سناریوهای راهبردی آل سعود در ماجرای ناپدید شدن خاشقجی

به گزارش ایلنا به نقل از رأی الیوم، «عبدالباری عطوان» سردبیر این روزنامه نوشت: مقام‌های امنیتی ترکیه به وعده خود برای برگزاری یک کنفرانس مطبوعاتی جهت ارائه اطلاعات ویدیویی از عملیات ناپدید شدن خاشقجی از زمان ورود به کنسولگری عمل نکردند. اما به نظر می­‌رسد اظهارات روز گذشته «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه پاسخگوی پرسش­‌های مطرح شده باشد که مهم­ترین آنها بحث در مورد سرنوشت حیات خاشقجی است.

اردوغان با بیان این موضوع که ما هم همچنان منتظر نتایج تحقیقات هستیم و امیدواریم با آنچه دوست نداریم مواجه نشویم، بر ابهام بیشتر این موضوع افزود به ویژه اینکه دو مشاور او،‌ «یاسین اقطای» و «توران قاشلقجی» به نقل از منابع امنیتی بلند پایه ترکیه تأکید کردند که خاشقجی داخل ساختمان کنسولگری به قتل رسیده است اما چگونگی قتل او و انتقال جسدش به خارج از ساختمان را تشریح نکردند به ویژه اینکه بنا بر اظهارات کنسولگری سعودی تمام دوربین‌­های داخل این ساختمان در زمان ورود خاشقجی از کار افتاده بودند اما معلوم نیست این توقف، عمدی بوده یا نقص فنی داشته است.

نکته دیگری که بر ابهام این موضوع می‌­افزاید، روایت جدید مقام‌های ترکیه از ورود ۱۵ مامور سعودی به کنسولگری همزمان با حضور خاشقجی در این مکان است. به نظر می‌رسد این افراد از نیروهای ویژه امنیتی بوده و چند ساعت بعد کنسولگری را ترک کرده­‌اند.

حال با توجه به سناریوهای موجود، یک روزنامه‌نگار ترک دو نظریه مهم را مطرح می­‌کند: نظریه نخست معتقد است که هیأت سعودی مذکور پس از انجام تحقیقاتی در مورد خاشقجی به ویژه ارتباطش با جنبش «اخوان المسلمین» و دولت «قطر» با مأموریتی مشخص یعنی قتل این روزنامه‌نگار وارد کنسولگری شدند. نظریه دوم به این موضوع اشاره دارد که این هیأت برای مذاکره با خاشقجی به منظور قانع کردن او به بازگشت به ریاض وارد استانبول شدند.

همسر چهارم خاشقجی که فلسطینی الاصل است، تأکید می‌­کند که وی بسیار نگران و مضطرب بوده و  در آستانه ورشکستگی قرار داشته است حتی بارها به بازگشت به کشورش و سر  سامان دادن به اوضاع خود فکر می­‌کرد.

البته ما از میزان صحت این اظهارات اطلاع چندانی نداریم هر چند صحت آن نیز دور از ذهن نیست.

مقام‌های سعودی با مخالفان خود حتی با کوچک‌ترین انتقادی هر چند بی‌طرفانه مسامحه نمی­‌کنند. خاشقجی نیز از این گزینه مستثنی نیست. او در مقالات و اظهارات خود نسبت به اوضاع داخلی عربستان و با هدف اصلاح نظام‌مند در ساختار داخلی آن انتقاداتی شبیه به توصیه و نصیحت از جمله رانندگی زنان داشته است که در شبکه‌های اجتماعی چون توییتر مورد استقبال فراوان قرار گرفت. این روزنامه‌نگار منتقد در ابراز انتقاد تند و صریح نسبت به عملکرد آل سعود در بازداشت فعالان سعودی به اتهام جاسوسی برای سفارت‌­های بیگانه و مطالبه حقوق بیشتر برای زنان، تردید نداشت. البته خاشقجی از حامیان اصلی ائتلاف «طوفان اراده» و مداخله نظامی در یمن بود.

«محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی تابع نظریه «هر که با ما نیست پس علیه ماست» بوده و با هر نوع موضع بی‌طرفانه یا میانه مدارا نمی­‌کند. اتهام تروریست بودن «سلمان العوده» نیز به دلیل طرح موضوع گفت‌وگو با دولت قطر بوده است. وجود چنین اتهام‌هایی علیه افراد بر سیاست مشت آهنین آل سعود تأکید می­‌کند.

بنا بر آنچه گذشت،‌ می‌توان چنین اظهار داشت که آل سعود با ربودن این روزنامه‌نگار منتقد، به دنبال یک تبلیغ رسانه­‌ای بزرگ در کشورهای عربی و کل جهان است تا به این ترتیب با تروریست خواندن مخالفان سعودی به تمام منتقدان خود در داخل یا خارج از کشور این پیام را القا کند که هر کجا باشند از تیررس مقام‌های امنیتی آل سعود در امان نخواهند بود.

قسمت دیگر این پیام، ناامن نشان دادن ترکیه به عنوان یکی از دشمنان عربستان است. ناپدید شدن خاشقجی نشان‌دهنده وجود نقص در امنیت ترکیه است به ویژه اینکه عناصر امنیتی سعودی بدون وجود هیچ مانعی وارد کنسولگری شده و  زنده یا مرده خاشقجی را به مکانی نامعلوم چه بسا در ترکیه انتقال داده­‌اند.

ما در پی قضاوت زودهنگام و پیش‌داوری نسبت به سرنوشت خاشقجی نیستیم و تمام نکات مطرح‌شده صرفا پیش‌فرض‌­هایی در این زمینه است. ما هم مانند دوست این روزنامه‌نگار مفقود، او را فعالی شجاع و طرفدار آزادی و دموکراسی می‌­دانیم و افراد پشت صحنه این ماجرا را محکوم می‌کنیم.