نگاهی به فراز و نشیب‌های نخستین مناظره انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا
با برگزاری اولین مناظره بین نامزدهای ریاست‌جمهوری، انتخابات آمریکا وارد مرحله نهایی خود شده‌است. از اینجا به بعد سرعت و جدیت و تأثیر اتفاقات بیشتر می‌شود.
به گزارش ایلنا، با ورود به ماه اکتبر، عملاً وارد ۱۰ دقیقه پایانی بازی انتخابات آمریکا می‌شویم. جدی‌تر شدن رقابت‌ها و جلب توجه عمومی به سمت انتخابات از طریق مناظرات، رقابت را سنگین‌تر می‌کنند. رأی‌دهنده‌های مردد تصمیم خود را می‌گیرند و احتمالاً آراء نامزدهای احزاب فرعی نیز به سمت دو نامزد اصلی هدایت می‌شود.
در دوره‌های گذشته انتخابات، اولین مناظره اغلب کار را به نفع کاندیدای حزب مخالف رئیس‌جمهوری فعلی پیش برده است. در آخرین نمونه نیز اغلب ناظران باراک اوباما را بازنده مناظره اول تشخیص داده بودند. این سابقه تاریخی، مناظره را به نفع ترامپ پیش‌بینی می‌کرد. سطح توقع پایین اهالی رسانه و مردم از ترامپ، یا اصطلاحاً روی نمودار بردن نمرات او نیز از نگرانی‌های دموکرات‌ها پیش از مناظره بود. از سوی دیگر، اخبار از اردوگاه کلینتون حاکی از آماده‌سازی جدی او برای مناظره بود. گفته می‌شد او خود را برای مناظره با نسخه‌های مختلف احتمالی ترامپ آماده می‌کند. در حالی که در سمت ترامپ، خبری از آماده‌سازی به شکل مرسوم آن نمی‌رسید.
اما مناظره چطور پیش رفت؟ استراتژی هر دو طرف، شاید از همان دقایق اولیه مناظره مشخص بود. ترامپ، احتمالاً تحت‌تأثیر «کلین کانوی» مدیر کمپینش سعی داشت رفتار ملایم‌تر و کنترل‌شده‌تری به نمایش بگذارد و تلاش کند کلینتون را از تعادل خارج کند. استراتژی کلینتون از طرف دیگر، حفظ آرامش در مقابل حملات و انتقادهای ترامپ، تأکید بر حقایق مستند و تلاش برای «ترامپ» شدن ترامپ بود. ترامپ کار را با کنایه‌ای طنزآمیز به کلینتون شروع کرد و کلینتون در اولین جملات، از ۱۴میلیون دلار کمک که ترامپ از پدرش دریافت کرده، به عنوان علت اصلی ثروت او گفت.
اما در ادامه مناظره استراتژی کلینتون موفق‌تر از آب درآمد. در چند هفته اخیر کانوی، ترامپ را قانع کرده بود که از روی متن سخنرانی کند و روی موضوع بحث متمرکز بماند؛ اما در مناظره، در مقابل پرسش‌های مجری و حملات کلینتون، بدون متن آماده، ترامپ دوباره به همان تصویر آشنا برگشت. پریدن‌های مکرر او وسط حرفهای هیلاری و پراکنده‌گویی‌های او، چهره‌ای ناآماده برای جایگاه ریاست‌جمهوری از او به نمایش گذاشت. نکته‌ای که از دید مخاطبان و تحلیل‌گران نیز دور نماند.
درباره پرسش‌های قابل پیش‌بینی، ترامپ پاسخ‌های آماده مناسب و تازه‌ای نداشت؛ برای مثال در پاسخ به پرسش هولت، مجری مناظره درباره انتشار گزارش‌های مالیاتی، پاسخ تکراری و البته رد شده ترامپ، فرصت خوبی برای کلینتون فراهم کرد تا درباره ثروت و عملیات‌های مالی شبهه‌آمیز او تردید وارد کند. خلاف کلینتون که این‌بار پاسخی کاملاً آماده برای بحث ایمیل‌هایش داشت که راهی برای ادامه بحث به ترامپ نداد. او حتی خودش هم به آماده‌سازی‌اش اشاره می‌کند، وقتی می‌گوید: «دونالد کنایه می‌زند که من خودم را برای مناظره آماده‌کرده‌ام. بله، خودم را برای یک چیز دیگر هم آماده‌کرده‌ام: ریاست‌جمهوری. و فکر می‌کنم این کار خوبی باشد.»
