دستمالچیان در گفت‌وگو با ایلنا بررسی کرد:
پشت پرده اعدام فعال حقوق بشر عربستانی/ ابعاد منازعه میان آل‌سعود و آل‌شیخ در سرزمین وحی
گردن زدن فعال حقوق بشر عربستانی نشان می‌دهد که حاکمیت مذهبی و سیاسی عربستان چنین فعالیت‌هایی را بر نمی‌تابد و مجرم سیاسی را هم سطح اعدام می‌داند.
«احمد دستمالچیان» کاردار اسبق ایران در عربستان در تشریح ابعاد و پیامدهای موج جدید اعمال فشار بر فعالان مدنی عربستانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: جامعه عربستان در درون خود دارای التهاب‌های فراوانی است و چالش‌های زیادی را پیش رو دارد که باعث شده این التهاب‌ها و درگیری‌ها به صورت اخباری که منشاء نقض حقوق بشری دارد، به بیرون درز کند. این چالش‌ها تنها در سطح خاندان آل‌سعود وجود ندارد بلکه سطح جامعه بومی ریاض را هم در بر می‌گیرد و به عبارتی دیگر کل حاکمیت را نشانه رفته است اما این موضوع تنها جنبه شکلی و سطحی دارد و منبع این دگرگونی در بطن ساختار سیاسی و اجتماعی عربستان سعودی نهفته است.
ناهنجاری‌های عربستان ریشه در سلفیت و وهابیت دارد
وی ادامه داد: واقعیت این است سعودی‌ها در درون جامعه خود شاهد نزاع میان سنت و مدرنیته هستند و ریشه آن در اصلاحات مورد نظر ولیعهد عربستان نهفته است؛ درست است که اصلاحات مد نظر او و تیم مشاوران وی در درون عربستان با استقبال روبه‌رو شده اما این وضعیت اساساً به نفع قشری است که مدرنیته را قبول دارند و باعث شده تا ناهنجاری‌های مختلفی از پس این تغییرات در جامعه عربستان نمایان شود. دلیل این امر تا حد زیادی مشخص است و ریشه در بنیان سلفیت و وهابیت حاضر در عربستان دارد که تنش‌هایی را میان دو بال اصلی تشکیل‌دهنده عربستان سعودی به وجود آورده است.
زمانی که عربستان سعودی پس از ۱۷۵۰ در حال پوست‌اندازی بود، ملک عبدالعزیز و محمد بن عبدالوهاب با یکدیگر به مصالحه پرداختند و قرار بر این شد تا حاکمیت سیاسی در عربستان در دست خاندان آل‌سعود قرار بگیرد و حاکمیت شرعی و مذهبی در دست خاندان آل‌شیخ باشد. این دو طیف سالیان زیادی را در کنار یکدیگر گذرانده‌اند اما اختلافات فعلی موجب شده تا میان آنها شکاف جدی به وجود بیاید.
آل شیخ به دنبال مخابره پیام ادامه سنت در عربستان است
این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به اعدام فعال حقوق بشر عربستانی و واکنش جامعه جهانی نسبت به آن، گفت: اینکه دیده می‌شود « اسراء الغمغام» فعال حقوق بشر عربستانی بازداشت می‌شود و نهایتاً با شمشیر گردن او را می‌زنند و به طرز فجیع اعدام می‌شود، دقیقاً نشان می‌دهد که ادامه دهندگان راه عبدالوهاب (خاندان آل‌شیخ) همچنان به دنبال آن هستند که به آل‌سعود و حتی کشورهای دیگر این پیام را مخابره کنند که سنت در ریاض همچنان ادامه دارد. قطع گردن یک زن مسلمان که جرمش انتقاد به وضعیت حقوق بشری بوده طبیعتاً به هیچ وجه توجیه نمی‌شود اما اصل ماجرا این است که محمد بن سلمان برای مخابره پیام به مخالفانش دست به بازداشت‌های گسترده فعالان حقوق بشر و حتی دانشگاهیان زده است که بخشی از آن را باید چالش اجرای اصلاحات دانست.
وی در پایان خاطرنشان کرد: نکته مهم که اختلافات درون تشکیلاتی و خاندانی عربستان را در کنار اعدام فعال حقوق بشری نشان می‌دهد، انتشار خبر بازداشت «شیخ صالح آل طالب» امام و خطیب مسجد الحرام است. بر اساس آنچه که پیشتر گفته شد، تمامی مفتی‌ها و کسانی که به نوعی مجری اجرای شریعت سعودی هستند و یا نهادهای تبلیغی و دینی وهابیت متصل هستند، همگی از سلسله آل‌شیخ به شمار می‌روند یا اینکه تحت فرمان آنها هستند. از این منظر اینکه خطیب و امام مسجدالحرام توسط بخش امنیتی و نظامی عربستان (منتسب به آل سعود) بازداشت می‌شود نشان دهنده تلافی و شکاف میان دو طرف است و آل شیخ بر این عقیده است که ولیعهد به دنبال سکولاریزه کردن جامعه سنتی و دینی عربستان است. لذا گردن زدن فعال حقوق بشر عربستانی که تا دیروز این مدل از مجازات برای جرائمی مانند دزدی یا زنا استفاده می‌شد، نشان می‌دهد که جرم سیاسی در نگاه حاکمیت عربستان تا به این حد خطرناک تعریف شده است که خروجی آن سوق دادن جامعه به سمت رعب و وحشت خواهد بود.
