آتش‌بس احتمالی با دولت افغانستان نشان از تضعیف شبه‌نظامیان دارد/ مقابله طالبان با داعش به نفع کابل است
داعش موقعیت خوبی در افغانستان برای اعمال قدرت ندارد و از سوی دیگر طالبان ضعیف‌تر از گذشته شده است و دیپلماسی که توسط دولت افغانستان دنبال شده است، در حال جواب دادن است.
«عبدالمحمد طاهری» رایزن اسبق کشورمان در افغانستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با اشاره به توافق احتمالی آتش‌بس میان نیروهای طالبان و دولت وحدت ملی افغانستان عنوان کرد: اخباری مبنی بر احتمال توافق بر سر آتش‌بس میان طالبان و دولت حاکم بر کابل منتشر شده است که هدف از این آتش‌بس، مبارزه و مقابله طالبان با داعش اعلام شده است. اما در تحلیل این موضوع باید توجه داشت انشعاب صورت گرفته در بین اعضای طالبان پس از مرگ ملاعمر و پس از آن صلح حکمتیار با دولت وحدت ملی افغانستان پدیدار شد و در امتداد آن بحث ظهور داعش در این کشور موجب شد تا به نوعی سیاست دولت مرکزی افغانستان نسبت به گذشته پررنگ‌تر شود. چراکه بعد از صلح با حکمتیار، طالبان در موقعیت جدیدی قرار گرفت. تا جایی که در هفته‌های گذشته برای اولین بار طالبان اعلام کرد که این گروه قصد ضربه زدن به منافع ملی افغانستان را ندارد. از این منظر باید بگوییم که صلح دولت حاکم بر کابل با حکمتیار به دلیل نفوذ وی در طالبان موجب آرام شدن نسبی آنها شده است.
وی اضافه کرد: در همین راستا پاکستان هم تا حدود زیادی از سیاست‌های تنش‌زای خود دور شده و دخالت چندانی در امور افغانستان و حمایت از طالبان ندارد. چراکه آنها نمی‌خواهند با روی کار آمدن رییس جمهور جدید در اسلام‌آباد نمای دیگری از سیاست‌های نادرست خود را در افغانستان به تصویر بکشند. اینکه آیا داعش در افغانستان می‌تواند همانند طالبان اقدام به کنشگری کند، بدون شک پاسخ تا حدود زیادی منفی است. داعش و اعضای آن به عنوان حلقه تشکیل دهنده پروژه «ولایت خراسان» همگی از کشورهای دیگر به آسیای میانه منتقل شده‌اند و از این جهت نفوذ و ثبات آنها مانند طالبان نخواهد بود.
با توجه به اینکه حلقه محاصره داعش در رقه و موصل تنگ‌تر شده است، آنها خواهان این هستند که در شمال افغانستان مجدداً ورود پیدا کنند. اما شاهد بودیم که با ورود عناصر گروهک تروریستی داعش از شمال و شمال شرق افغانستان به خصوص مناطقی مانند قندهار و جلال‌آباد (به عنوان حوزه نفوذ سنتی طالبان) درگیری سختی میان آنها و طالبان رخ داد. لذا به نظر نمی‌رسد که داعش موقعیت خوبی در افغانستان برای اعمال قدرت و حضور داشته باشد. از سوی دیگر طالبان ضعیف‌تر از گذشته شده است و دیپلماسی که توسط دولت افغانستان دنبال شده است تا حدودی در حال جواب دادن است. چراکه طالبان برای اولین بار در تاریخ افغانستان اعلام کرده است غیر نظامیان و مردم افغانستان هدف آنها نخواهد بود و حتی گفته که می‌تواند محافظت از مرزها را به عهده بگیرد که این نشان از ضعف طالبان دارد.
این تحلیلگر مسائل آسیای مرکزی با بیان اینکه نمی‌توان اقدام‌های طالبان و داعش را با یکدیگر مقایسه کرد، گفت: در تعریف معنایی و تحلیل عملکرد طالبان و داعش باید به این نکته توجه شود که خون‌ریزی‌های داعش در میان اعضای طالبان بروز و ظهور پیدا نمی‌کند. چراکه اولاً طالبان خود را مبارزهای مسلح قلمداد می‌کنند اما خشونت داعش تفاوت زیادی با عملکرد طالبان دارد و در اینجاست که باب گفتمان و مذاکرات باز می‌شود. از سوی دیگر، طالبان خواهان ظهور شریک جدید برای خود در افغانستان نیست و با داعش در تضاد است.
اینکه آیا در بحث مقابله با داعش و رویارویی آنها با طالبان تهدیدی برای دولت افغانستان و امنیت عمومی این کشور پدیدار خواهد شد یا خیر، به نظر می‌رسد بعد از مرگ ملاعمر تاکنون و پس از انشعاب‌های ایجاد شده در میان سطوح مختلف طالبان که به عنوان انشعاب‌های سوم و چهارم شناخته می‌شوند، اوضاع تا حدودی به نفع دولت وحدت ملی رقم خورده است. حتی اگر طالبان و داعش با یکدیگر وارد جنگ شوند، بازهم این وضعیت به نفع دولت خواهد بود. چراکه طالبان در موضع ضعف قرار دارد و تنها اعلام می‌کند که برای رویارویی با داعش، دولت وحدت ملی افغانستان نباید مانع‌تراشی نکند.
وی در پایان در پاسخ به این پرسش که آیا رویارویی داعش و طالبان منجر به بیعت احتمالی اعضای آنها خواهد شد و امنیت افغانستان را به خطر خواهد انداخت، بیان کرد: طالبان نوعی از حمایت نسبی و مشروط دولت را درخواست می‌کند و با توجه به منطبق نبودن تفکرهای داعش و طالبان با یکدیگر به نظر نمی‌رسد که چنین بیعتی رخ دهد. از منظری دیگر، دولت افغانستان برای باقی ماندن در قدرت بر اساس مذاکراتی که هفته‌های گذشته در بروکسل صورت گرفته بود، به سمت صلح با طالبان پیش خواهد رفت تا این که بخواهد مجدداً وارد مقابله مسلحانه با این گروه شود. در این بین می‌توان آتش‌بس احتمالی طالبان و دولت افغانستان را شروع فرایند صلح و امکان‌سنجی آن قلمداد کرد. البته نباید از دو مولفه پاکستان و عربستان در این روند چشم‌پوشی کرد. چراکه تامین داعش در افغانستان از سوی سعودی‌ها کار آسانی است و از سوی دیگر، دخالت پاکستان هم می‌تواند وضعیت جاری را تحت‌الشعاع قرار دهد.