مذاکرات بدون پیش شرط، پرونده اقلیم را به درازا می‌کشاند/ جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها به رسمیت شناختن استقلال را تمرین می‌کنند

«امیرهوشنگ میرکوشش» تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به اظهارات مقام‌های عراق و اقلیم کردستان مبنی بر شروع مذاکرات احتمالی میان بغداد و اربیل در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا بیان کرد: مجموع سخنانی که از سوی مقام‌های عراق و اقلیم کردستان ارائه شده نشان می‌دهد که اراده برای مذاکره میان دو جناح وجود دارد اما همچنان صدای واحد در عراق وجود ندارد. به گونه‌ای روز گذشته سخنگوی دولت عراق اعلام کرد که هرگونه دیدار و گفت‌وگو میان بارزانی و «ایاد علاوی» و «اسامه النجیفی» که از معاونان رئیس‌جمهوری عراق هستند را مردود می‌داند. در اینجاست که باید گفت کنش و واکنش‌های اربیل و بغداد با یکدیگر سازگار و هم‌سو نیست.

وی ادامه داد: در وضعیت فعلی به نظر می‌آید که اقلیم کردستان با دست پر وارد میدان منازعه سیاسی شده است و تا حدودی دولت عراق را در عمل انجام شده قرار داده است. این وضعیت تا جایی ادامه دارد که بارزانی و تیم وی به دنبال مذاکرات بدون پیش‌شرط هستند. از جهتی دیگر اگر به وضعیت امنیتی و میدانی عراق نگاه کنیم، می‌بینیم که جنگ با داعش همچنان ادامه دارد و این موضوع باعث می‌شود که ثبات در عراق به وجود نیاید و مکملی بر به هم‌ریختگی سیاسی می‌شود. اما باید توجه داشت که بغداد و اربیل هیچکدام به دنبال جنگ نیستند؛ چراکه عراق دیگر تاب و توان نزاع تازه و درگیری دیگر را ندارد.

باتوجه به شرایط فعلی به نظر می‌رسد که اقلیم دست خالی نیست. درست است که آمریکا با همه‌پرسی و استقلال «در شرایط فعلی» مخالفت کرده است اما سیاست ایالات متحده همچنان نامعلوم و گنگ است. به عبارتی دیگر سیاست اعلامی آمریکا با راهبرد و استراتژی پشت پرده آن یکی نیست و تفاوت‌های زیادی دارد که قسمت اعظم آن همچنان نامشخص است. در این راستا اسرائیل تمام قد از استقلال اقلیم حمایت می‌کند و این نشان می‌دهد که بارزانی در پس پرده سناریوی خود دارای نقاط اتکا است.

این استاد دانشگاه با تشریح سناریوهای احتمالی در مذاکرات اربیل و بغداد عنوان کرد: اگر مذاکرات بدون پیش‌شرط برگزار شود، بدون تردید مدت آن طولانی خواهد شد و باید شاهد حضور سازمان ملل و اتحادیه اروپا در این پرونده باشیم؛ چراکه آنها به دنبال آن خواهند بود که بتوانند تاثیرات استقلال را کنترل کنند. سناریوی دیگر این است که امکان دارد برخی از جریان‌ها در اقلیم مخالف و بخشی دیگر موافق باشند که در این حالت باید دید تصمیم بارزانی و شخصیت‌های اقلیم به علاوه احزاب چه خواهد بود. حالت دیگر، شروع جنگ میان اقلیم و دولت عراق است؛ اگر چنین حالتی پیش بیاید بدون تردید معادلات به هم می‌ریزد و به نظر می‌رسد که اقلیم در مورد این گزینه هم محاسباتی را انجام داده است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در خصوص این پرونده باید به رفتار ترکیه هم نگاه شود. متاسفانه مواضع آنکارا تا به امروز مبهم بوده و مشخص نیست چراکه منافعی میان روابط اقلیم و ترکیه وجود دارد که مهمترین آن خرید و فروش نفت کرکوک است. به هر حال در شرایط فعلی و با توجه به داده‌های موجود دو گزینه در پرونده مذکور وجود دارد؛ یا مذاکره یا مخاصمه. از این جهت در مورد مذاکرات باید بگوییم که احتمال تشدید تحریم‌ها وجود دارد و از سوی دیگر وضعیت منطقه شکننده و خطرناک است. از سوی دیگر، رفتار آمریکا در این پرونده هم متضاد است. به صورتی که گفته می‌شود طیف وسیعی از دموکرات‌ها و جمهوریخواهان مایل هستند تا استقلال کردستان به رسمیت شناخته شود؛ از این جهت است که احتمال دارد وعده‌هایی از سوی آمریکا و سایر کشورها به کردهای عراق داده شده باشد که اگر چنین حالتی صحت داشته باشد، خطر برای سوریه و سایر کشورهای منطقه به قوت خود باقیست.