دستمالچیان در گفت‌وگو با ایلنا مطرح کرد:
اصلاحات در عربستان، تقابل «سنت و مدرنیته»/ سلمان به دنبال هموار کردن چالش‌های ولیعهد است
سفر شاهزاده‌ها و دانشجویان عربستان به دنیای غرب و اروپا و بازگشت آنها به سرزمین آل سعود از دلایل اصلاحات در عربستان است چراکه حاصل جمع سنت و مدرنیته، تغییر را رقم خواهد زد.
«احمد دستمالچیان» کاردار اسبق ایران در عرببستان با تشریح دلایل انجام اصلاحات در عربستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: اصلاحات رخ داده در عربستان سعودی را باید از ابعاد گوناگون داخلی و خارجی مورد بررسی قرار داد. بعد از این که در جهان عرب خیزش‌های عمومی و مردمی به راه افتاد بسیاری از رژیم‌های پوسیده و کهنه همانند تونس، مصر و لیبی از گردونه سیاست بین‌الملل خارج شدند و در آن موقع پیش‌بینی می‌شد که این موج به ریاض خواهد رسید. در این بین در داخل عربستان بسیاری از نخبگان معتقدند که ادامه این وضعیت و نقشه راه فعلی حاکم بر عربستان میسر نیست و حتی مخاطرات جدی به همراه دارد؛ از این منظر آنها بحث اصلاحات را مطرح کردند.
وی ادامه داد: یکی دیگر از دلایل این اصلاحات که در سیاست خارجی عربستان نمایان شد، بحث بحران‌سازی در کشورهای مختلف به خصوص یمن و سوریه بود که پروژه «تسلیح تکفیر» در آنجا به وجود آمد و خروجی آن موجب شد تا نارضایتی و اعتراض‌هایی در داخل عربستان شکل بگیرد. از این جهت اصلاحات اتفاق افتاده در عربستان سعودی تنها در حوزه داخلی نیست بلکه در حوزه خارجی هم این تغییرات ملموس و آرام آرام آشکار می‌شود.
بحث اصلی که به عنوان فقرات این اصلاحات مورد نظر قرار می‌گیرد تقابل سنت و مدرنیته است؛ به گونه‌ای که این تقابل در لایه‌های زیرین اجتماعی رفته رفته شکل گرفت و امروز سر باز کرده است. سفر شاهزاده‌ها و دانشجویان عربستان به دنیای غرب و اروپا و بازگشت آنها به سرزمین آل سعود یکی دیگر از دلایل این تغییرات است؛ چراکه آنها با مشاهده و تطبیق وضعیت اجتماعی و سیاسی کشورهای مقصد با عربستان به یک معترض جدی و واقعی در سرزمین آل سعود تبدیل شدند.
این کارشناس مسائل اعراب با اشاره به نقش ملک‌سلمان در اصلاحات عربستان، گفت: ملک سلمان در صدد است تا قبل از انتقال قدرت به ولیعهد جوان خود، تغییرات آشکاری را در اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی عربستان صورت دهد تا بتواند اوضاع را از یک سو آرام کند و از سوی دیگر ثبات نسبی وضعیت جاری را برای پسرش به ارمغان بیاورد. به بیان گویاتر پادشاه عربستان می‌داند که ولیعهد جدید دچار چالش‌های زیادی خواهد بود و از این منظر سلمان به دنبال برطرف کردن موانع برای هموار کردن راه پسرش است.
وی افزود: در مورد تغییرات در سیاست خارجی سعود‌ی‌ها باید به این نکته توجه داشت که پس از آن‌که «ملک عبدالله» از دنیا رفت و سیاست‌خارجی «سعود الفیصل» به بن بست رسید، ریاض سیاست خارجی تهاجمی را اتخاذ کرد و دخالت در کشورهای منطقه و حتی خارج از مدار اشراف خود را در دستور کار قرار داد که می‌توان به سوریه، عراق، لبنان و حتی ایران اشاره کرد. در امتداد این وضعیت هیچ گشایشی حاصل خروجی این سیاست تهاجمی نبود و اتفاقاً هزینه‌های زیادی را برای ریاض به بار آورد. لذا مجموع این عوامل باعث شده تا اولاً انتقال قدرت به نسل جوان خاندان آل سعود صورت بگیرد و در گام بعدی شاهد تغییر در سیاست خارجی عربستان باشیم.
در مورد تغییرات و اصلاحات در داخل عربستان باید به این نکته توجه شود که فهرست بلندبالایی توسط «محمدبن سلمان» آماده شده که اجرای آن به عهده ملک سلمان است اما باید توجه داشته باشیم که خروج عربستان از یک قالب مشخص پس از یک قرن بسیار مشکل است. به عبارت دیگر تغییر و شکستن قالب قدیمی و خلق جریان جدید آن هم در فضای سنتی عربستان با حضور خاندان‌های مختلف و ایده‌های متفاوت بسیار دشوار است.
دستمالچیان در پایان یادآور شد: پس از اصلاحات صورت گرفته اخیر که به عنوان نمونه رفع ممنوعیت رانندگی زنان یکی از آنها است، برخی از اعتراضات مردمی به وقوع پیوست که مخالفان و موافقان آن همچنان با یکدیگر درگیر هستند و اتفاقاً این درگیری در داخل دربار آل سعود هم وجود دارد. عده‌ای از شاهزادگان به نظام قدیم و بسته گذشته معتقد هستند که می‌توان به شاخه مذهبی آنها یعنی «خاندان آل شیخ» اشاره کرد و دسته دیگر همانند شاهزادگان نسل دوم که محمد بن سلمان از آن برآمده است، معتقد به عبور از این وضعیت هستند. لذا انجام اصلاحات بیشتر در عربستان مستلزم بسترسازی و گذشت زمان است تا بتواند افکار عمومی را با خود همراه کند.
