تحلیلگر برجسته جهان عرب بررسی کرد؛
استراتژی‌های احتمالی عربستان در پاسخ به تهدیدهای آمریکا
عربستان سعودی با انتشار بیانیه‌ای تأکید کرده است که پاسخ سختی به تهدیدهای آمریکا خواهد داد و در صورت اعمال تحریم، قدرت اقتصادی و مالی سعودی به عنوان یک سلاح عمل کرده و چین و روسیه محور اصلی معاملات تسلیحاتی عربستان قرار خواهند گرفت.
به گزارش ایلنا به نقل از رأی الیوم، «عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته جهانی عرب با اشاره به پرونده «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی نوشت: در تبیین رویکردهای فعلی نسبت به بحران پرونده خاشقجی ابتدا طرح فرضیه‌هایی ضروری است:
آیا محور اصلی تحریم‌های ترامپ، بلوکه کردن سرمایه‌ها و دارائی‌های عربستان است؟ آیا دولت عمیق آمریکا کاخ سفید را وادار به عقب نشینی خواهد کرد؟ چرا بسیاری از ناظران پاسخ انتحاری عربستان به این تهدیدات را دور از ذهن نمی‌داند؟ اردوغان پیش از انتشار شواهد تصویری منتظر چیست؟
بیانیه‌ای که دولت سعودی منتشر و در آن به تهدیدهای آمریکا برای اعمال تحریم‌های اقتصادی یا شاید سیاسی در صورت دست داشتن ریاض در موضوع ربودن یا قتل خاشقجی پاسخ داده است، در وهله نخست، جدی بودن این تهدیدها و در گام بعد نگرانی عربستان از آنها و در مرحله بعد، گرایش‌های انتحاری عربستان در پاسخ به این تهدیدها را بازتاب می‌دهد. این برای اولین بار است که دو متحد مذکور چنین تهدیدهای متقابلی را به صورت آشکار مطرح می‌کنند.
به نظر می‌رسد «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهوری آمریکا در برابر فشارهای دولت عمیق آمریکا تسلیم و مجبور به عقب‌نشینی از مواضع پیشین خود در کم اهمیت نشان دادن جنایت قتل خاشقجی و عدم امکان هر نوع اقدامی علیه عربستان شده است. او در مصاحبه با «فاکس نیوز» گفته بود: «خاشقجی آمریکائی نبوده و این جنایت نیز در خاک امریکا اتفاق نیفتاده است، معامله تسلیحاتی بیش از ۱۱۰ میلیارد دلاری با عربستان داریم که نمی‌توان به هم زد، زیرا این مساله رونق اقتصادی آمریکا را رقم خواهد زد».
ترامپ با تغییر لحن خود، عربستان را در صورت اثبات قتل خاشقجی در کنسولگری به مجازات شدید بدون اشاره به چگونگی آن تهدید کرد. وی همزمان اشاره کرد که در حال حاضر قتل صورت گرفته و متحدان ترکش شواهد متقن و غیر قابل انکاری در اختیارش گذاشته‌اند.
نکته مهم این است که ترامپ بیش از چهار بار در کمتر از دو هفته با روش باج‌خواهی به عربستان سعودی حمله و همان عبارت‌ها را در مورد ثروت هنگفت آل سعود و حمایت‌های رایگانش از این رژیم در قبال ایران به کار برده است. باید گفت ترامپ این باج‌خواهی را در راستای مقاصد انتخاباتی حزب جمهوری‌خواه به کار گرفته است. او می‌داند که افکار عمومی آمریکا در حال حاضر و پس از انتشار اخبار قتل و تکه تکه کردن جسد خاشقجی، در شوک هستند، بنا بر این رئیس‌جمهوری آمریکا می‌خواهد با استفاده از این شوک خشم‌آلود جامعه و در راستای خدمت به منافع انتخاباتی حزبش، خود را در جایگاه مردی قوی نشان دهد که هیچ مسامحه‌ای با جنایتکاران نمی‌کند.
ترامپ دوست سعودی‌ها نیست و از عرب‌ها و مسلمانان بیزار است، اما ثروت عربستان و کشورهای حوزه خلیج(فارس) را دست کم نگرفته و معتقد است باید درصد فراوانی از این ثروت را به ادعای حمایت از آنها به دست آورد. او هیچ تردیدی برای غارت این ثروت‌ها با روش‌های قلدرمآبانه نداشته و چه در بحران فعلی پرونده خاشقجی و چه در مراحل آینده از آن سوء استفاده خواهد کرد.
