ساداتیان در گفت‌وگو با ایلنا مطرح کرد:
سوریه، محور ائتلاف بریتانیا و آمریکا علیه روسیه / فشار بین‌المللی با محوریت تسلیحات شیمیایی در دستور کار است
پیگیری پرونده جاسوس روس و فشار آمریکا بر مسکو در خصوص تسلیحات شیمیایی نشان می‌دهد که لندن و واشنگتن به دنبال ائتلاف‌سازی علیه روسیه هستند تا بتوانند جهت پرونده غوطه‌شرقی را تغییر بدهند.
«سیدجلال ساداتیان» دیپلمات سابق ایران در بریتانیا در تشریح ابعاد تنش میان بریتانیا و روسیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: ریشه مجادله سیاسی میان بریتانیا و روسیه که از چند روز گذشته تاکنون ادامه دارد، در نمای کلی به کشته شدن یک جاسوس روس در خاک بریتانیا برمی‌گردد اما اگر این موضوع را بخواهیم به صورت واقعی و موشکافانه تحلیل کنیم، نهایتاً به این معنا دست پیدا می‌کنیم که تمامی این سناریوها یک پروژه مشترک میان ایالات متحده و بریتانیا برای اعمال فشار بر مسکو بوده است. قبل از هر چیز باید به یک سابقه مهم اشاره کنم و آن این است که پس از فروپاشی شوروی، آمریکا به دنبال جهان تک قطبی بود و دکترین‌های متفاوتی را برای این موضوع طرح کرد؛ بخشی از این دکترین توسط فوکویاما نوشته شد و قسمتی توسط هانتینگتون طرح شد تا بتوانند برتری ایالات متحده در دنیا را به نمایش بگذارند.
وی افزود: به موازات این بحث، اروپا به این فکر افتاده بود که بتواند حیات خود را تا حد قابل توجهی تثبیت و جبهه جدیدی در دنیا باز کند که نهایتاً بحث تشکیل ارتش جداگانه اروپایی مطرح شد و اتحادیه اروپا شکل گرفت. آنها به دنبال انسجام میان کشورهای قاره سبز در مقابل ایالات متحده بودند و در راستای این موضوع خیزش چین به عنوان یک قطب اقتصادی نمایان شد و سپس روسیه وارد عرصه معادلات بین‌المللی شد؛ به گونه‌ای که پس از یلتسین شاهد بودیم که سه دهه برای بازسازی اقتصادی، نظامی و سیاسی مسکو صرف شد که در پایان شاهد خیزش این کشور در معادلات بین‌المللی بودیم.
یکی از موضوعاتی که از گذشته تا به امروز فدراسیون روسیه را درگیر خود کرده است پیشروی ناتو (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) است. روسیه برای مقابله با این جریان وارد گرجستان، آبخازیا و اوستیای جنوبی شد که آخرین پرونده آن بحث الحاق شبه جزیره کریمه به خاک خود بود. تمامی این مولفه‌ها باعث شد تا واکنش اتحادیه اروپا علیه روسیه افزایش پیدا کندو در این راستا نوسازی صنایع و انرژی به علاوه بازسازی سرویس اطلاعاتی روسیه در دستور کار قرار گرفت و باعث شد تا مسکو وضعیت خود را به رخ تمام دنیا بکشد.
این تحلیلگر مسائل بریتانیا تصریح کرد: روسیه با داشتن منابع عظیم گازی، باعث شد تا خود را به عنوان یک قطب موثر به دنیا معرفی کند و از این جهت اروپایی‌ها سعی داشتند تا بتوانند وابستگی خود به شاهرگ‌های انرژی فدراسیون روسیه را کاهش دهند که تا به امروز موفق عمل نکردند. اما بحث اصلی روز‌های اخیر که باعث شده ۲۳ دیپلمات روس از خاک بریتانیا اخراج شوند یا اینکه شورای امنیت بر علیه مسکو تشکیل جلسه دهد، مساله کشته شدن جاسوس روسیه و دختر او در خاک بریتانیا است. اگر به صورت شکلی بخواهیم این پرونده را بررسی کنیم می‌بینیم که تمامی مستندات ارائه شده از سوی بریتانیا بر این مبنا است که بتوانند روسیه را به استفاده از مواد شیمیایی خطرناک در محیط شهری متهم کنند اما به موازات آن شاهد هستیم که بحث غوطه شرقی و همچنین استفاده از تسلیحات شیمیایی در خاک سوریه مطرح می‌شود.
