جهان در سال ۱۳۹۶/ پرونده سوم: سیاست داخلی آمریکا
ترامپ؛ از استعفاهای سریالی تا تحکیم نژادپرستی/ دوگانه امنیت و مهاجرت در نگاه محافظه‌کاران
وضعیتی که در داخل آمریکا در حال رخ دادن است، نشان می‌دهد که رئیس‌جمهوری این کشور به دنبال همسان‌سازی در داخل کاخ‌سفید و سراسر آمریکاست تا نهایتا بتواند راهبردهای داخلی خود و حزبش را پیش ببرد.
یک سال و دو ماه از ورود دونالد ترامپ به کاخ‌سفید می‌گذرد اما کابینه او همچنان دستخوش تغییرات گاه و بی‌گاه است که آخرین مورد آن، برکناری تیلرسون و مک‌مستر بود و نشان دهنده آن است که ساکن کاخ‌سفید همچنان به دنبال ایجاد یک همسویی سراسری در داخل آمریکا برای پیشبرد اهداف حزبش است.
در مدت یک سال گذشته در کنار اوضاع به هم ریخته کاخ‌سفید شاهد آن بودیم که مسائلی از سوی ترامپ مطرح شد که موجب ایجاد یک نابسامانی در داخل خاک آمریکا شده و اوضاع و احوال را به سمت و سویی هدایت کرد که تمامی اقشار و طیف‌های حاضر در خاک این کشور به میدان آمدند؛ نمونه بارز و اصلی آن تجمع علیه قانون مهاجرت و سخنان نژادپرستانه ترامپ بود.
این موضوع‌ها در حالی اتفاق می‌افتاد که از سمت و سویی دیگر، صدای شلیک گلوله در ایالات‌های مختلف آمریکا به گوش می‌رسید اما کنگره و نهادهای قانونگذاری به علاوه کاخ سفید تنها ابراز همدردی خود را اعلام کردند. از این جهت برای نگاهی دیگر و بررسی این موضوع‌ها به گفت‌وگو با کارشناسان مسائل آمریکا پرداختیم که به شرح ذیل از نظر می‌گذرد.
اسلام‌هراسی و بایکوت مهاجرت
داوود هرمیداس باوند ( رئیس اسبق کمیته حقوق مجمع عمومی سازمان ملل متحد)
زمانی که نسخه اول فرمان ضد مهاجرتی رئیس‌جمهوری آمریکا صادر شد، برخی از قضات ایالتی به خصوص در ایالت‌های پنجاهم و چهل و نهم، مخالفت‌هایی را با آن صورت دادند اما در حالت کنونی شاهد هستیم که بخش عمده نسخه دوم فرمان ترامپ مورد تایید قرار گرفته است. از این جهت شاهد هستیم که رئیس‌جمهوری ایالات متحده از عبارت «پیروزی آشکار» برای تامین امنیت ملی آمریکا نام برده که نوعی خوشحالی از سوی کاخ سفید را به تصویر می‌کشد.
این برای اولین بار است که یک دستورالعمل از سوی دولت ترامپ و جمهوری‌خواهان کاخ‌سفید صادر می‌شود که منتهی به تایید و تصویب شده است. مشابه این موضوع در مورد طرح بیمه عمومی (اوباما کِر) اتفاق افتاد که بسیاری از اعضای کنگره به خصوص طیف دموکرات‌ها با این موضوع مخالف بودند. از این نظر خوشحالی وی بیشتر به این دلیل بود که فرمان دوم مهاجرتی که به نوعی تمامی مخالفت‌ها را با خود به همراه داشته است توسط عالی‌ترین نهاد قضائی ایالات متحده به تایید رسید.
در ایام انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ ترامپ رسماً هجمه‌هایی به کشورهای مسلمان وارد کرده بود که از آن می‌توان به عنوان پروژه اسلام هراسی در خلال کمپ انتخاباتی وی نام برد. از این جهت در حالت فعلی یکی از شعارهای انتخاباتی وی محقق شده و نمی‌توان انتظار داشت که ترامپ از این نتیجه خرسند نباشد. از این نظر با توجه به جایگاه حقوقی دیوان عالی ایالات متحده باید این نکته را مدنظر داشته باشیم که اصل تصمیم که از سوی این نهاد قضایی آمریکا گرفته شده است، تغییر نخواهد کرد اما ممکن است در اجرای آن مشکلات متعددی به وجود آید.
