استاد دانشگاه آلاباما در گفت‌وگو با ایلنا:
اختلاف کنگره و کاخ سفید بر سر مسئولیت‌پذیری نقض برجام است/ منافع اروپا و آمریکا در محور امنیت تضاد دارد
برجام از دید آمریکا و جمهوریخواهان مُرده است و اگر قرار باشد تحریم جدیدی علیه ایران وضع شود، مباحث حقوق‌بشری و دفاعی در دستور کار قرار خواهد گرفت.
«نادر انتصار» استاد علوم‌سیاسی دانشگاه آلابامای جنوبی در تشریح ابعاد خروج احتمالی آمریکا از برجام در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: نقض و خروج احتمالی ایالات‌متحده از برجام را باید از دو دیدگاه حقوقی و سیاسی مورد بررسی قرار داد؛ در بحث حقوقی باید به این نکته توجه داشته باشیم که علاوه بر حقوق بین‌الملل، قوانین آمریکا هم در این پرونده مطرح است. چراکه برجام با سایر توافق‌های دیگر تفاوت زیادی دارد و به عنوان یک قرارداد رسمی میان هفت کشور شناخته می‌شود که یکی از آنها آمریکا است. لذا ایالات متحده می‌توانست برای تایید این قرارداد آن را به سنا بفرستد تا تایید آن صورت بگیرد. در زمان اوباما که این قرارداد به امضا رسید و برجام محقق شد، این اسناد به سنا ارجاع نشد چراکه اوباما می‌دانست ممکن است با مخالفت نمایندگان مواجه شود. از این منظر رئیس جمهوری سابق آمریکا تا حدودی این وضعیت را دور زد و با پیروزی ترامپ مشخص شد که دیدگاه دولت او ۱۸۰ درجه با اوباما فرق دارد.
«حقوق‌بشر و مسائل دفاعی محور تحریم‌های احتمالی جدید»
وی ادامه داد: از حیث سیاسی نقض برجام بسیار دشوار و زیان‌آور خواهد بود؛ چراکه در حالت فعلی برجام به یک توپ فوتبال تبدیل شده که میان کنگره و کاخ سفید معلق است اما در نهایت این ترامپ است که باید چند روز دیگر تصمیم نهایی گرفته و آن را اعلام کند. بر اساس داده‌ها به نظر می‌رسد که دونالد ترامپ همانند گذشته در مورد برجام اقدام به بزرگ‌نمایی می‌کند. بسیاری معتقدند که او برجام را نقض نخواهد کرد اما این پیام را به کنگره مخابره می‌کند که می‌توانید ایران را تحریم کنید و به نظر می‌رسد که تحریم‌های احتمالی پیش‌رو در محور حقوق بشر، مسائل نظامی و دفاعی خواهد بود. برجام از سوی آمریکا به عنوان یک توافق نسبتاً مُرده به حساب می‌آید و اینکه آمریکا بگوید ما اقدام به تحریم ایران می‌کنیم یعنی پایان برجام توسط سنا که اگر قرار باشد چنین حالتی اتفاق بیافتد حدود ۹۶ رای موافق علیه ایران داده خواهد شد.
بیش از دو سال از انعقاد برجام می‌گذرد اما تهران نمی‌تواند بیش از حد منتظر باشد و ببیند که سنا و کنگره چه می‌گویند یا قرار است در قبال ایران چه کاری صورت دهند؛ از این جهت ایران باید نسبت به این وضعیت واکنش نشان دهد و باید دید که برنامه تهران در چارچوب‌های تعریف شده چگونه خواهد بود. به نظر نمی‌رسد که ایران به صورت رسمی از برجام خارج شود مگر آنکه آمریکا رسماً نقض برجام را عملی کند؛ در این راستا عده‌ای معتقدند که اروپا اقدام به همراهی آمریکا بر علیه برجام نخواهد کرد که به نظر من این نظریه تا حد زیادی مردود است. با توجه به منافع اقتصادی هر دو طرف، بعید می‌دانم که اروپا در خصوص نقض احتمالی برجام توسط آمریکا یا وضع تحریم‌های جدید، با واشنگتن مخالفت کند.
