سوریه، زمین کسب منافع روسیه و آمریکا/ کاهش دیالوگ ترکیه با قطر و عربستان معنادار است
میان آمریکا و روسیه مواردی مانند تبادل نظامی و اطلاعاتی وجود دارد که در نتیجه آنها خواهان افزایش سطح چانه‌زنی به خصوص در حوزه میدانی سوریه هستند.
« افشار سلیمانی» سفیر سابق ایران در آذربایجان در تشریح تاثیر مذاکرات روسیه و آمریکا در ژنو در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: قبل از همه چیز باید دانست که پیچیدگی‌های بسیار زیادی در پرونده سوریه وجود دارد و بازیگران این پرونده اعم از کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قبل از آن که به دنبال حل و فصل آن باشند، به دنبال تامین منافع خود هستند. بحث نقض حاکمیت سوریه در این بین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زمانی که بازیگران خارجی وارد این پرونده شدند و پس از آن به زمین بازی سوریه ورود کردند، ضربه‌های بسیار زیادی به حاکمیت این کشور وارد شد. مسئله بعدی که یکی از محورهای گفت‌وگوی میان مسکو و واشنگتن در مذاکرات اخیر ژنو بوده است، تفسیر کلمه «تروریست» توسط طرفین بوده که آمریکایی‌ها تفسیر متفاوتی را از این موضوع ارائه کردند.
وی ادامه داد: از منظر دیگر به دلیل چند وجهی و چند ضلعی بودن پرونده سوریه و تعدد بازیگران خارجی دراین پرونده می‌بایست به عنصر ترکیه هم اشاره شود. ورود اخیر ترک‌ها به جرابلس به نوعی یک ضربه به تمامیت ارضی سوریه تلقی می‌شود و از سوی دیگر آنها درصدد هستند تا با این روش بتوانند از پیوستگی مناطق «افریم» و «کوبانی» به یکدیگر جلوگیری کنند تا مانع از اتصال کردهای سوریه با پ.ک.ک شوند که البته تمامی این مسائل زیر پا گذاشتن اصول بنیادین حقوق بین‌الملل ارزیابی می‌شود. چرا که در حالت فعلی ادغامی از جنگ‌های «نیابتی» و «کلاسیک» را شاهد هستیم.
مبحث اصلی بیشتر حول محور دو عمل‌کننده این پرونده یعنی «آمریکا و روسیه» می‌گردد. باید توجه داشته باشیم این دو کشور تنها به دنبال منافع خود هستند و درسوریه اقدام به کارت‌بازی‌های مختلفی می‌کنند. میان این دو قدرت مواردی مانند تبادلات نظامی و اطلاعاتی وجود دارد که در نتیجه آنها خواهان افزایش سطح چانه‌زنی به خصوص در حوزه میدانی سوریه هستند. پس از مذاکرات ژنو اخبار خاصی از محتویات این جلسه منتشر نشد و تنها اعلام شد که طرفین ارزیابی خوبی از این مذاکرات داشتند. اما باید بگوییم که این خوش‌بینی‌ها پایه و اساس دقیقی در وضعیت فعلی سوریه ندارد. چراکه آمریکایی‌ها در مذاکره در مورد گروه‌های تروریستی اعلام موضع دقیق نکردند.
کاردار سابق ایران در اوکراین با اشاره به نقش ترکیه در بحران سوریه عنوان کرد: ترمیم مناسبات ترکیه با روسیه این تردید را به وجود آورد که ترکیه قرار است به جناح روسیه و ایران ملحق شود. اما علاوه بر پارامترهای موجود در بحران سوریه و با توجه به روابط ترکیه با غربی‌ها و یارکشی آنها در زمین بازی سوریه، نمی‌توان این فرضیه را تایید کرده و آن را نافذ دانست. به گونه‌ای که در لشکرکشی اخیر ترکیه در جرابلس سوریه هماهنگی خاصی میان آنکارا و واشنگتن صورت گرفته بود و باید بگوییم که ترکیه و آمریکا به همراه مخالفان اسد درصدد هستند تا در مناطق شمالی سوریه اوضاع میدانی را به دست بگیرند تا نهایتاً بتوانند قدرت چانه‌زنی سیاسی و میدانی خود را بالا ببرند.
وی افزود: یکی از استراتژی‌هایی که غربی‌ها در مقابل مسکو مدنظر دارند، این است که بتوانند در چارچوب مذاکرات سوریه، روس‌ها را متقاعد کنند که در مواجهه با مخالفان اسد کوتاه بیایند و به مواضع آنها حمله نکنند. در اینجا صراحتاً می‌توانیم بگوییم که آمریکایی‌ها در حال امتیاز گرفتن از کرملین هستند. به هرحال نقش روسیه در بحران سوریه به خصوص در محور عملیاتی و میدانی آنها از سال گذشته پررنگ‌تر شد و غربی‌ها درصدد هستند تا روسیه را در پرونده سوریه از ایران دور کنند. به گونه‌ای که در اغلب مذاکرات میان مسکو و واشنگتن طرفین امتیازهای نامشخصی را بین یکدیگر رد و بدل می‌کنند که بخشی از این گفت‌وگوها در خصوص داعش و نحوه مبارزه با آن بوده است. همانطور که وزارت خارجه روسیه پس از گفت‌وگوهای ژنو انتقاداتی را مطرح کرده بود، آمریکایی‌ها در خصوص جبهه فتح‌الشام (جبهه النصره سابق) اطلاعاتی را در اختیار اتاق عملیاتی روسیه قرار نمی‌دهند و این روند میدانی پرونده را با مشکل مواجه کرده است.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در پایان خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که ورود روسیه به سوریه علاوه بر کسب منافع استراتژیک از سوی مسکو در فاز دیگر اثرگذاری در پرونده اوکراین و همین طور مواجهه با ناتو خواهد بود. از منظر دیگر با توجه به اوضاع و احوال مخابره شده در سوریه، سعودی‌ها نقش کمتری را در ماه‌های گذشته در این پرونده ایفا کردند. چراکه علاوه بر درگیری‌های داخلی در ریاض، مشکلات پرونده یمن برای آنها موجب سکوت نسبی آنها در پرونده سوریه شده است. از طرف دیگر، دیالوگ سیاسی میان ترکیه با عربستان و قطر بسیار کاهش پیدا کرده و بازی‌ها در سوریه به سمت آمریکا و روسیه متمایل شدند. لذا باید بگوییم که دو عمل‌کننده اصلی این پرونده یعنی روسیه و آمریکا در ماه‌های بعد همگرایی‌هایی را با یکدیگر خواهند داشت.