نوع ایستادن و زبان بدن نامزدها هم از میزان آماده‌سازی وکنترلشان روی اوضاع خبر می‌داد. در زمان صحبت‌کردن کلینتون، ترامپ چهره‌ای درهم کشیده و ناراضی داشت. روی پا بند نبود و مدام به چپ و راست تکان می‌خورد و حرکت مداوم دوربین برای تعقیب او در کادر کاملاً این ناآرامی را به بیننده منتقل می‌کرد. او هر از گاهی کلماتی هم میان حرفهای هیلاری «می‌پراند» که توسط او نشنیده گرفته می‌شد. اما هیلاری در زمان حرف زدن ترامپ، لبخند به لب داشت و سرگرم به نظر می‌رسید. تمایلی به دنباله‌دار کردن بحث‌های پاسخ‌داده‌شده نداشت و وارد جدل نمی‌شد. حرف ترامپ را قطع نمی‌کرد. خلاف مناظرهایش با سندرز، در هیچ قسمتی از مناظره چهره‌ای عصبانی و برافروخته نشان نداد. واکنش‌های شبکه مجازی نشان می‌دهد آرامش او نیز از چشم مخاطبان مخفی نمانده.به لحاظ محتوایی هم در بیشتر مناظره ترامپ در موضع دفاعی قرار داشت و از برند خود تعریف می‌کرد. ناتوانی همیشگی او در بی‌پاسخ گذاشتن هرگونه انتقاد باعث می‌شد کلینتون جهت بحث را به سمتی که می‌خواهد ببرد.
واکنش‌ها به مناظره از چه قرار بود؟
در طول مدت برگزاری مناظره و بدون حضور نظرسنجی‌ها، ابزار قابل‌استفاده برای تخمین واکنش‌ها اعداد و ارقام بنگاه‌های شرط‌بندی بود. طبق گزارش سایت ElectionBettingOdds.com، در طول مدت مناظره شانس پیروزی کلینتون در شرط‌بندی‌ها به طور مداوم رو به افزایش بود و در پایان مناظره، پنج‌درصد نسبت به زمان آغاز مناظره صعود کرده‌بود. در حالی که ترامپ سقوطی تقریباً چهار درصدی داشت.
بعد از پایان مناظره، طبق معمول رسانه‌های مختلف با ابزارهای مختلف ارزیابی خود را از برنده و بازنده مناظره اعلام کردند.
واقعیت ماجرا این است که کلمه نظرسنجی، با دو معنا استفاده شده است. یکی نظرسنجی به همان معنای اصلی که توسط بنگاه‌های حرفهای نظرسنجی، با متدهای علمی و با شرح و تفسیر انجام می‌شود، و دیگری همان اتفاقی که در رسانه‌های خودمان هم می‌افتد: یک وب‌سایت، احتمالاً روی صفحه اولش، از مراجعه‌کنندگان پرسشی با دوسه گزینه می‌پرسد. مخاطبان اولی با متدهای خاصی تنظیم می‌شوند. وزن حضور هر کدام از گروه‌های اجتماعی در آنها سنجیده می‌شود. بعضاً پرسش‌های جزئی‌تری از آنها می‌شود. در دومی اما هر کس وارد سایت شود می‌تواند نظر دهد. در این نوع نظرسنجی، هر کس وارد سایت شود احتمالاً نظرسنجی را می‌بیند و شاید قبل از رأی دادن آمار سایت را می‌داند. به سادگی ممکن است یک کاربر هوادار نامزد خاص، بعد از رأی‌دادن به هم‌عقیده‌هایش خبر دهد که آمار سایت چنین است و باید بروید رأی بدهید تا چنان شود. حتی ممکن است یک کمپین از قبل برای این نظرسنجی‌ها برنامه داشته باشد. در اولی شما اگر پیگیر باشید، می‌تواند تقسیم‌بندی سیاسی یا مذهبی یا نژادی یا... را در میان شرکت‌کننده‌ها ببینید.
نتیجه نظرسنجی سی‌ان‌ان/گالوپ، حاصل همکاری یکی از بزرگ‌ترین بنگاه‌های رسانه‌ای آمریکا با یک مؤسسه معتبر نظرسنجی، یک فایل پی‌دی‌اف ۲۳صفحه‌ای است. نتیجه نظرسنجی اسلیت(رسانه‌ای که بسیاری کابران فارسی احتمالاً اولین بار است که اسمش را می‌شوند) یک کادر ۲۰۰ در ۲۰۰ پیکسل. قطعاً نمی‌توان اینها را مشابه هم دانست. دومی در واقع صرفاً برای حضور این سایت‌ها در فضای خبری است؛ اما هیچ رسانه‌ای، جز رسانه‌های جناحی و تبلیغاتی، به این نظرسنجی‌های اینترنتی ارجاع نمی‌دهد. خود اسلیت که در نظرسنجی‌اش ترامپ برنده اعلام شده، در اولین تحلیل بعد از مناظره خود درباره علل و پیامدهای پیروزی کلینتون بحث و بررسی می‌کند و از آمار سی‌ان‌ان/گالوپ استفاده می‌کند.
