هدف سفیر آمریکا در عراق از اتخاذ مواضع علیه تهران/ پیامد گفت‌وگو‌های پنهان اربیل و بغداد

«محمدصالح صدقیان» رئیس مرکز عربی مطالعات ایران در تشریح سخنان اخیر سفیر آمریکا در عراق در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: سخنان اخیر سفیر آمریکا در عراق را باید در چند بخش مورد بررسی قرار داد. زمانی که سفیر ایالات متحده در بغداد اعلام می‌کند که که پس از داعش به دنبال مقابله با نفوذ ایران در عراق هستیم؛ دقیقاً حشدالشعبی (بسیج مردمی عراق) را مورد هدف قرار می‌دهد. چراکه استراتژی آنان از گذشته تا به امروز در چارچوب به حاشیه راندن این طیف از نیروهای مسلح عراق بوده است.

درست است که داعش در عراق به پایان نظامی خود رسیده است اما نقش حشدالشعبی در ساختار سیاسی و نظامی عراق در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. چراکه رئیس جریان صدر (مقتدی صدر) اخیراً اعلام کرده که گروه‌های مسلح داخلی مانند سرایا السلام و مابقی آنها باید منحل شوند و سلاح‌های خود را تحویل دهند؛ از این جهت سخنان سفیر آمریکا را باید هدف قرار دادن حشدالشعبی قلمداد کرد.

وی ادامه داد: دولت عراق در شرایط کنونی باید در مورد ادامه حیات حشدالشعبی، تصمیم قاطع اتخاذ کند. به گونه‌ای که باید مشخص شود که آیا بسیج مردمی عراق در ساختار وزارت دفاع یا نیروی مسلح عراق ادغام خواهد شد یا بغداد برای آن تفکیک قائل می‌شود. از این جهت بهترین چهره‌ای که می‌تواند تکلیف را مشخص کند «آیت‌الله سیستانی» خواهد بود. چراکه ایشان فتوای تشکیل بسیج مردمی عراق را صادر کرد و اگر قرار به روشن شدن تکلیف این جریان بومی عراق باشد، تنها ایشان می‌تواند  تکلیف را یکسره کند.

بیشترین حجم سخنان سفیر آمریکا در عراق در خصوص القای دخالت تهران در بغداد بود؛ همگان به خوبی می‌دانند کمک‌های مستشاری ایران چه گستره‌ای را در برمی‌گیرد آما آمریکایی‌ها بر اساس راهبرد قدیمی خود همچنان به دنبال فرافکنی در این خصوص هستند.

رئیس دفتر روزنامه الحیات در تهران با تاکید بر لزوم همگرایی ملی در عراق گفت: اینکه گفته می‌شود گروه‌های تروریستی در عراق و منطقه به صورت کامل منحل شده‌اند برداشت ساده‌لوحانه از راهبرد این تروریست‌ها است؛ اما پایه‌های عمده خلافت داعش و خاستگاه‌ اصلی چنین گروه‌هایی متزلزل شده است. در اینجا و با توجه به این وضعیت، عراق اگر بخواهد به سمت ترقی و آرام شدن اوضاع پیش برود باید رهبری سیاسی اهل سنت در کشور را ساماندهی کند؛ به عبارتی دیگر باید آشتی ملی سراسری رخ دهد. در کنفرانس‌هایی که طی یک دهه اخیر در خصوص مسائل امنیتی و سیاسی عراق برگزار شده است شاهد خروجی مثبت نبودیم. از این جهت باید یک عزم ملی برای ترمیم شکاف‌های موجود به وجود بیاید.

وی افزود: اینکه سفیر ایالات متحده اعلام کرده است از ترمیم روابط عراق با عربستان و اردن حمایت می‌کند؛ نشان می‌دهد که آنها به دنبال دور کردن عراق از ایران هستند. در برخی از تحلیل‌ها دو احتمال مطرح شده است؛ نخست، با توجه به اینکه ظرف روزهای اخیر مقامات سیاسی و نظامی ایران چندین بار با مقامات عراقی ارتباط برقرار کرده‌اند این معنا پدیدار می‌شود که احتمال دارد ایران تحت فشار برخی از کشورها به دنبال حل و فصل اختلاف خود با عربستان رفته تا از به دنیا آمدن داعش جدید جلوگیری شود.

احتمال دوم دقیقاً بر عکس نظریه اول است. به صورتی که دسته دیگر معتقدند تهران با افزایش فشار به ریاض به دنبال آن است تا عربستان را متقاعد کند علاوه بر دست کشیدن از پرونده یمن روابط خود با اسرائیل را قطع کند اما به نظر می‌رسد که اظهارات سفیر آمریکا حول محور اول می‌گردد.

این کارشناس مسائل عراق در تحلیل اظهارات سفیر آمریکا در مورد پرونده اقلیم کردستان، گفت: وضعیت اقلیم کردستان به صورتی است که کردها به دنبال برقراری روابط با بغداد هستند اما به نظر می‌رسد که دولت مرکزی عراق در خصوص مطالبات خود تجدید نظر کرده است. اینکه سفیر ایالات متحده در این کشور به صورت رسمی اعلام می‌کند که می‌تواند برای حل و فصل اختلافات میان بغداد و اربیل به عنوان میانجی ایفای نقش کند، حکایت از آن دارد که سطح خواسته‌های دوطرف در تناسب با یکدیگر نیست به عبارت دیگر بغداد به دنبال آن است که شرایط به قبل از قانون اساسی و کرکوک باز نگردد و به دنبال خلق وضعیت جدید است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: وضعیت پرونده اقلیم کردستان به صورتی است که کردها باید ببینند سطح مطالبات آنها در چه حدی است و به دنبال تامین چه مولفه‌هایی هستند. دولت عراق در حالت فعلی خواهان برجسته شدن بیشتر پرونده اقلیم نیست و سعی دارد که موضوع  مسکوت بماند از این منظر آنچه که از سکوت رسانه‌ای در خصوص اقلیم کردستان ارزیابی خواهد شد این است که دو طرف در فاز «گفت‌وگوی پنهان» قرار دارند؛ اما بغداد خواهان آن است تا این پرونده به دور از هیاهوی سیاسی بررسی شود.