ترامپ و دولت استعفا
فریدون مجلسی (دیپلمات اسبق)
ریشه اصلی و نسبی موج استعفاهای کاخ‌سفید تا حدودی به اتفاق‌هایی که در شهر شارلوتزویل ایالت ویرجینیا رخ داده مربوط می‌شود که ریشه در پرونده سنگین و کهنه‌ای به نام نژادپرستی دارد. مساله در اینجاست که علاوه بر وضعیتی که در خصوص پرونده ویرجینیا به وقوع پیوسته است باید گفت که فشار گروه‌هایی که پیرو عقلانیت و روشنگری بودند هم تا حد زیادی توانست این استعفاها را رقم بزند و کانالیزه کند.
اینکه شاهد هستیم کسانی مانند «استیو بنن» به عنوان استراتژیست کاخ سفید از سمت خود کناره‌گیری می‌کنند، موضوعی است که عمق شکاف در دولت ترامپ را نشان می‌دهد. به گونه‌ای که بنن در زمان انتخابات مسئول تبلیغات و کمپین انتخاباتی ترامپ بود و پس از پیروزی وی وارد کاخ‌سفید شد اما وی رسماً از سمت خود کناره‌گیری کرد و پس از آن اعلام می‌کند که به جنگ رو در رو با ترامپ خواهد پرداخت. لذا به نظر می‌آید که مردم آمریکا به عوام‌گرایی خود پی برده‌اند و در حالت فعلی هم در صدد اعمال فشار بر طیف‌هایی هستند که به نظر می‌رسد می‌توانند از طریق آنها اوضاع ترامپ را خراب‌تر کنند.
پس از استعفای دسته‌جمعی اعضای کمیته هنر و انسانیت کاخ‌سفید، بسیاری از مقام‌های آمریکا اعلام کردند که انحلال این کمیته از گذشته تاکنون در دستور کار بوده و به نوعی این امر یک فرار رو به جلو را به تصویر می‌کشد. چراکه برای ساکت و آرام نگه‌داشتن جو عمومی نیاز دارند که چنین مساله‌ای را به عنوان پوشش سازماندهی کنند. اما آنچه که در این جریانات باید مد نظر قرار گرفته شود، ارتباط ترامپ و استیو بنن با جریان کوکلاس‌کلان‌های آمریکا است؛ باید توجه داشت که استراتژیست سابق کاخ سفید، همانند ترامپ از جمله افرادی به حساب می‌آیند که به جریان‌های دست راستی افراطی منتسب هستند. از این منظر بخشی از استعفاها مربوط به اختلافات داخلی با ترامپ بوده و برخی دیگر با مباحث بیرون از کاخ‌سفید ارتباط دارد.
سلاح گرم مقدس‌تر از انجیل!
امیرعلی ابوالفتح (تحلیلگر مسائل آمریکا)
تمامی احزاب سیاسی آمریکا حق مالکیت سلاح را به استناد متمم دوم قانون اساسی این کشور برای شهروندان آمریکا محفوظ می دانند اما در مورد قوانین جانبی آن با یکدیگر اختلاف دارند. جمهوری‌خواهان معتقدند که قوانین مناسب برای کنترل مالکیت اسحله وجود دارد و اگر قرار است اصلاحات صورت بگیرد باید در جهت بهینه‌سازی متمم دوم قانون اساسی گام برداشت. به عنوان مثال آنها می‌گویند که باید صلاحیت و سوابق افراد بررسی شود و اگر نام افراد دارای سوء سابقه در سامانه‌های مربوطه درج نشده است، مشکل را باید اصلاح کرد و کم‌کاری‌ها را شناسایی و رفع کرد. در مقابل، دموکرات‌ها معتقدند که باید قوانین جدید مصوب شود تا دسترسی به سلاح‌های خودکار و نیمه‌خودکار محدود شود. لذا اختلاف بر سر ماهیت قانون حمل سلاح وجود ندارد بلکه آنها در مدل جلوگیری از این تهدید‌ها با یکدیگر اختلاف دارند.
در حالت فعلی که حاکمیت و قوای آمریکا اعم از مجلس نمایندگان، دیوان عالی فدرال و کاخ‌سفید توسط جمهوری‌خواهان هدایت می‌شود، تصویب قوانین تکمیلی برای محدودسازی مالکیت و حمل سلاح گرم دور از ذهن است. از سوی دیگر، ممکن است بحثی مطرح شود و آن هم موضوع نفوذ لابی اسلحه در خاک آمریکا است. باید توجه داشت که در داخل ایالات متحده لابی‌های متعددی مانند لابی بیمه، جاده‌سازی و غیره وجود دارد اما لابی اسلحه قدرتمند‌ترین آنها به شمار می‌رود که دلیل آن به متن متمم دوم قانون اساسی برمی‌گردد.
