قهرمانپور در گفت‌وگوی تفصیلی با ایلنا:
ورود ارتش سوریه به عفرین پیروزی ترکیه را رقم می‌زند/ «شاخه زیتون» جایگاه اردوغان در انتخابات ۲۰۱۹ را تهدید می‌کند
اختلاف داخلی در ترکیه به خصوص میان رئیس‌جمهوری و حزب جمهوی‌خواه خلق شکاف علوی - سنی را عمیق‌تر می‌کند اما حزب عدالت و توسعه به دنبال تحریک حس ناسیونالیستی و استفاده داخلی از وقایع عفرین است.
«رحمان قهرمانپور» تحلیلگر مسائل بین‌الملل در تحلیل ابعاد سفر وزیر خارجه آمریکا به ترکیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: قبل از تحلیل دیدار «رکس تیلرسون» با رئیس‌جمهوری و مقام‌های ترکیه باید به این موضوع توجه داشت که صحنه میدانی و سیاسی سوریه نشان می‌دهد که سیاست خارجی دولت ترامپ به صورتی پیش می‌رود که سناریوهای مطرح شده یکدیگر را نفی می‌کنند. به عبارتی دیگر، سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی دولت ترامپ به صورتی است که نقشه راه مشخصی برای شرکای خود در منطقه و خلیج فارس ندارد. به عنوان مثال واشنگتن از عربستان صعودی در ازای موضع‌گیری علیه ایران و قطر مبالغ هنگفتی دریافت می‌کند و در مقابل شاهد هستیم که با دوحه وارد مذاکره می‌شود و مبالغ بالایی را برای احداث پایگاه‌های نظامی علیه عربستان از این کشور دریافت می‌کند که در اینجا یک سیاست نامشخص و متناقض به تصویر کشیده می‌شود. در امتداد این وضعیت مصر و ترکیه هم اعتراض‌هایی نسبت به این سیاست‌ها داشتند که به صورت مشخص باید به پرونده سوریه اشاره کرد.
وی ادامه داد: اردوغان پس از روی کار آمدن ترامپ معتقد بود که ایالات متحده از مواضع آنکارا علیه کردها و سوریه دفاع خواهد کرد اما شاهد آن هستیم که آمریکا سناریوهای مختلفی را طرح‌ریزی و اجرا می‌کند و به نوعی ترکیه را در این سناریوها به بازی می‌گیرد. بعد از کودتای سال گذشته در ترکیه اردوغان در مجامع عمومی به شهروندان کشورش اعلام کرد که «فتح‌الله گولن» را از آمریکا به آنکارا مسترد می‌کند و محاکمه او را شروع خواهد کرد اما تا به امروز چنین اتفاقی نیفتاده و یکی از محورهای اختلاف میان ترکیه و آمریکا از همان نقطه کلید خورد. از این جهت سفر وزیر خارجه آمریکا به ترکیه را نمی‌توان یک دیدار موثر با توافقات ثابت به حساب آورد.
در مورد پرونده سوریه روابط دوجانبه جدی از سوی اوباما با اردوغان آغاز نشد و چشم امید حزب عدالت توسعه به دولت ترامپ بود که در این وضعیت هیچ گونه تغییری اتفاق نیفتاد و تنش میان واشنگتن و آنکارا همچنان باقی است. اختلاف اصلی میان دو طرف بحث حمایت تسلیحاتی ایالت متحده از کردهای سوریه است. البته این موضوع تنها مختص به پرونده سوریه خواهد بود اما به دلیل جنس این موضوع که مربوط به امنیت ملی ترکیه می‌شود، تنش بین دو کشور همچنان باقی است. این وضعیت تا جایی ادامه دارد که ترکیه تمامی کردهای منطقه اعم از کردهای سوریه، عراق و ایران را علیه مواضع و منافع و حتی امنیت ملی خود می‌داند. تا جایی که شاهد هستیم رسانه‌های ترکیه به‌گونه‌ای اخبار خود را مخابره می‌کنند که پ.ک.ک در تمام سه کشور مذکور در حال فعالیت علیه آنکاراست. به عنوان مثال آنها در اخبار خود اعلام می‌کنند که شاخه ایرانی پ.ک.ک یعنی پژاک یا شاخه سوری پ.ک.ک در حال فعالیت علیه منافع ترکیه هستند؛ از این جهت می‌بینیم که ترکیه تمام کردهای منطقه را برای خود تهدید می‌داند.