«اقتصاد؛ محور همراهی اروپا و آمریکا»
این تحلیلگر مسائل آمریکا با بیان اینکه در صورت خروج آمریکا از برجام، اروپا همراه واشنگتن خواهد بود، گفت: درست است که «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و برخی از کشورهای قاره سبز نسبت به تصمیم ترامپ و اظهارات وی علیه برجام واکنش نشان دادند، اما بدون تردید ترامپ و آمریکا به دنبال تحریم بانک‌های اروپا خواهند رفت و این می‌تواند اقتصاد اروپا را به ورطه نابودی بکشد. از سوی دیگر، باید به این نکته اشاره شود که امنیت برای اروپایی‌ها بسیار مهم است و برخی معتقدند که کشورهای عضو اتحادیه برای برقراری امنیت خود و جلوگیری از ایجاد تنش در خاورمیانه و همچنین به راه افتادن موج جدید پناهجویان به اروپا از ترامپ فاصله می‌گیرند اما به نظر من چنین حالتی وجود ندارد.
«تضاد منافع اروپا و آمریکا در محور امنیت»
وی افزود: باید بدانیم که نگاه اروپا و آمریکا به مساله امنیت بحث کاملاً جدا از یکدیگر به حساب می‌آید؛ آمریکایی‌ها اعم از ترامپ، اوباما، بوش پدر و پسر و غیره امنیت را از دریچه باریک و بسیار تنگ و تاریک دنبال می‌کنند. از این جهت نمی‌توان واکنش اروپا در موضوع امنیت را پیش‌بینی کرد. مضاف بر اینکه اروپای امروز در موقعیتی نیست که بتواند جلوی ایالات متحده بایستد؛ چراکه اروپا منافعی دارد و نمی‌تواند به عنوان یک قدرت بازدارنده موثر روی آمریکا تاثیر بگذارد، بنابراین همراهی اروپا با آمریکا در خصوص نقض احتمالی برجام بستگی به میزان اعمال فشار واشنگتن بر بروکسل دارد.
تمامی اختلاف‌های کنگره و ترامپ تا حدودی واقعی به نظر می‌رسد اما در مورد ایران این موضوع تا حد زیادی متفاوت است؛ به عبارت دیگر اختلاف‌ها در خصوص برجام و ایران سطحی است و بطن این اختلاف‌ها سبقت جناح‌ها و شخصیت‌ها از یکدیگر در پرونده ایران ستیزی است. به عنوان مثال در مورد وضع تحریم‌های بعد از برجام ۹۷ یا ۹۸ رای موافق به آن داده شد و تنها ۲ یا ۳ رای، مخالف تحریم‌های جدید بود. از این منظر اختلاف آنها این است که اگر برجام تماماً نقض شود و از هم بپاشد چه کسی مسئول آن خواهد بود؛ ترامپ یا کنگره؟
«خط‌دهی ائتلاف عبری- عربی از منطقه تا کنگره»
انتصار در پایان در پاسخ به اینکه میزان تاثیر لابی اعراب و اسرائیل بر روی تصمیم ترامپ تا چه ح است، تصریح کرد: دو لابی عبری - عربی در کنگره همچنان علیه ایران فعال هستند؛ به صورتی که نقش امارات در لابی عربی بسیار قوی‌تر از گذشته شده و در ماه‌های اخیر سفیر این کشور در آمریکا بسیار فعال بوده است؛ تا جایی که امارات در بحث ایران‌ستیزی از عربستان جلو افتاده و از این منظر ایران در شرایط و جایگاهی قرار ندارد که بخواهد به امارات اعتماد کند. چراکه امارات خود را کاملاً از ایران جدا کرده و تقریبا به صورت مستقل نقش خود را ایفا می‌کند؛ در ادامه این وضعیت لابی اسرائیل همانند گذشته بر ضد تهران فعال است و پیوند این دو می‌تواند بر روند تصمیم‌گیری ترامپ تاثیر زیادی داشته باشد.
