استاد دانشگاه جورج تاون قطر در گفت‌وگو با ایلنا:
کشورهای اسلامی مقابل تصمیم ترامپ مانند «ویترین سیاسی» عمل کردند/ منظور دولت‌های حاشیه خلیج‌فارس از تروریسم، «حماس و ایران» است
واکنش کشورهای عربی منطقه، نمایشی و سمبلیک بوده و نباید توقع داشته باشیم که آمریکا و تصمیم رئیس‌جمهوری این کشور از سوی دولت‌های حاشیه خلیج فارس مورد هدف قرار بگیرد.
«مهران کامروا» رئیس مرکز مطالعات بین‌المللی و منطقه‌ای دانشگاه جورج‌تاون قطر در تحلیل دلایل انفعال کشورهای عربی – اسلامی در قبال تصمیم اخیر ترامپ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: طبیعی است که کشورهای عربی که متحد آمریکا در منطقه به حساب می‌آیند، سعی می‌کنند که مواضعی علیه تصمیم رئیس جمهوری ایالات متحده در مورد بیت‌المقدس اتخاذ کنند اما به هر حال تنها در حد یک اعتراض به حساب می‌آید. اینکه نسبت به مواضع ترامپ نطق یا سخنرانی از سوی مسئولان کشورهای عربی صورت می‌گیرد، ابتدایی‌ترین اقدام آنها به حساب می‌آید و کنشگری تاثیرگذار به حساب نمی‌آید. لذا اعتراض کشورهای اسلامی تنها جنبه سمبلیک و نمایشی دارد.
وی ادامه داد: بسیاری از شخصیت‌های کشورهای حاشیه خلیج مانند ولیعهد ابوظبی یا سایر مقامات کشورهای عربی – اسلامی مواضعی را اتخاذ کرده‌اند و مراتب اعتراض خود اعلام کردند؛ اما واقعیت این است که چنین اظهاراتی تنها برای آرام نگه داشتم افکار عمومی داخل این کشورها مطرح می‌شود و مصرف داخلی دارد. باید توجه کرد که اساساً، اظهارات مسئولان این کشورها جنبه دیپلماتیک ندارد؛ از این جهت، باور این موضوع که کشورهای اسلامی موضع قاطعانه در مورد آمریکا و ترامپ اتخاذ خواهند کرد؛ بسیار سخت و ناباورانه است.
کشورهای حاشیه خلیج فارس سیاست‌های هماهنگ شده ندارند و به دلیل اینکه بحث تحریم قطر مطرح است، عربستان، امارات و بحرین با یکدیگر متحد شده‌اند. اقدام بحرین را باید همان سیاست‌هی عربستان تلقی کنیم؛ چراکه بحرین سیاست مستقل و مشخص در عرصه خارجی ندارد و پیرو سیاست‌های ریاض است. از این منظر دلایل سکوت کاملاً مشخص است. از جهتی دیگر ناوگان پنجم دریایی آمریکا در بحرین مستقر است و این کشور اختیار انتقاد از آمریکا را ندارد.
این استاد دانشگاه جورج تاون با اشاره به جلوگیری از ورود هیئت بحرینی به مسجدالاقصی عنوان کرد: اینکه می‌بینیم هیئتی از بحرین عازم سرزمین‌های اشغالی می‌شود و از ورود آنها به مسجد الاقصی جلوگیری می‌شود تنها به دلیل سیاست‌های آنها نیست. باید بدانیم که فلسطینی‌ها یکی از مقصرین اصلی در پرونده بیت‌المقدس را، عربستان سعودی می‌دانند و بحرین را شریک ریاض در این پرونده به حساب می‌آورند و آن را مقصر می‌خوانند. از این جهت است که هیئت بحرینی مورد انتقاد شدید و حتی تمسخر قرار گرفت.
وی افزود: اینکه برخی از شخصیت‌های کشورهای اسلامی منطقه در واکنش به تصمیم ترامپ، خطر خیزش احتمالی تروریسم و افراط‌گرایی را گوشزد می‌کنند نشان می‌دهد که آنها همچنان از به هم ریختگی در اطراف خود ترس دارند. برخی از حکومت‌های دیکتاتوری در خاورمیانه و خلیج فارس در سالیان اخیر از خیزش تروریسم ترس داشته‌اند و حتی برخی از جریان‌های داخلی را به همین بهانه سرکوب کردند. از این جهت با توجه به اینکه در دهه‌های اخیر تحول خاصی در پرونده فلسطین رخ نداده است؛ این کشورها نگران هستند که اگر اوضاع به نفع اسرائیل پیش برود ممکن است خیزش‌هایی در داخل یا محیط اطراف آنها به وقوع بپیوندد. در حقیقت باید بگویم که نگرانی آنها در خصوص تروریسم و خیزش احتمالی آن نمادین است.
سخنان اخیر ولیعهد ابوظبی در مورد خطر خیزش تروریسم تنها ویترینی از تفکر کشورهای عربی – اسلامی منطقه در بحث مبارزه با تروریسم است؛ هدف اصلی او از سخن گفتن در مورد افراط‌گرایی، تروریست خواندن «حماس» است. به عبارتی دیگر کشورهای اسلامی منطقه به دلیل ارتباط حماس با ایران آن را تروریستی می‌خوانند و به نظر خود با یک تیر دو نشان را می‌زنند. یعنی در ابتدا سعی دارند تا از تصمیم ترامپ در مورد قدس بهره‌برداری امنیتی در سطح منطقه کنند و پس از آن حماس را به عنوان سازمان تروریستی معرفی کنند تا بتوانند ایران را هم تحریک کننده ناامنی در منطقه مورد خطاب قرار دهند.
کامروا در پاسخ به این پرسش که آیا اقدام عملی از سوی کشورهای عربی علیه ترامپ و تصمیم اخیر آمریکا صورت خواهد گرفت یا خیر، گفت: انتظار عکس‌العمل معنادار از سوی این کشورها کاملاً بیهوده است و خیال‌پردازی به حساب می‌آید. تمامی اقداماتی که از سوی کشورهای عربی مطرح می‌شود جنبه نمادین دارد و یک فعالیت سیاسی و دیپلماتیک به حساب نخواهد آمد. چندین دهه است که هیچ اقدام خاصی از سوی آنها صورت نمی‌گیرد و تنها شاهد سکوت یا نهایتاً موضع‌گیری شفاهی و تئوریک آنها هستیم. لذا اقدام خاصی متصور نیست و روند به همین روال پیش خواهد رفت.
وی در پایان با بیان اینکه مصر به عنوان یک کشور اسلامی در پرونده فلسطین منفعل عمل کرده است، یادآور شد: قاهره از سال‌های گذشته و بر اساس ریشه‌های اخوانی با حماس ارتباط دیرینه و تنگاتنگی داشته است. اما در وضعیت فعلی و با توجه به مرتبط بودن این کشور به عربستان و سایر کشورهای عربی منطقه، به نظر نمی‌رسد که مصر بتواند کاری از پیش ببرد و مانند سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس موضع نمادین خواهد گرفت.
