محبعلی در گفتوگو با ایلنا:
تثبیت آتشبس یکپارچه، خروجی دور چهارم نشست آستانه/ متمایل شدن معارضان به سمت تروریستها بن بست سیاسی ایجاد میکند
عدم هم گرایی سیاسی در سطح منطقهای و بینالمللی و تحرکات پنهان معارضان به نفع تروریستها موجب به بن بست رسیدن مذاکرات آستانه خواهد شد.
«قاسم محبعلی» کارشناس مسائل غرب آسیا در تشریح فضای دور چهارم مذاکرات آستانه در گفتوگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: دور چهارم مذاکرات آستانه که قرار است سوم و چهارم ماه می (برابر با ۱۳ و ۱۴ اردیبهشت) در قرقیزستان برگزار شود، همچنان دارای لایههای پنهان است که برخی از مولفهها موجب میشود تا آینده این مذکرات در هالهای از ابهام قرار گیرد. باید توجه داشته باشیم که مذاکرات آستانه به ابتکار روسها برگزار شد و ایران و ترکیه هم به عنوان اعضای اصلی در آن شرکت داشتند و البته این مذاکرات در شرایط خاصی برگزار شد. به گونهای که توافقات روسیه و آمریکا قبل از برگزاری این نشست با مشکل مواجه شد و از سوی دیگر ترکیه و ایالات متحده بر سر مساله گولن دارای اختلافهای زیادی بودند. از این نظر مجموع تحولات و اختلاف نظر کشورها در خارج از دایره پرونده سوریه، فضا را برای شکلگیری مذاکرات آستانه مهیا کرد.
وی ادامه داد: اساس و مهمترین دلیل برگزاری نشست آستانه را باید کاهش درگیریها میدانی در سوریه دانست تا پس از آن بتوان بر سر راهکار مورد قبول تمامی طرفهای درگیر به توافق رسید. اما شاهد بودیم که با حضور برخی از کشورهای عربی و غربی در مذاکرات آستانه وضعیت به صورت دیگری رقم خورد و روند اصلی به حاشیه کشیده شد. لذا در اینجا باید دید که آیا در دور چهارم مذاکرات به محور اصلی خود بر میگردد یا خیر و در فاز باید مشخص شود که آیا میان آمریکا و روسیه مذاکره و توافق خاصی صورت میگیرد یا خیر؟ چراکه اگر مسکو و واشنگتن به این نتیجه برسند که باید در برخی از محورها توافقهایی حاصل شود، بدون تردید جریان اصلی پرونده سوریه به سمت دیگری خواهد رفت. اما روسها سعی دارند که وضعیت فعلی را تثبیت کنند.
مدیر کل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه در پاسخ به این پرسش که عدم مشخص بودن خط و مشی معارضان و متمایل شدن برخی از آنها به سمت تروریستهای القاعده و داعش تا چه حد میتواند در روند مذاکرات آستانه تاثیرگذار باشد، عنوان کرد: در حوزه میدانی سوریه، جابهجاییها در روی زمین مشخص نیست. در تفسیری دیگر باید این نکته مد نظر قرار بگیرد که گروهکهای تروریستی دارای ایدئولوژی مشخصی نیستند و هر زمان که احساس کنند منافع آنها در محور دیگر نهفته است به همان سمت متمایل میشوند؛ خواه داعش باشد یا القاعده.
تنوع و گستردگی سازمانها و تشکلات تروریستی در سوریه به حدی است که نمیتوان مبداء متولد شدن آنها و حتی جغرافیای تسلیح و فعالیت آنها را به خوبی ترسیم و ثبت و ضبط کرد. به صورتی که امروز چیزی در حدود ۱۵۰ تا ۱۷۰ گروهک تروریستی ریز و درشت در زمین بازی سوریه مشغول به جنایت هستند اما نمیتوان خط و ربط دقیق آنها را مورد واکاوی و بررسی قرار داد. همین موضوع موجب میشود که نهادهای بینالمللی و عملکنندههایی که علیه تروریستها اقدام میکنند، نتوانند در عرصه بینالملل و به خصوص اعمال فشار علیه آنها کاری از پیش ببرند.
وی در پایان با اشاره به واگرایی سیاسی کشورها در پرونده سوریه گفت: این که قرار است دور چهارم مذاکرات آستانه فردا برگزار شود اما همچنان ما شاهد به وجود آمدن دستاورد خاصی در عرصه سیاسی نیستیم، نشان میدهد که دولتهای حاضر در این پرونده نتوانستهاند بر سر یک سناریوی مشخص و مدون به اتفاق نظر برسند. چراکه هر چقدر در محور مواضع و عملکردها شکننده و نامفهوم بشد بدون تردید چنین حالتی در وضعیت سیاسی هم رخ خواهد داد. از این جهت به نظر میآید تثبیت و ادامه آتشبس یکپارچه در سوریه یکی از خروجیهای اصلی دور چهارم مذاکرات آستانه باشد و تا زمانی که اجماع منطقهای و بینالمللی بر سر این پرونده به وجود نیاید و مبارزه با داعش و القاعده به عنوان دو بال اصلی به همریختگی در سوریه به صورت جدی دنبال نشود، نباید شاهد به وقوع پیوستن تحولات خاصی باشیم.