اسداللهی در گفت‌وگو با ایلنا مطرح کرد:
وضعیت نامعلوم «النصره» شکست مذاکرات آستانه را رقم خواهد زد/ اشغال نظامی ادلب توسط ترکیه متصور است
اقدام‌های گسترده نظامی ترکیه و همچنین وضعیت نامشحص جبهه النصره در ادلب دو محور اصلی است که آینده سوریه را با مشکل مواجه می‌کند و حتی احتمال دارد که سلسله نشست‌های آستانه را به بن‌بست بکشاند.
«مسعود اسداللهی» تحلیلگر مسائل منطقه در تشریح آخرین وضعیت سوریه و نشست آستانه ۷ در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: با نگاهی به آخرین وضعیت میدانی پرونده سوریه به این معنا دست پیدا می‌کنیم که حدوداً بیش از یک سال است که تحولات میدانی به نفع ارتش سوریه و هم‌پیمانان آن رقم خورده و تروریست‌ها در حال از دست دادن مناطق تحت تصرف خود در سراسر سوریه هستند. از این جهت باید توجه داشت که هرچه عملیات‌های نظامی به انتهای خود نزدیک می‌شود، مباحث سیاسی و رفت و آمدهای دیپلماتیک پر رنگ‌تر می‌شود.
نقطه عطف تحولات سوریه در سال‌های اخیر را باید آزادسازی حلب دانست، به صورتی که فتح حلب تمامی معادلات را تغییر داد و در آنجا بود که شاهد خلق مذاکرات آستانه بودیم و البته در طی شش دور اخیر از این مذاکرات محورها و دستاوردها تکمیل‌تر و هدفمندتر شد. لذا بر اساس مستندات و داده‌های میدانی به نظر می‌رسد که تا اواخر سال ۹۶ راهکارها و مذاکرات سیاسی جدی‌تر خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه دستاوردهای اصلی این نشست‌ها در ادوار گذشته محقق شد، گفت: تا به امروز که دور هفتم سلسله نشست‌های آستانه برگزار شده است دستاوردهای مهمی به دست آمده اما واقعیت این است که نشست پنجم و ششم بیشترین گشایش و تغییر وضعیت در محور سیاسی و میدانی را رقم زد. زمانی که طرح «مناطق کاهش تنش» توسط روسیه مطرح شد و در مقیاس گسترده عملیاتی شد بسیاری از تنش‌ها به حداقل رسید. به صورتی که قرار شد سوریه به دو منطقه غربی و شرقی تقسیم شود و ماحصل آن کاهش درگیری‌ها در مناطق غربی، شمالی و جنوبی بود.
این کارشناس مسائل غرب‌آسیا با بیان اینکه پس از اجرایی شدن طرح مناطق کاهش تنش شاهد شدت درگیری در شرق سوریه هستیم، اظهار کرد: اجرا شدن طرح کاهش تنش در سوریه تا حد زیادی موجب پراکنده شدن آن در جغرافیای این کشور شد؛ از این منظر اینکه دیده می‌شود جبهه شرقی سوریه و مرزهای مشترک با عراق نسبت به گذشته سرخ‌تر شده است به همین دلیل است. به عبارت دیگر، داعش با از دست دادن مناطق خود در نواحی شمالی، غربی و جنوبی وارد مناطق شرقی شده و در آن ناحیه اقدام به انجام عملیات کرده است. این در حالی است که مناطق تحت سیطره داعش در حالت کنونی به پنج درصد تنزل پیدا کرده است.