در قانون اساسی آمریکا هیچ نامی از یک کالای خاص وجود ندارد اما واژه «اسلحه» در متن قانون اساسی این کشور رسماً قید شده است؛ به عبارتی دیگر سلاح گرم در ایالات متحده به اندازه انجیل برای آمریکایی‌ها مقدس است. موضوع دیگری که باید به آن توجه شود این است که برخی از شهروندان آمریکایی که در روستاهای این کشور زندگی می‌کنند و امکان حمله به آنها از سوی حیوانات یا افراد خلافکار وجود دارد، یکی از دلایل دولت‌های اخیر، حال و آینده آمریکا برای عدم مقابله جدی با مالکیت سلاح هستند. چراکه دولت تامین امنیت و اعمال قانون در این نواحی را به عهده شهروندان آن نقاط گذاشته است؛ به عبارت دیگر، دولت به دلیل آنکه نمی‌تواند در این نواحی اعمال قانون کند، این موضوع را به عهده شهروندان این نواحی قرار داده است.
باید به این معادله توجه کرد که میان کشتار مردم و عزم مالکیت سلاح گرم رابطه دو جانبه و ریشه‌ای وجود دارد. به عبارت دیگر، هر قدر که حمله مسلحانه و کشتار مردم افزایش پیدا می‌کند به همان میزان تقاضا برای خرید اسلحه و امنیت شخصی شهروندان آمریکا بالا می‌رود. در اینجاست که شاهد یک دور باطل در ایالات متحده هستیم. به گونه‌ای که در سال ۲۰۱۶ و در دولت باراک اوباما فروش سلاح گرم به ۱۱ میلیون قبضه رسید که در تاریخ ایالات متحده بی‌سابقه بوده است. از این جهت، تمام خروجی وضعیت فعلی به دولت حاکم یا اینکه چه شخصی در کاخ‌سفید ساکن است مربوط نمی‌شود بلکه این موضوع به امنیت جامعه و ریشه‌های ایدئولوژیک، تاریخی و فرهنگی ایالات متحده مربوط می‌شود.
بی‌تفاوتی محافظه‌کاران نسبت به نژادپرستی
علی بیگدلی (استاد دانشگاه – کارشناس مسائل آمریکا)
تظاهرات در ایالت ویرجینای آمریکا توسط «جریان ناسیونالیسم سفید» سازماندهی شده بود که در واقع اعتراض گسترده برای جلوگیری از برداشته شدن مجسمه ژنرال «ئی.لی» در این ایالت قلمداد می‌شود. با نگاهی به سوابق باید بگوییم که ژنرال ئی.لی فرمانده ایالت‌های برده‌داری از سال ۱۸۶۲ بود که چهار سال به صورت خودمختار و جدا اداره می‌شد و نهایتاً در جنگ داخلی آمریکا شکست خورد. از این منظر شخصیت وی در میان طیف‌هایی مانند جریان ناسیونالیسم سفید و نژادپرست‌های غیر سیاهپوست دارای وجهه و ارزش زیادی است و اعتراضی که سال گذشته صورت گرفته بود، در خصوص کنار گذاشتن مجسمه وی سازماندهی شده بود.
اگر از ابعاد مختلف نگاهی به این تجمع بیندازیم، باید بگوییم که این صف‌بندی خیابانی بزرگ‌ترین تجمع نژادپرستی طی سال‌های اخیر ارزیابی می‌شود؛ اما موضوعی که در این بین باید مدنظر قرار بگیرد ریشه و دلیل اصلی شکل‌گیری چنین وقایعی است. برای بررسی نژادپرستی در آمریکا باید یک تصویر کلی از این پرونده ترسیم کنیم. اگرچه طی ۱۵۰ سال اخیر سیاهپوست‌ها از حقوق زیادی برخوردار شدند و حتی رئیس‌جمهوری مانند «باراک اوباما» را وارد کاخ‌سفید کردند، اما وضعیت برخورد نژادی و نژادپرستی تاکنون به قوت خود باقی مانده است. چراکه این مساله، یک چالش فرهنگی و اجتماعی در داخل خاک ایالات متحده به حساب می‌آید.
دونالد ترامپ در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام کرده بود که باید با گروه‌های نژادپرست و جدایی‌طلب مقابله کرد و حتی رسماً آنها را به جبران گذشته خود دعوت کرد اما می‌بینیم که تنها برای جابه‌جا کردن یک مجسمه در ایالت ویرجینیا چنین وضعیتی به وجود می‌آید و درگیری خیابانی رخ می‌دهد. از این منظر با توجه به مهاجرپذیر بودن آمریکا و همچنین قوانین ضد‌مهاجرتی که از سوی ترامپ وضع شده است به نظر می‌آید که اقلیت‌های نژادی و مذهبی مانند یک آتش زیر خاکستر عمل خواهند کرد و تشدید این قوانین شیب این موضوع را تندتر خواهد کرد.
