سناریوی جدید آمریکا در قالب احداث پایگاه نظامی برای ارتش آزاد/ پررنگ شدن نقش واشنگتن در سرزمین شام

«عباس پرورده» تحلیلگر مسائل خاورمیانه در تشریح نقش ارتش آزاد و کردهای تحت حمایت آمریکا در تحولات پیش‌ روی سوریه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار داشت: در تحلیل تحولات اخیر سوریه باید به این موضوع توجه شود که در زمین بازی سوریه چند بازیگر اصلی و فرعی وجود دارد. در بخش اصلی آن، بازیگران دولت‌های خارجی حضور دارند که به دو جناح تقسیم می‌شوند؛ نخست جناح روسیه است که عقبه آن را حزب الله لبنان و محور مقاومت تشکیل می‌دهد و در جناح دوم یا مقابل، آمریکا و متحدانش قرار دارند. اما باید به این نکته توجه شود که ترکیب بازیگران در سوریه بعد از ورود ترامپ به کاخ سفید شکل تازه‌ای به خود گرفته است.

وی ادامه داد: در دولت اوباما سیاست خارجی وی بر این اساس بود که ایالات متحده در خاورمیانه و پرونده سوریه ورود نمی‌کند اما پس از آن که ترامپ به عنوان رئیس‌جمهوری ایالات متحده پیروز انتخابات سال ۲۰۱۶ این کشور شد، اوضاع تا حد زیادی تغییر پیدا کرد. به صورتی که ترامپ بر اساس خط و خطوطی که از اشخاصی مانند «نیکی هیلی» سفیر و نماینده آمریکا در سازمان ملل، «رکس تیلرسون» وزیر خارجه و «جیمز متیس» وزیر دفاع آمریکا می‌گرفت، ایالات متحده را رسماً وارد میدان بازی در سوریه کرد. به عبارتی دیگر، بحران سوریه بعد از ترامپ وارد فاز جدیدی شد که باید آن را «سطح بندی دو قطبی» دانست که یک طرف آن آمریکا و طرف دیگر سوریه قرار دارد.

در راستای تحولات فعلی سوریه باید دید که آیا احتمال جنگ میان این دو طیف وجود دارد یا خیر؟ اگر این دوقطبی متاثر از متغیرهای گوناگون باشد بدون تردید بحران جدیدی خلق خواهد شد که احتمال دارد مسکو و واشنگتن در مقابل هم صف‌آرایی کنند اما در غیر این صورت؛ به وجود آمدن درگیری سخت دور از ذهن است که تمامی این محورها به عنوان «صف‌آرایی دیپلماتیک» در صحنه سوریه مورد نظر قرار می‌گیرد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با اشاره به مسائل رخ داده در حوزه میدانی سوریه گفت: در مورد مسائل میدانی بحران سوریه، ذکر چندین نکته حائز اهمیت است: ۱- داعش بسیاری از شهرهای عراق مانند موصل و تعداد زیادی از مناطق سوریه را از دست داده و خروجی آن الحاق امنیت در مرزهای سوریه و عراق است. از این جهت به دلیل آن که نظامیان و بسیج مردمی عراق و همچنین هم‌پیمانان روسیه در سوریه به یکدیگر نزدیک شدند، ماحصل آن تقویت جبهه منتسب به روسیه در پرونده سوریه شده است. ۲- در زمین بازی سوریه تقویت مواضع به صورت آشکار صورت گرفته است. به صورتی که در حلب تحولات جدی صورت گرفت و تروریست‌ها از آن منطقه خارج شدند که در این بین کنشگری نسبت به ارتش سوریه تقویت و نمایان شد.

وی افزود: در امتداد این تحولات، آمریکا تصمیم گرفته تا برای پررنگ کردن حضور نظامی خود در سوریه تاثیرگذاری بیشتری را اتخاذ کند. به نحوی که افزایش ارسال تسلیحات و بالا بردن تعداد پایگاه‌های نظامی و همچنین تشکیل و تعدد گروه‌های وابسته به واشنگتن در دستور کار دولت ترامپ قرار گرفته است. در اینجا باید توجه داشت که آنچه در سوریه بعد از شش سال جنگ و خشونت نمایان شده است بحث توازن نظامی در سوریه بوده و طرفین قصد دارند کفه ترازوی موازنه قدرت را به نفع خود سنگین‌تر کنند.

پرسش این است که آیا کردها و ارتش آزاد سوریه در چینش و آرایش آینده سوریه جایگاه خاصی دارند یا خیر؟ چراکه بر اساس سوابق موجود از مذاکرات سوریه که از گذشته تاکنون صورت گرفته است شاهد حضور این دو طیف در کنار یکدیگر نبودیم. از سوی دیگر، باید بدانیم که گروه‌های متعدد زیادی علیه دمشق از گذشته تاکنون فعالیت می‌کنند و حتی آمایش جغرافیایی آنها که به صورت نامتقارن است، در فرآیند سیاسی و آینده سوریه تاثیرگذار خواهد بود. به گونه‌ای که کردها در مناطقی مانند حسکه، کوبانی و جزیره استقرار دارند و در میان این مناطق طیف‌های گسترده‌ای از اعراب سوری حاضر هستند که در اینجا تداخل منافع به وجود می‌آید و همین موضوع نمی‌گذارد تمامی طیف‌های حاضر در سوریه با یکدیگر متحد شوند.

پرورده در پایان بیان کرد: نکته نهایی که باید به آن توجه ویژه شود، این است که دو گروه اصلی در سوریه مورد وثوق آمریکا هستند؛ نخست کردها و پس از آن ارتش آزاد سوریه. اما مشکل اینجاست که این دو گروه اشتراکات مشخص با یکدیگر ندارند و از این نظر نمی‌توانند در مورد مسائل سیاسی با یکدیگر به توافق برسند. به عنوان مثال ارتش آزاد سوریه مورد حمایت ترکیه است و در مقابل جریان‌های کردی حاضر در سوریه تضاد جدی با منافع آنکارا دارد. لذا به نظر نمی‌رسد که این دو جریان بتوانند بر سر مسائل میدانی و سیاسی سوریه با یکدیگر به توافق برسند.