میرابیان در گفت‌وگو با ایلنا:
تلاش‌های اردوغان برای حل بحران قطر بی‌نتیجه‌است/ دوحه هرگز متحد استراتژیک ریاض نبوده است
استقبال از رئیس‌جمهوری ترکیه در جده نشان‌دهنده عدم موافقت ریاض با تلاش‌های آنکارا در حل بحران قطر است. چرا که سران سعودی از رویکردهای ترکیه در حمایت از قطر، استقرار نیروهای نظامی خود در این کشور، ارسال مایحتاج ضروری مردم و همچنین رویکردهای اخوانی دولت ترکیه چندان دل خوشی ندارند.
رضا میرابیان، کار‌شناس مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در رابطه با سفر منطقه‌ای «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه در پی بحران دیپلماتیک خلیج فارس وتلاش‌هایی که برای حل مسالمت‌آمیز این بحران صورت گرفته است، تصریح کرد که برای حل مشکل موجود و بحران پیش آمده در خلیج فارس در وهله نخست، کویت و مقام‌های این کشور سعی در میانجی‌گری میان طرف‌های درگیر داشتند که برای این امر سفرهایی نیز به این کشورها صورت گرفت و دیدارهایی نیز با مقام‌های کشورهای عربی درگیر انجام شد که در نهایت بدون هیچ دستاوردی به شکست منتهی شد. پس از به شکست منتهی شدن تلاش‌های کویت، دیگر کشورها از جمله ایالات متحده آمریکا وارد صحنه شدند و «رکس تیلرسون» وزیر خارجه این کشور با حضور در منطقه و دیدار با سران کشورهای عربی خواستار برقراری صلح و آرامش و پایان دادن به اختلافات موجود شد. تلاش آمریکا و وزیر خارجه این کشور نیز بدون دستیابی به نتیجه مثبت با شکست مواجه شد و پس از تمامی این کشورها اکنون ترکیه وارد صحنه شده است.
این کار‌شناس مسائل منطقه‌ای تاکید کرد: رئیس‌جمهوری ترکیه تلاش دارد تا ابتکار عمل در این بحران را به دست بگیرد اما نحوه استقبال از وی در جده نشان‌دهنده عدم موافقت ریاض با تلاش‌های ترکیه در این زمینه است. چرا که سران سعودی از رویکردهای ترکیه در حمایت از قطر، استقرار نیروهای نظامی خود در این کشور، ارسال مایحتاج ضروری مردم و همچنین رویکردهای اخوانی دولت ترکیه چندان دل خوشی ندارد.
وی در خصوص نتیجه میانجی‌گری اردوغان در بحران موجود اعلام کرد که پیش‌بینی در خصوص میانجی‌گری ترکیه در بحران دیپلماتیک خلیج فارس عدم توفیق دولت ترکیه و اردوغان است و ابتکار عمل وی در این خصوص منتج به نتیجه خاصی نخواهد شد. چرا که به نظر نمی‌آید که رئیس‌جمهوری ترکیه برنامه خاص و مدونی برای پیشبرد مذاکرات در مسیر حل اختلافات این منطقه داشته باشد و حتی در توان ترکیه نیز چنین امری دیده نمی‌شود، چرا که کشورهایی که روابط نزدیک‌تری با طرفین درگیری داشته یا صاحب قدرت و نفوذ بیشتری بوده‌اند، همچون کویت و آمریکا نیز توفیقی در این امر نداشتند.
وی در ادامه افزود: کشورهای دیگر دخیل در این اختلافات همچون امارات متحده عربی، بحرین و مصر دارای سیاست مستقلی در این قضیه نبوده و در واقع دنباله‌روی فرامین صادره از ریاض هستند. قطعا این کشورها هیچ رویکردی بر خلاف آنچه عربستان بخواهد اتخاذ نخواهند کرد. عمده بازیگر اصلی این اختلافات عربستان بوده و دیگر کشورهای درگیر در حاشیه قرار دارند.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه افزود: شرایط ذکر شده توسط عربستان و نوع آن به گونه‌ای است که نه عربستان از این شرایط کوتاه خواهد آمد و نه قطر زیر بار این شرایط خواهد رفت و با توجه به این دو موضع‌گیری کاملا متفاوت، به نظر می‌رسد بحران موجود در کوتاه مدت حل نشده و به درازا کشیده شود.
