نوربخش در گفت‌وگو با ایلنا مطرح کرد:
انتخابات مجدد در آلمان سقوط «مرکل» را رقم می‌زند/ فضا برای رشد «حزب آلترناتیو» مهیا است
فضای سیاسی در آلمان دقیقاً علیه صدراعظم است و حیات سیاسی ۱۲ ساله او در حال تهدید است، لذا اگر تحول جدی صورت نپذیرد، شاهد خیزش راست افراطی و سایر احزاب خواهیم بود.
«نادر نوربخش» کارشناس مسائل اروپا در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با اشاره به مشکلات پیش آمده در تشکیل دولت ائتلافی آلمان عنوان کرد: همانگونه که مستحضر هستید با اعلام کنار رفتن حزب دموکرات آزاد (FDP) از مذاکرات تشکیل دولت ائتلافی در آلمان، صحنه سیاسی این کشور با یک بن‌بست سیاسی کم سابقه روبه‌رو شده است؛ در واقع این نخستین بار پس از جنگ جهانی دوم است که یک انتخابات در آلمان به تشکیل دولت منجر نشده است. بحران کنونی در همین مدت کوتاه باعث کاهش ارزش یورو شده است، این وضعیت حتی می‌تواند زندگی سیاسی مرکل و حضور ۱۲ ساله وی در مقام صدراعظم آلمان را پایان دهد. در این راستا باید نگاهی کوتاه به انتخابات سراسری اخیر آلمان داشته باشیم.
وی ادامه داد: در آلمان شخص صدراعظم با رای مستقیم انتخاب نمی‌شود؛ بلکه در جریان انتخابات سراسری، مردم با رای مستقیم به حزب مورد نظر خود رای می‌دهند و رییس جمهور طبق قانون اساسی کاندیدای مربوط به حزبی که بیشترین آراء را از آن خود کرده است را به مقام صدر اعظمی منصوب و وی را مسئول تشکیل دولت می‌کند. لذا انتخابات پارلمانی نقش حیاتی برای تعیین صدر جایگاه اجرایی در آلمان و تشکیل دولت را دارا است. در جریان انتخابات که در مهر ماه جاری برگزار شد، حزب دموکرات مسیحی به رهبری مرکل با ۳۳ درصد آراء مقام نخست را کسب کرد و پس از آن حزب سوسیال دموکرات و حزب آلترناتیو برای آلمان (Afd) قرار گرفتند.
نکته حائز اهمیت در این میان کاهش بی‌سابقه آرای دو حزب اصلی این کشور نسبت به دوره های پیشین از یک سو و راهیابی حزب راست افراطی آلترناتیو برای آلمان با ۱۳ درصد آرا به بوندستاگ (پارلمان آلمان) بود. امری که در بیش از نیم قرن اخیر مشابه آن در این کشور رخ نداده بود. در چنین شرایطی و با توجه به اینکه هیچ یک از احزاب به تنهایی حائز اکثریت آرا نشد، حزب نخست (دموکرات مسیحی) ناچار به ائتلاف با احزاب بعدی بود (لازم به ذکر است همه احزاب آلمان از هرگونه همکاری یا ائتلاف با حزب سوم یعنی حزب ضد ساختار آلترناتیو برای آلمان خودداری می‌کنند).
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه برخی از سناریوهای ائتلافی در ماه‌های اخیر با شکست روبرو شده است، گفت: سناریوی نخست یعنی ائتلاف حزب اول و دوم که به نام «ائتلاف بزرگ» شناخته می‌شود، منتفی شد. دلیل آن هم این بود که سوسیال دموکرات‌ها پس از تجربه کاهش شدید محبوبیت ترجیح دادند تا در جایگاه مهم اپوزیسیون در بوندستاگ قرار گیرند تا اینکه آن را به حزب راست افراطی (Afd) بسپارند. سناریو دوم، ائتلاف حزب اول (دموکرات مسیحی) با دو حزب رده چهارم و پنجم یعنی دموکرات‌های آزاد و سبزها بود. این ائتلاف که به دلیل شباهت رنگ نماد این احزاب به پرچم کشور جامائیکا با این نام معروف بود پس از چند هفته مذاکره شکست خورد و آینده سیاسی آلمان را در یک شرایط مبهم قرار داد.
