استاد دانشگاه بیرمنگام در گفت‌وگو با ایلنا:
اروپا در رابطه با برجام منافع خاص خود را دارد/مشاوران ترامپ، خواستار حفظ توافق در ازای تحریم‌های جایگزین هستند
کشورهای اروپایی در راستای حفظ برجام عمل کرده و تلاش می‌کنند تعادلی میان تهدید واشنگتن مبنی بر خروج از این توافق‌نامه و تعهد ایران به حفظ آن برقرار کنند.
پروفسور «اسکات لوکاس» استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه بیرمنگام است. وی از سال۱۹۸۹ میلادی در این دانشگاه مشغول به تدریس است و از سال ۱۹۹۷ کرسی استادی مطالعات آمریکایی را بر عهده دارد. اسکات لوکاس که از سال ۱۹۷۹ به‌صورت حرفه‌ای به خبرنگاری مشغول است، مؤسس و ویراستار پایگاه اینترنتی EA WorldView است که روزانه به خبرها و تحلیل‌هایی مرتبط با ایران، سوریه، ترکیه و خاورمیانه و همچنین سیاست خارجی ایالات متحده می‌پردازد.
لوکاس در رابطه با نزدیک شدن به تاریخ ۱۲ می و تهدید «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری ایالات متحده مبنی بر خروج از برجام و فشارهای کشورهای اروپایی به ایران به‌خاطر فعالیت‌های منطقه‌ای و توان دفاع موشکی این کشور گفت: به گمان من کشورهای اروپایی در راستای حفظ برجام عمل می‌کنند و می‌کوشند تعادلی میان تهدید دولت ترامپ مبنی بر خروج از این توافق‌نامه و تعهد ایران به حفظ آن برقرار کنند. دلیل این‌که امضاکنندگان اروپایی برجام (فرانسه، بریتانیا و آلمان و همچنین اتحادیه اروپا) در پی پیش کشیدن مذاکراتی موازی درباره برنامه دفاع موشکی ایران هستند نیز از همین‌جا ناشی می‌شود.
وی ادامه داد: به‌نظرم باید این نکته را در نظر داشت که کشورهای اروپایی نگرانی‌های خود را دارند. این نگرانی‌ها وابسته به تصمیم‌های دولت ترامپ نیست. آنها نگران برخی ادعاها مبنی بر نقش داشتن تهران در بحران یمن و همچنین حمایت ایران از نیروهای اسد در سوریه هستند. در ضمن، نباید فراموش کرد که برخی دولت‌های اروپایی نگران شهروندهای دوتابعیتی مانند «نازنین زاغری رتکلیف» هستند که در زندان‌های ایران نگه داشته می‌شوند.
استاد سیاست بین‌الملل در دانشگاه بیرمنگام درباره این‌که آیا فشارهای اروپا بر ایران توانسته ترامپ را راضی به ماندن در برجام کند یا خیر، گفت:
نمی‌شود پیش‌بینی کرد که دونالد ترامپ در تاریخ ۱۲ ماه می چه خواهد کرد. با وجود گزینش «جان بولتون» به‌عنوان مشاور امنیت ملی و «مایک پمپئو» به‌عنوان وزیر خارجه، بسیاری در دولت آمریکا، به‌ویژه «جیمز متیس» وزیر دفاع ایالات متحده، هوادار ماندن واشنگتن در برجام هستند. اما ترامپ فرد دمدمی‌مزاجی است و مشخص نیست که در آخرین لحظه چه کسی ممکن است بر او تاثیر بگذارد.
اسکات لوکاس درباره انتصاب جان بولتون به‌عنوان دستیار امنیت ملی آمریکا و «مایک پمپئو» به‌عنوان وزیر امور خارجه و احتمال افراطی‌تر شدن سیاست‌گذاری‌های واشنگتن نسبت به ایران گفت: انتصاب بولتون و پومپئو آن‌چنان ارتباطی به سیاست‌های مشخص این کشور در رابطه با ایران ندارد. ترامپ ترجیح می‌دهد افرادی وفادار دوروبر خود داشته باشد، کسانی که با دیدن‌شان در تلویزیون بتواند ستایش‌شان کند.