در روز اول نشست آستانه ۷ اسنادی با محوریت مین‌زدایی، حفظ اماکن میراث فرهنگی سوریه و همچنین تبادل دستگیرشدگان، ربوده‌شدگان و اجساد کشته‌شدگان توسط ترکیه، ایران و روسیه به امضا رسیده است که البته این سندها از نشست آستانه ۲ تاکنون مطرح بوده و تنها یک بحث فرعی به حساب می‌آید؛ چراکه موضوع اصلی آستانه و مهمترین محور آن مناطق کاهش تنش است.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه مهمترین موضوع کنونی در پرونده سوریه، وضعیت استان ادلب است، بیان کرد: اصلی‌ترین نگرانی و مساله‌ای که بیش از هر زمانی مهم قلمداد می‌شود، وضعیت استان ادلب و سپس دو استان دیگر سوریه است؛ باید توجه کرد که مناطق شمالی استان حماء، بخشی از استان حلب و از همه مهمتر استان ادلب در دست مخالفان مسلح قرار دارد و به دلیل گستردگی این مناطق طیف متنوعی از تروریست‌ها و مخالفان در آنجا حضور دارند. در آستانه ۶ قرار بر این شد تا ایران، ترکیه و سوریه به تفکیک ۵۰۰ نفر از نیروهای خود را برای نظارت و بهبود اوضاع به ادلب اعزام کنند اما کنشگری میدانی ترکیه معنای کاملاً متضادی را مخابره می‌کند.
وی ادامه داد: اسناد و داده‌های میدانی نشان می‌دهد که ترکیه بیش از ۵۰۰ نفر از نظامیان خود را به ادلب و اطراف آن اعزام کرده. اعداد و ارقام نشان می‌دهد که حجم نظامیان آنکارا «اشغال ادلب» را دنبال می‌کند. تعداد آنها به قدری است که دولت سوریه رسماً از اقدام دولت ترکیه انتقاد کرده و این سوال را مطرح کرده که آیا این کشور به دنبال «نظارت بر صلح در ادلب» است یا اینکه سناریوی «اشغال نظامی» این استان را در سر می‌پروراند؟ از این جهت است که یکی از چالش‌های آینده نزدیک در پرونده سوریه و حتی نشست آستانه عملکرد ترکیه در ادلب خواهد بود؛ چراکه ادامه این وضعیت می‌تواند تنش جدید و البته طولانی را خلق کند که انتهای آن مشخص نیست.
در ادلب و برخی از استان‌های سوریه طیف وسیعی از گروه‌ها با اسامی مختلف و حامیان گوناگون حضور دارند در راس آنها جبهه النصره سابق (جبهه فتح الشام فعلی و شاخه القاعده در سوریه) قرار دارد و مابقی آنها یا در بیعت النصره هستند یا همسو با آن عمل می‌کنند. نظام بین‌الملل و کشورهای عمل کننده در سوریه حکم اقدام‌های النصره را همانند داعش می‌دانند اما بسیاری از کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به دنبال تطهیر چهره این سازمان تروریستی و مشتقات آن هستند.
اسداللهی در پایان با بیان اینکه النصره مانع جدی مذاکرات آستانه و پرونده سوریه در آینده خواهد بود، خاطرنشان کرد: کشورهایی مانند عربستان، آمریکا، ترکیه و حتی قطر به دنبال آن هستند که باز هم سناریوی تروریست‌های معتدل را احیا کنند که این موضوع بیشتر در مورد استان ادلب صدق می‌کند. نمونه بارز این وضعیت را در آستانه شاهد هستیم؛ به گونه‌ای که برخی از چهره‌ها و شخصیت‌های منتسب به گروه‌های تروریستی فعال در سوریه امروز پای میز مذاکرات آستانه دیده می‌شوند. باید بدانیم که این گروهک‌ها در مقابل النصره قدرتی ندارند و مانع اصلی «جبهه النصره» است. از این جهت پرسش و چالش اصلی که تا به این لحظه پاسخی از سوی کشورهای درگیر برای آن پیدا نشده، وضعیت تروریست‌های حاضر در ادلب و حتی مدل احتمالی انتقال عناصر آنها است. از این رو تهدید جدی آستانه و به طور کلی روند سیاسی پرونده سوریه را باید «القاعده» بدانیم.
