبرنگار سعودی بر اجلاس اقتصادی «داووس صحرا»

«امیرهوشنگ میرکوشش» تحلیلگر مسائل آمریکا در تشریح راهکار ایالات متحده برای تطهیر چهره بن‌سلمان در پرونده قتل خاشقجی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: پرونده قتل خاشقجی از سوی تمامی محافل بین‌المللی و دولت‌ محکوم شده و این موضوع باعث مخدوش شدن چهره عربستان شده است. در این راستا کشورهای اروپایی هم قتل خاشقجی را محکوم کردند و خواستار بررسی بیشتر و عمیق‌تر این پرونده شدند. دبیر کل سازمان ملل هم طی اطلاعیه‌ای خواستار پیگیری این پرونده شده و حتی ۲۲ سناتور ایالات متحده هم خواستار تحقیق شدند. همین اظهارات از سوی ترامپ هم بازگو شده است؛ او اعلام کرد که اگر قتل جمال خاشقجی توسط عربستان به اثبات برسد عربستان را تنبیه خواهد کرد. این در حالی است که عربستان هم به ترامپ پاسخ داد و شاهد آن بودیم که یک جنگ دیپلماتیک در حال شکل گرفتن بود.

وی ادامه داد: بسیاری از سیاست‌مداران آمریکا معتقدند که ترامپ هیچ اقدامی علیه عربستان انجام نخواهد داد و از این جهت رسماً او را تهدید کرده‌اند که اگر بخواهد به سازش با ریاض ادامه دهد بدون تردید آنها به صورت مستقل سعودی‌ها را مورد هجمه قرار خواهند داد. باید توجه داشت که آنچه نمی‌گذارد ترامپ به صورت علنی و جدی عربستان را مورد خطاب قرار ندهد، پرونده فروش ۱۱۰ میلیارد دلاری تسلیحات آمریکا به عربستان است و این دقیقاً همان موضوعی است که برای ترامپ به عنوان شاهرگ حیاتی روابط او با سعودی‌ها به حساب می‌آید. از این منظر است که ترامپ احساس کرد فشارهای داخلی باعث به وجود آمدن تنش میان ریاض و واشنگتن در پرونده خاشقجی می‌شود و از این رو مایک پمپئو را به عربستان فرستاده است. قبل از آن هم ترامپ با ملک سلمان به صورت تلفنی گفت‌وگو کرده بود و این مولفه‌ها نشان می‌دهد که آمریکا به دنبال خلق سناریو برای بیرون کشیدن ولیعهد از منجلاب پرونده خاشقجی است.

میرکوشش تصریح کرد: محتمل‌ترین سناریویی که توسط آمریکا برای تطهیر چهره ولیعهد عربستان و هرم قدرت این کشور وجود دارد این است که سعودی‌ها با انتشار اخبار مختلف اعلام کنند که قتل «جمال خاشقجی» توسط عده‌ای تندرو و خودسر در خلال بازجویی صورت گرفته است. بدیهی است که این سناریو توسط افکار عمومی نظام بین‌الملل قابل پذیرش نخواهد بود اما ایالات متحده با این سناریو سعی می‌کند تا مسئولیت قتل خاشقجی را از دولت دور کند و با طرح سوالات متعدد بگوید که ولیعهد و نظام سیاسی عربستان در این پرونده نقشی نداشته است.

این استاد دانشگاه با اشاره به تنها دلیل فعالیت آمریکا برای تطهیر چهره سعودی‌ها گفت: آمریکا و شخص ترامپ به دنبال آن است تا به هر ترتیبی که شده بتواند مسئولیت قتل خاشقجی را از دولت دور کند؛ چراکه سرمایه‌گذاری‌های عربستان در آمریکا بیش از جان یک خبرنگار برای دولت کنونی ایالات متحده ارزش دارد. از سوی دیگر در آبان ماه قرار است همایش اقتصادی «داووس صحرا» که توسط بن سلمان برای چشم انداز طرح ۲۰۳۰ تدارک دیده شده است با حضور تمامی قدرت‌های اروپایی، منطقه‌ای و آمریکا برگزار شود که پرونده خاشقجی آن را تحت تاثیر قرار داده است. چراکه شرکت‌هایی مانند اوبر، فورد و غیره اعلام کرده‌اند که در این همایش شرکت نخواهند کرد و از سوی دیگر رسانه‌هایی مانند سی.ان.ان، واشنگتن پست و نیویورک تایمز و بسیاری دیگر، گفته‌اند از پوشش این مراسم خودداری می‌کنند.  بخشی از آن هم به نگرانی ترامپ در مورد سرمایه‌گذاری در عربستان بر می‌گردد که نشان می‌دهد واشنگتن تا چه حدی حل و فصل این موضوع را دنبال خواهد کرد. 

وی در پایان خاطر نشان کرد: واقعیت این است که همچنان مشخص نیست که تا چه حد سناریوی مذکور می‌تواند چهره عربستان و ولیعهد را تطهیر کند و حتی هدایت این پرونده هم تا حدود زیادی مبهم است؛ اما نکته مهم این است که نباید از نقش ترکیه در این پرونده غافل شویم. از این منظر احتمال دارد وزیر خارجه آمریکا پس از عربستان به ترکیه سفر کند تا با مقامات آنکارا هم رایزنی‌هایی داشته باشد. در این بین باید مجددا مد نظر داشته باشیم که عربستان در حدود ۷۰۰ میلیارد دلار از اوراق قرضه آمریکا را خریداری کرده است و همین موضوعات اقتصادی است که بر این پرونده سایه مبهم ایجاد می‌کند. بنابراین اگر بنا را بر این بگذاریم که آمریکا به دنبال تطهیر چهره عربستان است باید این نکته را هم بپذیریم که سناریوی آمریکا رافع مسئولیت کیفری ریاض نخواهد شد؛ چراکه جامعه جهانی نمی‌تواند بپذیرد که یک نفر با پای خود وارد کنسولگری یک کشور شود و پس از آن سرنوشتش در هاله‌ای از ابهام قرار بگیرد. اساساً هنجارهای حقوق بشری اروپا با آمریکا متفاوت است و خواستار پاسخگویی خواهد بود.