این روزنامه‌نگار برجسته و استاد مطالعات آمریکایی درباره این‌که چرا ترامپ پیش از این دست به اقدام علیه برجام نزده گفت:
تا اینجای کار، برخی مشاوران ذی‌نفوذ در کاخ سفید و حتی برخی قانون‌گذاران جمهوری‌خواه به هزینه‌های خروج احتمالی آمریکا از برجام اشاره کرده‌اند. آنان به این نکته اشاره کرده‌اند که در صورت خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، ایران می‌تواند به‌سرعت به غنی‌سازی اورانیوم ۲۰ درصدی ادامه دهد و تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای جدید را پی بگیرد. آنها همچنین بر این نکته انگشت می‌گذارند که خروج از این توافق می‌تواند مواجهه‌های منطقه‌ای را، مانند درگیری در سوریه و تنش میان اسرائیل و حزب‌الله، تشدید کند.
این مشاوران همچنین پیشنهاد کرده‌اند که آمریکا در توافق هسته‌ای بماند، اما سیاستی جایگزین مبنی بر عدم اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران پیش بگیرد.
لوکاس در خصوص این‌که بسیاری معتقدند ترامپ قصد خروج از توافق هسته‌ای را ندارد بلکه می‌خواهد با ایجاد فضای روانی منفی و تبلیغات مانع سرمایه‌گذاری‌های خارجی در ایران و عدم بهره‌مندی ایران از منافع توافق هسته‌ای شود، گفت: به‌طور کلی، ایالات متحده سیاست مبتنی بر اعمال تحریم را پیش گرفته که مستقیم یا غیرمستقیم، حلقه‌های تجارت و سرمایه‌گذاری میان ایران و شرکت‌های خارجی را محدود می‌کند.
وی درباره پاسخ ایران در صورت خروج آمریکا از برجام گفت:
اگر سخنان مقام‌های ایران را جدی بگیریم -و من چنین می‌کنم- تهران به غنی‌سازی اورانیوم ۲۰ درصدی و تحقیق درباره توسعه سانتریفیوژها ادامه خواهد داد. با این وجود، ایران باید با مسائل اقتصادی گسترده‌ای دست‌وپنجه نرم کند که در صورت اعمال تحریم‌های بیشتر با آنها مواجه خواهد شد. چنین امری نیازمند سیاستی مبنی بر ایجاد پیوندهای اقتصادی با دیگر کشورهاست که صرفا با «پاسخ دادن» به اقدام‌های آمریکا شکل نخواهد گرفت.
مؤسس و ویراستار پایگاه اینترنتی EA WorldView درباره واکنش اروپایی‌ها به خروج احتمالی واشنگتن از برجام عنوان کرد: به گمان من، دولت‌های اروپایی و اتحادیه اروپا در این زمینه با احتیاط رفتار خواهند کرد. گمان نمی‌کنم که در صورت خروج احتمالی آمریکا از برجام، آنها بلافاصله واکنش نشان دهند و درباره از سرگیری پیوندها با ایران یا دنباله‌روی از آمریکا به‌سرعت تصمیم بگیرند.
لوکاس با رد این ادعا که موضع ترامپ در رابطه با توافق هسته‌ای بر دیدار پیش رو با «کیم جونگ‌اون»، رهبر کره شمالی، تاثیر می‌گذارد گفت: مسئله هسته‌ای کر‌ه‌شمالی با مورد ایران و برجام تفاوت دارد و عوامل دیگری بر آن تاثیر می‌گذارد، از جمله روابطش با کره جنوبی و کشورهای منطقه.
او در پایان درباره این‌که آیا با خروج امریکا از توافق هسته‌ای، آیا باید شاهد درگیری‌های بیشتر میان ایران و آمریکا در خاورمیانه و افزایش تنش‌ها در غرب آسیا بود گفت: به‌گمانم این کاملا وابسته به تصمیم مقام‌های ایران است، به‌ویژه در مورد رویکردش در قبال افغانستان، سوریه، یمن و لبنان و همچنین مواضع این کشور در قبال اسرائیل و عربستان سعودی.
گفت‌وگو: کامران برادران