این کارشناس مسائل ترکیه در پاسخ به این پرسش که آیا در آینده شاهد کاهش روابط آمریکا و ترکیه خواهیم بود یا خیر، گفت: در وضعیت فعلی اختلافات میان آنکارا و واشنگتن در محور منطقه‌ای ادامه دارد اما معتقدم که این مساله به حدی وخیم نیست که دو طرف مجبور به قطع روابط با یکدیگر شوند. اساساً در واشنگتن و آنکارا هیچ اراده‌ای مبنی بر قطع روابط وجود ندارد؛ چراکه ترکیه در فاز اقتصادی به آمریکا نیاز دارد و آمریکا هم در بخشی از تحولات منطقه و همچنین ناتو مایل است تا همراهی ترکیه را داشته باشد. بنابراین تا قطع روابط فاصله زیادی وجود دارد اما مطلبی که در اینجا بسیار مهم خواهد بود استفاده اردوغان از پرونده‌های منطقه‌ای به خصوص سوریه برای ارتقاء وجهه داخلی حزب خود و هم‌پیمانش یعنی «حزب حرکت ملی» است.
اردوغان به خوبی می‌داند که در سال آینده میلادی (۲۰۱۹) انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری برگزار خواهد شد و اگر نتواند افکار عمومی را به نفع خود و هم‌پیمان سیاسی‌اش هدایت کند، شکست سختی برای «آک‌پارتی» رقم می‌خورد. به عبارتی دیگر، اردوغان سعی دارد تا با حمله به عفرین بتواند احساسات ناسیونالیستی طرفداران حزب خود و شهروندان ترکیه را تحریک کند تا بتواند پایگاه آراء احزاب کردی و جریان تازه تاسیس « حزب خوب» به رهبری «مرال آکشنر» و سایر احزاب مخالف او را به نفع خود تضعیف کند. از این جهت اردوغان به دنبال ملی‌سازی عملیات عفرین به نفع خود خواهد بود.
وی افزود: موضوعی که در چند هفته اخیر اتفاق افتاده و رسانه‌های ترکیه خیلی آرام از کنار آن عبور کردند، اختلاف مقطعی یا به عبارتی دیگر پلکانی میان اردوغان و حزب جمهوری‌خواه خلق به رهبری «کمال قلیچدار اوغلو» است. باید توجه داشته باشیم که این حزب در مورد ورود ارتش ترکیه به شهر عفرین هشدار داده بود و رسماً اعلام کرده بود که اگر چنین اتفاقی رخ دهد، حمام خون در این شهر به راه خواهد افتاد. در اینجا باید به یک نکته تاریخی مهم اشاره شود و آن این است که در وضعیت فعلی بشار اسد و علوی‌ها در سوریه حضور دارند و در ترکیه حزب جمهوری‌خواه خلق به نوعی از احزاب علوی به حساب می‌آید؛ لذا علاوه بر اختلافات سیاسی، ایجاد شکاف و تشکیل یک اختلاف علوی – سنی در ترکیه می‌تواند وضعیت سیاسی و داخلی ترکیه را به ضرر اردوغان رقم بزند.
قهرمانپور با اشاره به نگاه ترکیه و مقصر دانستن آمریکا در پرونده عفرین عنوان کرد: از نظر ترکیه آنچه که در عفرین اتفاق افتاده، قدرت‌نمایی آنکارا نیست بلکه معضل اصلی حمایت واشنگتن از کردهای این کشور است. آنکارا بر این باور بوده که سناریوی بعدی آمریکا پس از عدم استرداد گولن، خنجر زدن به ترکیه در زمین تحولات میدانی سوریه است. از این جهت در چند روز اول پیش‌بینی‌ها بر این بود که کردها نمی‌توانند مقابل ارتش ترکیه دوام بیاورند اما شاهد هستیم که روز به روز چالش‌ها و تهدید قوای مسلح ترکیه در اطراف عفرین و سوریه بیشتر می‌شود و آنکارا عامل اصلی این تلفات را ایالات متحده می‌داند؛ لذا اگر ترکیه در روزهای آینده بتواند در عفرین دست برتر را داشته باشد، سناریوی بعدی حمله به منبج خواهد بود.
این پژوهشگر مسائل بین‌الملل در پایان با اشاره به احتمال ورود ارتش سوریه به عفرین خاطرنشان کرد: در مورد ورود و استقرار ارتش سوریه در عفرین ذکر چند نکته مهم است؛ نخست اینکه باید این معنا تحلیل شود که آیا دمشق به دنبال آن است تا وارد مسائل کردهای کشورش شود و استقلال آنها را نشانه بگیرد یا خیر؟ در فاز دوم باید به این نکته توجه داشت که براساس توافق آستانه عدم برخورد دو کشور در عفرین و سایر نقاط سوریه مورد توافق قرار گرفته است. از این جهت ورود ارتش سوریه به عفرین به ترک‌ها ضرر نخواهد زد؛ چراکه آنکارا براساس توافق آستانه اعلام می‌کند که به آنچه می‌خواسته دست یافته که این دقیقاً تسلط بر کردها و محدود کردن آنها به حساب می‌آید و در اینجاست که اردوغان پیام برد - برد را مخابره می‌کند؛ لذا باید دید که آیا سوریه در روزهای آتی وارد چنین سناریویی که به نفع ترکیه رقم خواهد خورد، می‌شود یا خیر.