وی ادامه داد: تشدید بحران میان قطر و عربستان به شکل موجود ادامه پیدا نخواهد کرد و وارد فاز جدیدی خواهد شد. درگیری نظامی امری محتمل است ولی اقدامی که احتمال آن بیشتر متصور است، اقدام به کودتا در قطر و سرنگون کردن حکومت موجود با هدایت عربستان سعودی خواهد بود.
میرابیان تاکید کرد: کشورهای بزرگ در خصوص این بحران دو نگرانی دارند که یکی از آن‌ها گسترش نفوذ ایران در منطقه و دیگری اقدامی نظامی یا شبه نظامی همچون کودتا توسط عربستان در قطر است. تداوم این بحران باعث نزدیکی بیشتر قطر به ایران شده و منافع آمریکا نیز در منطقه تامین نخواهد شد. از همین رو قدرت‌های بزرگ همچون آمریکا به دنبال این هستند که بحران هرچه سریع‌تر و به صورت مسالمت‌آمیز حل شود. ولی امری که باعث شده است این خواسته آمریکا و دیگر قدرت‌های بین‌المللی به نتیجه نرسد، پافشاری عربستان و مشخصا «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی بر مواضع خود است.
وی خاطر نشان کرد: تداوم تحریم‌ها برای قطر به آن صورت مشکل‌ساز نخواهد بود چرا که قطر کشوری با جمعیت کم و ثروت زیاد است. قطر با توجه به این جمعیت کم چیزی بالغ بر ۳۵۰ میلیارد دلار سپرده ارزی داشته و درآمد بسیار بالایی نیز دارد که به نوعی ثروتمند‌ترین کشور دنیا به شمار می‌رود و این تحریم‌ها به آسانی نخواهد توانست باعث ضربه وارد کردن به قطر شود.
این کار‌شناس مسائل منطقه‌ای تاکید کرد: قطر نمی‌خواهد اوضاع از آنچه در حال حاضر شکل گرفته متشنج‌تر شود و از این رو سعی در انعطاف نشان دادن از خود با استقبال از هر گونه تلاش دیپلماتیک و منطق برای حل این بحران دارد. در مقابل عربستان سعودی با زیاده‌خواهی سعی دارد به نحوی حاکمیت قطر را در اختیار بگیرد و برخوردی همچون برخوردی که با بحرین داشته‌اند، در قبال قطر نیز در پیش بگیرند ولی ریاض زیر بار این زیاده‌خواهی‌های مقام‌های ریاض نخواهد رفت.
وی در پاسخ به پرسشی در خصوص آینده و نتیجه این اختلاف‌ها اظهار داشت: درونمایی برای حل بحران دیپلماتیک قطر در کوتاه‌مدت متصور نیست. میانجی‌گری کویت که از نزدیک‌ترین کشورها به دو طرف بوده و سعی در حل این بحران داشت، با سیاست‌های زیاده‌خواهانه عربستان با شکست مواجه شد چرا که مقام‌های ریاض از بی‌طرفی کویت و عدم همراهی این کشور با عربستان ناخشنود بودند.
میرابیان تاکید کرد: قطر و عربستان هیچ‌گاه متحدان استراتژیک نبوده و همراهی‌های اخیر دوحه با ریاض نه بر اساس اصل همکاری بلکه بنابر فشارهای عربستان بر قطر بوده است. این امر در خصوص دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس که از عربستان تبعیت می‌کنند نیز وجود دارد و اتحاد این کشورها با ریاض اتحادی استراتژیک نبوده بلکه اتحادی متزلزل و شکننده است.
وی در پایان افزود: عربستان از این اقدام هدف پشت‌پرده‌ای را دنبال می‌کرد که این هدف در واقع این بود که قطر را نیز همچون بحرین تحت قیمومیت خود بگیرد و در ادامه مسیر سناریوی مشابهی را علیه کویت و عمان طراحی و اجرا کند. اگر عربستان در اجرای این سناریو در رابطه با قطر موفق می‌شد، مطمئنا کویت و عمان گزینه‌های بعدی بودند.