از طرف دیگر در این فهرست‌ها، نام دراج‌ریپورت و بریت‌بارت دیده می‌شود که ماجرا را عجیب‌تر می‌کند. جهت‌گیری سیاسی آشکار این رسانه‌ها و به طبع آن مخاطبانشان، نتیجه نظرسنجی آنها را بدیهی می‌کند. برای مثال بریت‌بارت، رسانه‌ای فوق‌العاده تندرو و راست‌گراست. از نوعی که ابائی از تیترهای توهین‌آمیز ندارد. مدیرمسئول این وب‌سایت که رسماً در مصاحبه‌ای می‌گوید برایش مهم نیست خبرهایش غلط از آب دربیاید ماه گذشته رسماً به عنوان یک مدیر به ساختار کمپین ترامپ پیوست. در میان مخاطبان این رسانه بیشتر از آن که جمهوری‌خواه یا محافظه‌کاران باشند، نژادپرستان و افراد ضدزن و حتی نئونازی‌ها هستند. مشخص است که مخاطبان چنین رسانه‌ای ترامپ را برنده اعلام خواهند کرد و البته به همین دلیل نتیجه نظرسنجی بریت‌بارت، ارزش توجه ندارد. و قطعاً به هیچ‌وجه با نظرسنجی سی‌ان‌ان قابل مقایسه نیست.
برای بررسی نظرهای مردم درباره برنده و بازنده، اولین مرجع تحلیل‌گران، نظرسنجی سی‌ان‌ان/گالوپ است که از سال ۱۹۸۴ در این باره نظرسنجی می‌کنند. در این نظرسنجی ۶۲ درصد شرکت‌کننده‌ها کلینتون و ۲۷ درصد ترامپ را برنده مناظره اعلام می‌کنند. در سابقه این نظرسنجی فقط دو بار برنده مناظره اول فاصله‌ای بیشتر از این داشته‌است. (صدر جدول هم البته در اختیار آن کلینتون دیگر است!) در نظرسنجی یک مرجع معتبر دیگر، پابلیک‌پالیسی‌پولینگ (PPP)، فاصله کمی کمتر است: ۵۱ درصد کلینتون و ۴۰ درصد ترامپ. وب‌سایت FiveThirtyEight.com که شاید حرفه‌ای‌ترین برای برآیندگیری از نظرسنجی‌ها باشد نیز در نهایت، کلینتون را برنده می‌خواند. اگر الان رسانه‌های معتبر را چک کنید، احتمالاً تعجب خواهید کرد که چطور خبری از پیروزی ۹ به یک ترامپ نیست. شاید علت این ماجرا را بتوان اینطور توضیح داد: کانال‌دارانی که صرفاً به دلیل داغ شدن انتخابات آمریکا، تازه به آن توجه کرده‌اند و با چند جست‌وجو و جمع‌کردن چند تیتر، مطلبی می‌فرستند، بدون این سابقه و پس‌زمینه ماجرا را بدانند و البته جامعه مخاطبی که مثل بسیاری موضوع‌های دیگر، بدون دقت این پیام‌ها را بازنشر می‌کند.
در دوره‌های قبل سابقه داشته که تحلیل شبکه‌های تلویزیونی و رسانه‌های بزرگ، با نظرسنجی‌های اولیه متفاوت باشد. در این نمونه‌ها، معمولاً این تحلیل‌ها نظر اولیه مردم را تغییر می‌دهد. برای مثال، ال‌گور در نظرسنجی‌های برنده مناظره نسبتاً موفق دیده شد؛ اما تحلیل‌های منفی و انتقادی رسانه‌ها از رفتار او، باعث شد که نظرسنجی‌های انتخاباتی بعد از مناظره، به نفع بوش تغییر کند. این‌بار اما به نظر می‌رسد، اهالی رسانه با مردم موافق باشند. تحلیل‌ها تناقضی با نظرسنجی‌ها ندارد.
اما تضمینی نیست که برنده شدن در مناظره منجر به بالارفتن درصد اقبال در نظرسنجی‌های بعدی شود. در واقع برای دانستن اینکه چه کسی از این مناظره سود برده، باید در روزهای بعد منتظر نظرسنجی‌هایی بود که بعد از مناظره انجام شوند. ممکن است پیروزی هیلاری برای قانع‌کردن رأی‌دهنده‌ها کافی نبوده باشد. ممکن است جمهوری‌خواهان بیشتر به سمت ترامپ کشیده شوند. اینها پیش‌بینی نیست؛ بلکه موضوع این است که تا وقتی نظرسنجی‌های واقعی نرسند، نمی‌توان مطمئن بود. نکته قطعی اینجاست که اگر بعد از این مناظره، ترامپ در نظرسنجی‌ها پیش برود، خبر بسیار بدی برای دمکرات‌هایی خواهد بود که می‌بینند، حتی یک مناظره موفق هم نتوانسته ترامپ را متوقف کند؛ اما فعلاً همه شواهد نشان می‌دهند باید منتظر صعودی سه‌چهار درصدی برای هیلاری باشیم.
به هر حال آنچه قطعی است این است که آمادگی هیلاری در مناظره اول نتیجه‌بخش بوده و تلاش‌های کانوی برای ترمیم رفتار ترامپ نه. برای دانستن بیشتر از این، باید منتظر بود.
گزارش: روح‌الله نخعی