این بحران هنگامی آغاز شد که حزب دموکرات‌های آزاد با اعلام اختلاف‌نظرهای اساسی از روند مذاکرات کناره‌گیری کرده و تشکیل دولت ائتلافی موسوم به جامائیکا را با بن‌بست مواجه کرد؛ این حزب اعلام کرده است که حداقل ۲۰۰ مورد وجود داشته که بر روی آنها توافقی حاصل نشده است و طرفین یکدیگر را برای به بن‌بست رسیدن مذاکرات متهم می‌کنند.
وی افزود: موضوع مهاجرت یکی از چالش‌های اساسی بوده است که وضعیت سیاسی آلمان را با بحران روبه‌رو کرده است. بیش از یک میلیون پناهجو در سال ۲۰۱۵ به این کشور وارد شدند و «حزب راست افراطی و حزب ضد مهاجر آلترناتیو برای آلمان» توانست با اتکا به همین بستر آرای قابل ملاحظه‌ای را در انتخابات اخیر از آن خود کند. در ائتلاف جامائیکا نیز حزب سبز‌های آلمان از ورود پناهجویان و خانواده‌های آنان حمایت کرده و در مقابل دو حزب دیگر خواستار اعمال محدودیت سالانه ۲۰۰ هزار نفری بر آن بودند. همچنین موضوع تغییرات اقلیمی از دیگر موارد اختلاف‌نظر بوده است. حزب طرفدار محیط زیست سبزها بر کاهش سوخت‌های فسیلی تاکید می‌کند و خواستار سرمایه‌گذاری بیشتر روی انرژی‌های تجدیدپذیر بوده است، درحالیکه طرف‌های دیگر نگران از دست دادن مشاغل در حوزه‌های مرتبط با انرژی بوده‌اند.
نوربخش در تشریح سناریوهای پیش‌رو بیان کرد: وضعیت فعلی، موقعیت صدراعظم را با آینده نامعلوم سیاسی روبه‌رو کرده است؛ به صورتی که بازگشت به مذاکرات و تشکیل ائتلاف جامائیکا هم اکنون کاملاً بعید به نظر می‌رسد. این ائتلاف حتی سابقه تشکیل در مقیاس ملی را نداشته و پیش‌تر تنها در سطح ناحیه‌ای تجربه شده بود. از سوی دیگر ائتلاف بزرگ میان دو حزب دموکرات مسیحی و سوسیال دموکرات با اعلام عدم تمایل حزب سوسیال دموکرات تقریباً منتفی به نظر می‌رسد. گزینه دیگر تشکیل دولت حداقلی است؛ به این معنا که حزب مرکل با یکی از دوحزب سبزها یا حزب دموکرات‌های آزاد به صورت جداگانه ائتلافی را تشکیل دهد که در هر دو صورت باز هم حائز اکثریت پارلمانی نخواهد شد. لذا یک دولت در اقلیت تشکیل می‌شود که معمولاً بی‌ثبات خواهد بود و برای اتخاذ هر سیاستی مجبور به کسب حمایت جداگانه اکثریت در پارلمان خواهد بود. مرکل نیز امکان آن را رد کرده و معتقد است برگزاری انتخابات مجدد را به تشکیل چنین دولت اقلیتی ترجیح میدهد.
وی در پایان تصریح کرد: گزینه محتمل دیگر برگزاری انتخابات مجدد خواهد بود که در صورت موافقت و به درخواست رئیس‌جمهوری آلمان (فرانک والتر اشتاینمایر) امکان پذیر خواهد بود و فرایند آن چند ماه به طول خواهد انجامید. این امر در طول تاریخ آلمان بی‌سابقه تلقی می‌شود. از طرفی هم نباید فراموش کنیم مطابق نظرسنجی‌ها از روز انتخابات تا به حال، روند کاهش محبوبیت دو حزب اصلی ادامه یافته و در مقابل بر محبوبیت حزب دموکرات‌های آزاد افزوده شده است. انتخابات مجدد همچنین به احتمال زیاد به نفع حزب راست افراطی آلترناتیو برای آلمان خواهد بود که معتقدند ساختار سیاسی این کشور ناکارآمد است و نیاز به اصلاح اساسی دارد. از سوی دیگر باید توجه داشت انتخابات مجدد، احتمال تکرار نتایج مشابه شرایط کنونی را خواهد داشت که در هر صورت بازهم بازنده این وضعیت آنگلا مرکل خواهد بود. نباید از یاد ببریم نظام سیاسی آلمان به دلیل ثبات در طی دهه‌های گذشته همواره مورد تحسین بوده است، اما به عقیده من دیگر نمی‌تواند الگوی ثبات سیاسی در اروپا باشد و می‌تواند آینده سیاسی این کشور و حتی اروپا را با ابهام روبه‌رو کند.