«لری کودلو» مشاور اقتصادی کاخ سفید که در نژاد پرستی در قبال عرب‌ها و مسلمانان دست کمی از رئیس خود ندارد، هشدار داد که تهدیدهای ترامپ بسیار جدی است و احتمال حصول توافق برای انجام اقداماتی علیه عربستان در صورت دست داشتن ریاض در جنایت خاشقجی وجود دارد. کودلو احتمال بلوکه کردن اموال و دارائی‌های عربستان در آمریکا را که ارزشی بالغ بر دو ترلیون دلار دارد، دور از ذهن ندانست.
فعالان توئیتری سعودی برخی ابعاد پاسخ احتمالی عربستان را که در بیانیه رسمی این کشور آمده، تشریح کردند. در این بیانیه آمده است پاسخ عربستان بسیار سخت‌تر خواهد بود و قدرت اقتصادی و مالی سعودی به عنوان یک سلاح عمل خواهد کرد. آن ها در این بیانیه اشاره کرده‌اند که در صورت اعمال تحریم‌های آمریکا، روسیه و چین مرکز توجه معاملات تسلیحاتی عربستان قرار خواهند گرفت و شاید پا از این هم فراتر گذاشته و با مصالحه با ایران، علیه آمریکا و غرب متحد شوند.
ورود «خالد فیصل» مشاور پادشاه سعودی در رأس هیأتی به ترکیه به منظور همکاری با آنکارا برای خروج از بحران فعلی به مفهوم اجتناب عربستان از مقابله با ترکیه و انتخاب گزینه دیپلماسی است. خالد فیصل به شاهزاده‌ای عاقل و خردمند و اهل فرهنگ و هنر موصوف است که این ویژگی‌ها باعث استحکام دوستی او با ترک‌ها می‌شود. حال باید دید که عقل و تدبیر این شاهزاده سعودی برای برون‌رفت از بحران فعلی تا چه اندازه کارآیی خواهد داشت.
سران سعودی در بحران بی سابقه‌ای گرفتار شده‌اند. همدردی با خاشقجی فرامرزی شده و در سراسر جهان انگشت اتهام به آل سعود اشاره دارد، بنا بر این به نظر نمی‌رسد اعزام هیأتی به آنکارا معجزه کرده و در حقایق موجود تغییری ایجاد کند. موضع گیری‌های عربستان در شبکه‌های اجتماعی بازتاب منفی داشته و در روندی معکوس، کفه اتهام این رژیم را سنگین‌تر می‌کند.
۱۳ روز از ماجرای ناپدید شدن خاشقجی می‌گذرد، مقام‌های ترکیه به ارائه شواهدی مبنی بر قتل او داخل ساختمان کنسولگری تهدید می‌کنند و از هیأت اعزامی سعودی می‌خواهند قبل از هر اقدامی برای ورود به کنسولگری و تبدیل این موضوع به یک مسأله بین‌المللی، جسد این روزنامه‌نگار مفقود و یا بقایای آن را تحویل دهند.
۳۳ میلیارد دلار خسارت سعودی در بورس و سهام فقط در یک روز است. همچنین بسیاری از شرکت‌ها و شخصیت‌های اقتصادی و رسانه‌ای جهان در اعتراض به ناپدید شدن خاشقجی از شرکت در کنفرانس سرمایه‌گذاری ریاض با نام «داووس صحرا» اعلام انصراف کرده‌اند.
بیانیه سه جانبه آلمان، انگلیس و فرانسه برای انجام تحقیقات موثق درباره حادثه کنسولگری استانبول و تحویل بانیان این جنایت به محکمه عدل جهانی، در واقع نمک بر زخم پاشیدن است و احتمالا روند معاملات تسلیحاتی عربستان را سخت و پیچیده کرده و به تبع بر جنگ یمن نیز بازتاب منفی خواهد داشت.
پیامدهای منفی این جنایت در صورت اثبات نقش سران سعودی، گریبانگبر آنها خواهد شد و تغییرات بزرگ و ریشه‌ای در داخل یا خارج از عربستان ایجاد خواهد کرد. قطعا عربستان سعودی پس از این بحران به روزگار سابق خود برنخواهد گشت.
