چانهزنی طالبان در مذاکرات صلح هدفمند شده است/ پاکستان تحت فشار آمریکا و هند قرار دارد
دستگیری عناصر «شورای کویته» در پاکستان و حضور برادر سرکرده پیشین طالبان در مذاکرات دوحه نشان میدهد که این گروه شبهنظامی نسبت به گذشته تضعیف شده اما تا حدود زیادی از زیر فشار پاکستان خارج شده است.
«پیرمحمد ملازهی» تحلیلگر مسائل شبه قاره در گفتوگو با خبرنگار ایلنا با اشاره به مذاکرات محرمانه طالبان با دولت افغانستان در قطر عنوان کرد: در مورد دیدار مقامهای طالبان با دولت وحدت ملی افغانستان که در دوحه قطر برگزار شده بود، مطالب زیادی منتشر نشده است اما آنچه مسلم است این خواهد بود که تحولات روزهای اخیر خصوصاً در پاکستان و پس از آن در افغانستان موجب شده تا اوضاع و احوال مذاکرات صلح افغانستان تا حدود زیادی تغییر پیدا کند. به صورتی که در چند روز اخیر تعدادی از اعضای «شورای کویته» در پاکستان دستگیر شدهاند و این نشان میدهد که فشارهای آمریکا و هند بر پاکستان موجب شده تا گروههایی مانند طالبان و «شبکه تروریستی حقانی» تحت فشار قرار گیرند. لذا وضعیت نشان میدهد که پاکستان در صدد است تا اتهامهای وارده به خود را تا حدود زیادی هموار کند و به دنبال آن مشاهده میکنیم که طالبان تحت فشار قرار گرفته و در وضعیت خوبی همانند سالهای گذشته قرار ندارد.
وی ادامه داد: حضور نماینده آمریکا و همچنین برادر ملاعمر، رهبر سابق طالبان در نشست دوحه نشان دهنده این است که تا حدود زیادی اوضاع و احوال در خصوص مذاکرات صلح افغانستان بهبود پیدا کرده است. مضاف بر اینکه باید مدنظر داشته باشیم عملیاتهای زیادی در مناطق شمالی افغانستان توسط طالبان صورت گرفته که خروجی خاصی نداشته است. درست است که در هفتههای اخیر عملیاتهای رسمی طالبان در «فاریاب» و «قندوز» صورت گرفته اما برخی شاهد بودند که طیف گستردهای از نیروهای آسیای مرکزی در به هم ریختگی امنیتی افغانستان حضور داشتند. بنابراین چنین وضعیتی نشان میدهد که طالبان همانند گذشته نمیتواند اقدام کند.
صلح با حکمتیار تا حدودی نشان داد که طالبان در افغانستان تضعیف شده است. از این جهت و با توجه به اینکه دولت افغانستان روند صلح با حکمتیار را یک دستاورد خطاب کرده است، احتمال دارد که وضعیت اداره کشور در این خصوص تا حدود زیادی تغییر کند. چراکه اگر قرار باشد صلح با طالبان عملی شود میبایست بخشی از طرحها در قالب اداره کشور به صورت مجدد بازتعریف شود. از سوی دیگر اینکه برادر ملاعمر در مذاکرات قطر حضور پیدا میکند، نشان دهنده این است که طالبان تا حدود زیادی از زیر فشار پاکستان رها شده است.
این کارشناس مسائل افغانستان در تشریح طرح توزیع قدرت غربیها در افغانستان گفت: در سالهای گذشته ژنرال «دیوید پترائوس» فرمانده نظامیان آمریکا در آسیای مرکزی طرحی را تحت عنوان طرح دوم و سوم ارائه داد و قرار بر این بود که طالبان در مناطق جنوب و شرق افغانستان ساکن شود و یک حکومت محلی را شکل دهد. در همین راستا قرار شد تا طالبان حدود چهار تا ۹ وزارتخانه در کابل داشته باشد و به نوعی آمریکاییها از این طرح به عنوان موازنه توزیع قدرت یاد کرده بود. البته باید بدانیم که همین طرح توسط «عبدالله عبدالله» رئیس اجرایی افغانستان در دولت فعلی مطرح شد که یکی از موضوعهای اختلاف محمد اشرف غنی» رئیسجمهوری افغانستان و عبدالله همین موضوع بود. به گونهای که اگر این طرح تایید و اجرایی شود، یک ساختار فدرال در افغانستان به وجود خواهد آمد که در این بین حق و حقوق طالبان مدنظر قرار گرفته میشود.
وی در پایان خاطرنشان کرد: به نظر میرسد طالبان به این نتیجه رسیده که نمیتواند از طریق محور نظامی دولت را مجبور کند تا با آنها به صلح بپردازد. چراکه ناتو و آمریکا تا سال ۲۰۲۴ در خاک افغانستان حضور خواهند داشت و به احتمال زیاد پس از آن هم این حضور تمدید خواهد شد. از منظر دیگر واقعیت این است که آمریکا به هیچ وجه از خاک افغانستان خارج نخواهد شد. لذا با توجه به صحبتهای میان برادر ملاعمر با دولت پاکستان در نشست دوحه متوجه میشویم که پاکستان از سوی افغانستان و هند تحت فشار است و مجموع این متغیرها نشان میدهد که روند مذاکرات صلح افغانستان تا حدود زیادی تغییر پیدا کرده است.