ابعاد پنهان راهبرد ترامپ در قبال کوبا/ دلایل متمایل شدن کاسترو به سمت اروپا

«هادی اعلمی‌فریمان» کارشناس مسائل آمریکای لاتین در تشریح ابعاد مختلف فرمان ترامپ مبنی بر قطع ارتباط با کوبا در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار داشت: لغو یک‌جانبه قرارداد عادی‌سازی روابط میان آمریکا و کوبا از سوی دونالد ترامپ تا حدود زیادی به حاشیه کشیدن اقدام‌ها و سیاست‌های اوباما توسط ساکن فعلی کاخ سفید قلمداد می‌شود؛ چراکه وی اعلام کرده است روند سیاست‌ دولت‌های قبل باید اصلاح شود و این موضوع به صورت مستقیم به سیاست‌های دولت اوباما اشاره دارد. حتی در مورد دلایل لغو عادی‌سازی روابط واشنگتن و هاوانا وی معتقد است که سود قراردادهای منعقد شده به جیب نظامیان و ارتش کوبا می‌رود. در اینجا ترامپ به نوعی روی مباحث حقوق بشری در کوبا هم تاکید دارد و حتی استعاره‌ای از «کوبای آزاد» را به میان آورده است.

وی ادامه داد: به نظر می‌رسد که ترامپ به نوعی یکی از تعهدات خود در زمان کمپین انتخاباتی را عملیاتی کرده است. به صورتی که اگر به خاطر داشته باشیم ترامپ سیاست‌های اوباما را در زمان انتخابات ۲۰۱۶ مورد هجمه قرار داده بود و می‌توانیم بگوییم در صدد رقم زدن یک رقابت خصمانه بود. از سوی دیگر، لغو یکجانبه عادی‌سازی روابط با کوبا را باید در راستای موضوع‌هایی مانند لغو یکجانبه پیمان آب و هوای پاریس، لغو طرح بیمه همگانی اوباما (اوباما کر)، کشیدن دیوار در مرز مکزیک و آمریکا و تغییر نوع نگاه به ناتو دانست که به نوعی شعارهای انتخاباتی ترامپ را نمایان می‌کند.

از نظر ترامپ مشکل اصلی در روابط میان آمریکا و کوبا، خاندان کاسترو است و حتی احتمال دارد که بحث براندازی همه‌جانبه مجدداً کلید بخورد. اگر به سخنان ترامپ در فلوریدا نگاهی گذرا بیندازیم می‌بینیم که وی در نقطه‌ای از ایالات متحده سخن گفته است که لابی ضد کاسترو که متشکل از افراد پرنفوذ و ثروتمند است، در این ایالت حضور پررنگ دارد؛ از این‌رو به نظر می‌رسد که این جریان توانسته است تا حد زیادی در کاخ سفید نفوذ پیدا کند و ترامپ را متقاعد کند که باید مقابل کاسترو و کوبا بایستد. از جهتی دیگر مدل نگاه ترامپ به پرونده کوبا و روابط دوجانبه میان واشنگتن و هاوانا بر پایه مباحث تجاری و اقتصادی استوار است که مشابه این موضوع را در نگاه وی به ناتو و حتی پیمان پاریس نظاره‌گر بودیم.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به استراتژی اوباما در قبال کوبا عنوان کرد: اوباما در سیاست‌های کلی خود خصوصاً در قبال کوبا به مهار همزمان و برخوردهای نرم‌افزاری با هاوانا تکیه داشت و تصمیم بر این بود تا در دراز مدت بتواند نظام سیاسی کوبا را به صورتی اصلاح و در نهایت به رسمیت بشناسد، اما چرخش ترامپ و سیاست خارجی ایالات متحده در قبال کوبا نمی‌تواند با سیاست‌های اوباما یکجا و همسو تحلیل شود. از نگاهی دیگر نمی‌توانیم بگوییم نگاه ترامپ یک نگاه برآمده از سیاست هژمونیک است بلکه سلطه تمام عیار بر کوبا مدنظر ترامپ خواهد بود. خروجی این نگاه تبدیل مجدد کوبا به حیاط خلوت ایالات متحده است که این نگاه برخاسته از سیاست‌های ترامپ و جمهوری‌خواهان قلمداد می‌شود.

بدون تردید مخالفت‌های گسترده‌ای در جهان با تصمیم ترامپ در قبال کوبا صورت خواهد گرفت و از این جهت تا حدودی می‌توانیم سیاست کاخ سفید در مقابل هاوانا را شعاری بدانیم، اما نباید فراموش کنیم که همچنان سیستم سیاسی ایالات متحده یک عهد شکنی کاملاً آشکار و مشخص را در جامعه بین‌الملل رقم زد و باید دید که سناریوی بعدی ترامپ برای تعلیق یک قرارداد بین‌المللی به کدام نقطه از جهان اشاره خواهد کرد.

وی در پایان یادآور شد: اگر بخواهیم به سیاست‌های رائول کاسترو در کوبا نگاهی بیندازیم باید بگوییم که کاسترو و کوبا سیاست‌های متفاوت‌تری را خواهند داشت، از این جهت به نظر می‌رسد که کاسترو با استفاده از سیستم سیاست جهانی که اکنون تا حدود زیادی بر ضد ترامپ است، می‌تواند افکار عمومی را با خود و علیه کاخ سفید همراه کند. از این جهت یکی از ابزارهای کاسترو استفاده از اهرم اروپا خواهد بود، چراکه فشارها و تحریم‌های وارد شده از سوی آمریکا و کوبا همانند قبل نیست و ماهیت خود را تا حدود زیادی از دست داده است که تمامی این موضوع‌ها حاصل قرارداد عادی‌سازی روابط میان اوباما و کاسترو بود. از این جهت احتمال دارد که کوبا از شکاف ایجاد شده میان اروپا و ترامپ استفاده کند تا بتواند در حد نسبی ایالات متحده را مخاطب خود قرار داده و اگر بتواند، واشنگتن را تحت فشار قرار دهد.