استاد دانشگاه جورج تاون قطر در گفت‌وگو با ایلنا:
برخی مقام‌های عربی پایه‌های منطقه‌ای ضد برجام هستند/ آرزوی اعراب تحریم ایران و دوری از اروپا است
واقعیت این است که تمام دولت‌های عربی و حتی قطر که چند ماهی است به سمت تهران متمایل شده از تحریم ایران خوشحال خواهند شد اما نقش کلیدی این پرونده را تا حدودی امارات بازی خواهد کرد.
«مهران کامروا» رئیس مرکز مطالعات بین‌المللی و منطقه‌ای دانشگاه جورج‌تاون قطر در تحلیل مواضع و میزان تاثیرگذاری کشورهای عربی بر پرونده برجام در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: مساله اصلی در برجام و نقش کشورهای عربی میزان تهدید آنها علیه ایران است؛ اعراب همیشه از تهدید ایران سود می‌بردند و به نوعی طرفدار این موضوع هستند. حتی کشوری مانند قطر که در ماه‌های اخیر به سمت ایران متمایل شده است به نوعی از تنش ایران با آمریکا و تحریم تهران سود می‌برد و از این موضوع استقبال می‌کند. تا جایی که در سال‌های اخیر دیده شده کشورهای منطقه و حاشیه خلیج‌فارس با اعمال فشار به آمریکا خواهان افزایش و ادامه تحریم‌ها علیه ایران بودند. دلیل آن هم کاملاً مشخص است؛ تحریم ایران موجب میشود تا روابط کشورهای اروپایی و مناسبات اقتصادی با تهران به بن‌بست برسد و فضا برای آنها باز شود.
وی ادامه داد: به صورت کلی کشورهای عربی به دنبال آن هستند تا از طریق تحریم ایران و قطع روابط با اروپا بازار خود را گرم‌تر کنند و مناسبات ایران با غیر از منطقه را تحت‌الشعاع قرار دهند؛ اما باید متوجه باشیم که سیاست کشورهای عربی بر ضد ایران با یکدیگر یکی نیست ولی تمامی آنها خواستار تحریم ایران از سوی آمریکا هستند. به عبارت دیگر تفاوت‌های آنها در جزئیات است اما در کلیات با یکدیگر اتفاق‌نظر دارند. به عنوان مثال قطر رابطه گرمی با ایران دارد اما خواهان ریشه‌کن کردن شرکت‌های چند ملیتی است که مالکیت آن با ایران است.
نقش امارات در نقض برجام توسط آمریکا و اعمال فشار بر ایران به نسبت سایر کشورهای حاشیه خلیج مهم‌تر است. در پرونده قطر شاهد بودیم که «محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی طراح محوری اقدام علیه دوحه بود و در پرونده برجام هم او علاوه بر جمهوری‌خواهان در آمریکا نقش محوری ایفاء می‌کند و می‌توان میزان نفوذ او را بالا دانست؛ اما ترامپ از ابتدا به پاره کردن برجام تاکید داشت و به نظرم طراح سیاست فعلی علیه برجام و ایران کاخ سفید است و اشخاصی مانند بن زاید و امارات متحده عربی نقش مکمل منطقه‌ای را بازی می‌کنند. به هر جهت امارات یک عامل اصلی در منطقه علیه برجام شناخته میشود که باید تحرکات آن را زیر نظر داشت.
این تحلیلگر مسائل خلیج فارس با اشاره به متغیرهای دیگر منطقه‌ای علیه ایران اظهار کرد: یکی دیگر از اشخاصی که توانسته اقدام به جوسازی علیه ایران در پرونده برجام کند «یوسف العطیبه» سفیر امارات در آمریکا است؛ تا جایی که وی به صورت فعال با تمامی شخصیت‌ها و مهره‌های آمریکا که علیه ایران فعال هستند رابطه دارد و به نوعی یکی از پایه‌های نقض برجام و اعمال فشار بر ایران به حساب می‌آید. از این منظر امارات را باید یکی از قطب‌های فعال علیه برجام دانست.
وی افزود: بسیاری معتقدند که امارات در صورت نقض برجام توسط ترامپ به سوی آمریکا متمایل میشود؛ اما واقعیت این است که بن‌زاید باید علاوه بر مسائل خارجی به موضوعات داخلی نگاه کند. به عنوان مثال امیر دبی به تمامی مسائل به چشم تجاری نگاه می‌کند تا سیاسی؛ چراکه در این شهر حدود ۴۰۰ هزار ایرانی حضور دارند که بخشی از موتور محرک اقتصاد دبی به حساب می‌آیند اما در این راستا فکر نمی‌کنم تشدید تحریم‌های ایران باعث نزدیک‌تر شدن امارات به آمریکا شود. به گونه‌ای که امارات در حالت فعلی در سطح مشخصی به آمریکا نزدیک است و نزدیک شدن دو طرف به هم بیش از حالت فعلی متصور نیست. در این بین عربستان مشوق امارات خواهد بود و از این جهت نمی‌توان امارات را همانند سال‌های تحریم، کمک حال ایران همانند گذشته بدانیم.
وضعیت منطقه غرب آسیا به هم ریخته بوده و خواهد بود و ادامه مسابقه تسلیحاتی در منطقه دور از ذهن نیست. بحث تحریم‌ها در این مدت نمی‌تواند تاثیر جدی بر وضعیت منطقه بگذارد چراکه در خاورمیانه تنش بسیار بالا است که خصومت‌ها و جبهه های شکل گرفته علیه یکدیگر نمونه همین موضوع است. از این جهت باید بگوییم که تنش میان ایران و آمریکا که در زمان اوباما کم شده بود، مجددا تشدید میشود اما رقابت‌های دیپلماتیک شکل و شدت نسبتا جدید به خود نمی گیرد. لذا علائمی مبنی بر اینکه تنش در منطقه پس از نقض برجام افزایش پیدا خواهد کرد وجود ندارد.
این استاد دانشگاه جورج تاون در پایان در پاسخ به این پرسش که آیا امارات توان اجماع‌سازی علیه ایران در منطقه را خواهد داشت یا خیر، گفت: تا به امروز که از تشکیل دولت ترامپ می‌گذرد دو ضلع از سیاست آمریکا مشخص شده است؛ اولین ضلع گرم شدن روابط با عربستان و دومین ضلع آن تعمیق رابطه واشنگتن با هند و به حاشیه راندن پاکستان است. از این جهت باید بگویم که سیاست تیلرسون – ترامپ در منطقه نتوانسته کاری از پیش ببرد. در این راستا امارات تنها توانسته به صورت غیرمستقیم در یمن و سوریه با عربستان همراه شود اما نمی‌توان از آن به عنوان یک متغیر جدی برای اجماع‌سازی علیه ایران نام برد.
