یادداشتی از احمد دستمالچیان؛
اردن و بازتعریف نقش منطقهای آن توسط مسکو
اردن در صدد است تا نقش منطقهای خود را از طریق روسیه افزایش داده و دو پرونده بیتالمقدس و سوریه در راس این راهبرد قرار دارد.
«احمد دستمالچیان» سفیر سابق ایران در اردن طی یادداشتی برای ایلنا دیدار پادشاه اردن و رئیس جمهوری روسیه را یکی از تحولات مهم سیاسی در عرصه منطقهای قلمداد کرده است و به تشریح اشتراکهای دو کشور در پروندههای سوریه و قدس پرداخته که به شرح ذیل از نظر میگذرد:
بر اساس اعلام رسانههای اردن و روسیه محورهای اصلی دیدار ملک عبدالله دوم و ولادیمیر پوتین بر دو محور اصلی استوار است؛ محور نخست موضوع سوریه و وضعیت جاری در این کشور خواهد بود و محور دوم بحث فلسطین و قدس است. اردن به جهت همسایه بودن با سوریه نگران وضعیت امنیتی و اقتصادی است که در محور اقتصادی بحث حضور پناهجویان سوری و هزینههای آن یکی از مسائل مورد نظر است. از سوی دیگر، این کشور به دنبال نقشآفرینی بیشتر در مذاکرات سیاسی سوریه خصوصاً سوچی است. در مقابل، روسیه بر اساس راهبرد خود مبنی بر جذب حداکثری کشورهای حاشیه خلیج فارس به سوی مسکو به دنبال آن است تا از تمامی دولتهای منطقه به نفع خود بهرهبرداری کند واز این منظر اردن یکی از این کشورها به شمار میرود.
در مورد نقش اردن و اهمیت جایگاه این کشور در مساله صلح فلسطین باید به این موضوع توجه داشت که اوقاف مسجدالاقصی در اختیار و تحت هدایت اردن بوده است و اَمان سعی دارد تا این جایگاه خود را مجدداً احیاء کند. به گونهای که پس از به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت اسرائیل از سوی دولت ترامپ، اردن این فضا را علیه منافع خود قلمداد کرد و نقش خود در پرونده فلسطین را پررنگ کرد. از جهتی دیگر، اختلاف میان اردن و عربستان سعودی موجب شده تا این کشور به سمت روسیه متمایل شود.
اردن و پادشاه این کشور همچنان به دنبال آن است تا بتواند مانور سیاسی خود را بر اساس وضعیت موجود منطقه تنظیم کند تا نهایتاً در پرونده قدس و فلسطین چهره جدیدی از خود به نمایش بگذارد. از این منظر ملک عبدالله دوم در ماههای اخیر به دنبال آن بوده تا بتواند در محورهای مختلف با بازیگران قدرتمند حاضر در آن پرونده به برقراری یا تقویت مناسبات بپردازد.
عدهای معتقدند به دلیل پیوندهای میان اردن و بریتانیا و در ادامه آن آمریکا و اسرائیل پرونده فلسطین و قدس مسکوت میماند و هیچ تغییری در آن اتفاق نمیافتد که به نظرم تا حدودی این تحلیل غلط است. چراکه پوتین، اردن را به جهت همسایه بودن با سوریه و نفوذش در پرونده فلسطین یکی از گزینههایی میداند که میتواند منافع و موضعگیریهای مسکو را تا حد زیادی عملیاتی کند. به این جهت است که پیوند جدید میان اردن و کشوری مانند روسیه در مقیاس منطقهای میتواند بسیار مهم و موثر باشد.