باوند: ظرفیت تجدیدنظرخواهی برای قضات ایالتی محفوظ است/ قضات دیوان همانند دوران «لینکلن» می‌تواند حکم را نقض یا اصلاح کنند

«داوود هرمیداس باوند» تحلیلگر مسائل آمریکا در تشریح ابعاد حقوقی و سیاسی حکم اخیر دیوان عالی آمریکا در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: در تحلیل حکم صادر شده از سوی دیوان عالی ایالات متحده مبنی بر تایید درخواست دولت ترامپ در خصوص جلوگیری از ورود پناهندگان و مهاجران به خاک این کشور که مدت آن را ۱۲۰ روز اعلام کرده‌اند باید بگویم که دیوان عالی آمریکا به عنوان بالاترین مرجع حقوقی و قضایی این کشور صلاحیت و توانایی آن را دارد که تمامی احکام حقوقی و قضایی صادر شده از سوی قضات و دادگاه های فدرال را نقض کند.

وی ادامه داد: زمانی که دادگاه ایالتی حکمی را بر علیه فرمان ضد مهاجرتی ترامپ صادر کرده بود و آن را برای مدتی ملغی اعلام کرد، دیوان عالی آمریکا در سکوت به سر می‌برد و این به معنای تایید اجرای حکم ایالتی بود. در حالت فعلی دیوان با اکثریت آراء تمامی احکام صادر شده از دادگاه‌های ایالتی کالیفرنیا، واشنگتن و غیره را ملغی اعلام و درخواست دولت ترامپ را تایید کرده است. به عبارتی دیگر تمامی آرای گذشته که از سوی دادگاه‌های ایالتی صادر شده توسط رای دیوان نقض و شکسته شده است.

از اوایل مطرح شدن بحث فرمان ضد مهاجرتی ترامپ دیوان موضع مشخصی در مورد آراء دادگاه‌های ایالتی اتخاذ نکرد اما در حالت فعلی رای به نقض آنها داده است؛ از این منظر عده‌ای معتقدند که این رای می‌تواند آثار بیرونی بر جامعه ایالات متحده داشته باشد. واقعیت این است که نظام و ساختار قضایی آمریکا تا حدودی متاثر از عرف‌های موجود در جامعه این کشور است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه افزایش اعتراض‌های مردمی می‌تواند زمینه‌ساز درخواست تجدید نظر رای دیوان عالی شود، گفت: اگر اعتراض‌های گسترده مردمی به وجود بیاید و بتواند امنیت روانی و پیرامونی در داخل ایالات متحده را تهدید کند، قضات دیوان عالی می‌توانند رای صادر شده‌ به نفع ترامپ را نقض و یا تغییر دهند. برای درک بهتر از این موضوع باید به پرونده‌ای که در زمان «آبراهام لینکل» در سال ۱۸۵۴ مطرح بود رجوع کرد. در آن موقع بحث ترازی منافع و حقوق سیاهپوستان و سفیدپوستان مطرح بود؛ به گونه‌ای که دیوان در آن زمان اقدام به صدور رای کرد و در متن آن آمده بود که «سیاهپوستان از تمامی امکانات و منافع سفیدپوستان مانند تحصیل در دانشگاه، استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و غیره «به صورت جداگانه» برخوردار خواهند بود».

وی افزود: در تفسیر این رای نکته‌ای وجود دارد و آن استفاده از عبارت «به صورت جداگانه» بوده است. به صورتی که بعد از چندین سال یکی از قضات دیوان نسبت به این عبارت اعتراض کرد و دلیل اعتراض او، درخواست حذف این عبارت از متن حکم دیوان عالی بود. وی در این دفاع از اعتراض خود اظهار کرده بود که هنگامی که از عبارت «به صورت جداگانه» استفاده شود، نقض و نفی برابری در متن رای صادره حاکم شده و همین موضوع می‌تواند آثار بیرونی بر جامعه ایالات متحده داشته باشد که نهایتاً تبلور آن می‌تواند در نظام بین‌الملل نمایان شده و موجب کاهش پرستیژ بین‌المللی آمریکا شود. از این منظر حکمی که توسط دیوان صادر شده بود مجدداً نقض و اصلاح شد که این می‌تواند در حالت فعلی و در مورد فرمان ضد مهاجرتی ترامپ اتفاق بیافتد.

قضات ایالتی می‌توانند در مورد این حکم درخواست تجدیدنظر کنند. ممکن است عده‌ای دست برتر دیوان عالی به عنوان عالی‌ترین مرجع قضایی ایالات متحده را مانع تجدیدنظرخواهی قضات ایالتی بدانند؛ اما باید بدانیم قانون اساسی ایالات متحده که نظام قضایی و حقوقی این کشور از آن تبعیت می‌کند بر اساس برابری شکل گرفته و از این منظر آنها می‌توانند حکم دیوان را مورد تجدید نظر قرار داده و حتی نقض کنند.

باوند در پایان یادآور شد: در مجموع، اگر قضات ایالتی و واکنش افکار عمومی به این رای شیب تند به خود بگیرد احتمال تجدیدنظر آن توسط دیوان وجود دارد. باید توجه کنیم که صدور حکم دیوان عالی آن هم در شرایط بحرانی کاخ سفید به عنوان «اولین پیروزی قضایی ترامپ» محسوب می‌شود. البته بعد از مهلت ۱۲۰ روزه که توسط دیوان عالی آمریکا به تایید رسیده است، ابقای مجدد این حکم مستلزم ارائه لایحه‌ و تقدیم آن از سوی دولت به دیوان است، تا براساس دلایل و مستندات آن مجدداً صدور حکم جدید از سوی دیوان عالی صورت بگیرد. البته وضعیت اجتماعی، سیاسی و متغیرهای داخلی آمریکا به علاوه واکنش‌های خارجی تا حدی در ادامه این روند موثر خواهند بود.