وی ادامه داد: اصل ماجرا این است که مناظره فعلی میان لندن و مسکو در خصوص خاورمیانه و میزان نفوذ روسیه در این جغرافیا است. به یاد داشته باشیم که نبرد با داعش اگر چه به پایان نرسیده اما طیف گسترده‌ای از عناصر این تشکیلات تروریستی توسط هجمه‌های هوایی روسیه و عملیات‌های زمینی متحدان آن کشته شدند و از این منظر این روند می‌تواند پرونده سوریه را به جایی برساند که دیگر بحث سهم‌خواهی سیاسی مطرح شود. لذا اروپایی‌ها نگران سهم خود در پرونده سوریه هستند که در کنار آنها ایالات متحده همصدا با آنها روسیه را هدف سیاست‌های خود قرار داده است.
یکی از اهداف ایالات متحده و بریتانیا به عنوان هم‌پیمان و متحد اروپا، بحث تحکیم حضور در خاورمیانه است؛ به گونه‌ای که آنها به دنبال آن هستند تا آخرین سناریوی خود که حمله به دمشق و سرنگونی بشار اسد است را عملیاتی کنند و پس از آن اعمال فشار بر تهران را در دستور کار خود قرار دهند. از این منظر قدر مطلق پرونده غوطه که توسط نماینده آمریکا در سازمان‌ملل در حال پیگیری است و همچنین پرونده کشته شدن جاسوس روس در بریتانیا، بحث استفاده از مواد و تسحلیات شیمیایی است که نشان می‌دهد آنها به دنبال برچسب‌زنی بر روسیه به عنوان مصرف کننده تسلیحات و مواد شیمیایی هستند.
ساداتیان تصریح کرد: به دنبال حمایت از روسیه در این پرونده نیستم اما زمانی که تکه‌های پازل را کنار هم می‌گذاریم، می‌بینیم که اشتراکات در مواضع ایالات متحده و بریتانیا نهایتاً این پیام را مخابره می‌کند که باید مسکو را بیش از پیش زیر فشار قرار داد؛ چراکه کشته شدن یک جاسوس که دارای پرونده مشخص است نمی‌تواند تا این حد با ارزش باشد که نهایتاً به اخراج دیپلمات‌های روسیه و یا قطع مناسبات در حوزه انرژی بیانجامد بلکه دلیل این موضوع دقیقاً در خاورمیانه وجود دارد و مجموع این متغیرها نشان می‌دهد که فشار بر روسیه و پس از آن ایران در دستور کار قرار دارد که در این میان جنگ روانی علیه کرملین در دستور کار قرار گرفته است.
این کارشناس مسائل اروپا با اشاره به تقاطع‌گیری مواضع آمریکا و بریتانیا گفت: اگر به وقایع جاری در سوریه و به خصوص غوطه شرقی توجه کنیم، می‌بینیم که ایالات متحده و سایر متحدان آن به دنبال حمایت از معارضان مسلح هستند؛ درست است که بخش عمده‌ای از تروریست‌ها از بین رفته‌اند اما باید به یاد داشته باشیم که معارضان مسلح اولین طیفی بودند که از سال ۲۰۱۱ تا به امروز خواستار سرنگونی بشار اسد و دمشق بوده و همین موضوع موجب می‌شود تا آمریکا و بریتانیا بتوانند اهرم فشاری مانند کشته شدن این جاسوس و اتهام استفاده از سموم شیمیایی و تسلیحات وابسته را مطرح کنند و نهایتا موضع مسکو در مورد دمشق و بشاراسد را تضعیف کرده و آن را تحت فشار بگذارند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: معارضان و تمامی جریان‌های مخالف سوریه به دنبال آن هستند که علاوه بر اعمال فشار بر روسیه، ترامپ و تیم جدید او را وارد معرکه میدانی غوطه شرقی دمشق کنند و نهایتاً بتوانند وضعیت را به نفع خود رقم بزنند. اما در این بین به نظر می‌رسد که کشورهای اروپایی مانند آلمان با بریتانیا و ایالات متحده همراه شده‌اند تا بتوانند روسیه را بر اساس منافع مشترک و جداگانه خود زیر سوال ببرند. از این جهت تمامی اتفاقات هفته گذشته تا حد زیادی به بحث خاورمیانه مربوط می‌شود و در مرکز آن اعمال فشار بر مسکو در دستور کار است. باید توجه داشته باشیم که لندن به دلیل خروج از جمع کشورهای اروپایی در آینده، به دنبال آن است تا بتواند نقش خود در خاورمیانه و سناریوهای دیگر را احیاء کند تا علاوه بر منافع سیاسی اقتصاد خود را به هر صورتی که شده پابرجا نگه دارد.
