واکاوی دلایل حمایت آمریکا از هسته‌ای شدن عربستان؛
مطهرنیا: روابط هسته‌ای واشنگتن و ریاض علیه تهران طراحی شده است/ سکوت اسرائیل در راستای تهدید ایران
ایالات متحده در صدد است با برجسته کردن پرونده اتمی ریاض، از این طریق به تهران پیام بدهد که اگر اقدام‌های منطقه‌ای خود را کاهش ندهد، یک رقابت منطقه‌ای آن هم از جنس هسته‌ای به راه خواهد افتاد.
«مهدی مطهرنیا» تحلیلگر مسائل آمریکا در تشریح ابعاد توافق آمریکا و عربستان در خصوص مسائل هسته‌ای در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: قبل از آنکه بحث هسته‌ای شدن عربستان مورد بررسی قرار بگیرد، باید به یک اصل نانوشته در قواعد مناسبات بین‌الملل اشاره کنیم؛ بر اساس منطق ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک، قانون نانوشته‌ای میان کشورها وجود دارد مبنی بر اینکه هیچگاه یک قدرت بالادستی نمی‌گذارد در یک جغرافیای خاص توازن قدرت حادث شود. به عبارتی دیگر قدرت‌های بزرگ به دنبال آن هستند تا به هر نحوی توازن، کاهش و حتی افزایش قدرت میان بازیگران یک منطقه را اعمال کنند تا یک دولت بر دولت دیگر سلطه پیدا نکند؛ حال این وضعیت در خاورمیانه باشد یا در آفریقا. از این جهت شاهد هستیم که ایالات متحده در چارچوب این قانون نانوشته سعی دارد تا توازن قدرت میان ایران و عربستان را ایجاد کرده تا از سرعت تنش‌ها بکاهد.
وی ادامه داد: موضوع دیگری که در خصوص هسته‌ای شدن عربستان مطرح می‌شود این است که ایالات متحده به دنبال ایجاد «توازن خنثی» میان ایران و عربستان است اما در مقابل باید به این نکته توجه شود که موقعیت کنونی تهران در منطقه موجب شده تا آمریکا از نقش ایران به عنوان یک چالش منطقه‌ای یاد کند و از این منظر هسته‌ای شدن عربستان را در دستور کار قرار داده است. به عبارتی دیگر ایالات متحده در صدد است تا با برجسته کردن پرونده اتمی ریاض، از این طریق به تهران پیام بدهد که اگر اقدام‌های منطقه‌ای خود را کاهش ندهد یک رقابت منطقه‌ای آن هم از جنس هسته‌ای به راه خواهد افتاد.
باید توجه داشته باشیم خاندان سعودی که نسبتاً یک خاندان کلاسیک در ادبیات سیاسی به حساب می‌آید در منطقه‌ای حکومت می‌کنند که از حیث فرهنگ با بسیاری از کشورهای دنیا تضاد دارد. از این جهت شاهد هستیم که به تازگی و طی ماه‌های اخیر برخی از اصلاحات در عربستان به وقوع پیوسته است و این کشور را وارد دنیای جدیدی کرده است؛ لذا واشنگتن به دنبال بررسی این موضوع خواهد بود که آیا تجهیز عربستان با تسلیحات هسته‌ای می‌تواند موجبات به هم خوردن توازن علیه اسرائیل را فراهم کند یا خیر؟
این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که آیا هسته‌ای شدن عربستان بر خلاف راهبرد بلند مدت هسته‌ای اسرائیل در منطقه خواهد بود یا خیر، گفت: اسرائیل خود را همکار و هماهنگ با ریاض در برخورد با تهران می‌داند، لذا برای آنکه بتواند امتیازات خاص خود را از عربستان در تقابل با تهران کسب کند تا جایی در مورد بحث هسته‌ای شدن عربستان ساکت می‌نشیند اما باید دید این روند تا چه حدی پیش خواهد رفت. به خاطر داشته باشیم که ایالات‌متحده برای نخستین‌بار در دوره اول ریاست جمهوری اوباما اقدام به فروش ۶۳ میلیارد دلار از انواع تسحلیات تهاجمی به کشورهای منطقه به خصوص عربستان، اردن، اسرائیل و غیره کرده بود و در وضعیت کنونی واشنگتن در تلاش است با توجه به نقطه‌گذاری‌هایی که از قدیم در منطقه صورت داده بتواند محیط این منطقه را به نفع خود تغییر بدهد.
وی در پایان در پاسخ به این پرسش که آیا تمایل عربستان به سوی تسلیحات می‌تواند پیمان‌نامه منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را با تهدید مواجه کند یا خیر، تصریح کرد: در صحنه عمل دیده می‌شود ایالات متحده مدعی است که زمینه‌های دستیابی به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای را بر اساس ماده ۴ پیمان‌نامه منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در اختیار عربستان قرار خواهد داد و اگر چنین وضعی حادث شده باشد و در آینده هم فعالیت هسته‌ای ریاض بر همین روال پیش برود، بدون تردید جامعه بین‌الملل از جمله روسیه، اتحادیه اروپا و سایرین از فعالیت صلح‌آمیز ریاض حمایت خواهند کرد. اما اگر جهت‌گیری این فعالیت به سمت نظامی برود احتمال برخورد با سعودی‌ها افزایش پیدا می‌کند. بنابراین اگر به پرونده هسته‌ای عربستان تنها به چشم یک توازن قدرت میان ایران و عربستان نگاه کنیم، تفسیرها متفاوت خواهد بود اما در این بین کشورهایی مانند روسیه و چین برای تثبیت این توازن به نفع خود به میدان خواهند آمد.
