دستمالی: قله اهداف اردوغان دسترسی به گولن است/ توجه بیش از حد به سازمان اطلاعاتی ترکیه موجب غفلت از ارتش شد
اردوغان توجه چندانی به ساختار ، سازمان و حتی سیاست‌های ارتش ترکیه نداشت که نهایتاً از همین محور شاهد کودتای نافرجامی بود که می‌تواند زنگ خطری برای حزب عدالت و توسعه محسوب شود.
«محمدعلی دستمالی» تحلیلگر مسائل ترکیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با تاکید بر متفاوت بودن کودتای ۱۵ جولای ۲۰۱۶ ترکیه نسبت به چهار کودتای گذشته، بیان کرد: کودتایی که در ترکیه روی داد، یکی از عجیب‌ترین مدل‌های کودتا در تاریخ ترکیه محسوب می‌شود. به صورتی که ترکیه قبل از کودتایی که دو روز گذشته صورت گرفت، چهار مورد کودتا را تجربه کرده است و می‌توانیم بگوییم که این موضوع امری تکرار شدنی در ترکیه محسوب می‌شود. به گونه‌ای که نظامیان ترکیه بارها خواسته‌اند که دولت حاکم و احزاب سیاسی این کشور را کنار بگذارند و خودشان زمام امور را به دست گیرند.
وی ادامه داد: اتفاقی که در ترکیه روی داد، تفاوتی جدی با کودتاهای گذشته دارد. به خصوص آخرین کودتا که در زمان نجم‌الدین اربکان روی داد. در زمان اربکان نامه‌ای تهدیدآمیز از سوی ارتش ترکیه به دفتر وی ارسال شد و در آن نامه رسماً وی و کابینه وقت ترکیه را تهدید به مرگ کردند. در آن نامه ارتش اعلام کرده بود که اگر اربکان از قدرت کناره‌گیری نکند، با تانک‌ها به خیابان خواهند آمد و معادله پیچیده‌ای را رقم خواهند زد. از این روی، اربکان و شاگردانش، مانند رجب طیب اردوغان که اکنون سمت ریاست‌جمهوری ترکیه را در دست دارد، به حاشیه رانده شدند و از حکومت کناره‌گیری کردند.
شیوه مقابله با کودتا و راهبردی که اردوغان و همچنین نخست‌وزیر ترکیه برای مقابله با کودتا به کار بستند، راهبرد کاملاً متفاوتی محسوب می‌شود. به صورتی که آنها از سپر دفاعی مردمی برای پایان دادن به کودتای خیابانی استفاده کردند و شاهد بودیم که تنها با یک پیامک و چند مصاحبه کوتاه سیل انبوهی از جمعیت در آنکارا و استانبول به خیابان‌ها آمده و نهایتاً موجب شد تا کودتای نظامیان ترکیه به بن‌بست برسد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره نقش فتح‌الله گولن در کودتای مذکور اظهار کرد: در مورد مدیریت کودتا یک تحلیل ساده وجود دارد و آن این است که اردوغان مهمترین علت و تهدید ترکیه را شخص فتح‌الله گولن می‌داند و حتی گفته می‌شود که سیاست اردوغان این است که با فشار آوردن به آمریکا بتواند گولن را به داخل خاک ترکیه بکشاند و نهایتاً وی را محاکمه کند.
وی افزود: در موضع‌گیری‌هایی که رئیس‌جمهوری ترکیه در قبال حملات پ‌ک‌ک و سایر اقدام‌های ضد امنیت ملی این کشور صورت داده است، بارها شاهد این بوده‌ایم که یک اهرم فشار حقوقی از سوی اردوغان مورد استفاده قرار گرفته که در مورد گولن هم به همین شیوه عمل شد. باید به این نکته توجه کنیم که قله اهداف اردوغان در این سال‌ها و حتی در سال‌های پیش رو، رسیدن به فتح‌الله گولن است تا بتواند جنبشی که علیه حزب عدالت و توسعه در حال فعالیت است را پای میز محاکمه بکشاند.
باید به خاطر داشته باشیم جنبش گولن یک نهاد قدرتمند نه تنها در ترکیه بلکه در منطقه و حتی در آسیای مرکزی است. می‌توان گفت که منش و رفتار گولن و جریان در دست آن می‌تواند خط‌دهی‌های زیادی را به سمت کردها داشته باشد. از این جهت فتح‌الله گولن و جریان در دست او یک کارتل قدرتمند در میان ترک‌ها، کردها و سایر احزاب و قومیت‌های منطقه تلقی می‌شود. از این رو سیاست‌ها و تفکرات ایدئولوژیک آنها در بین اقوام تا حد زیادی نافذ است.
دستمالی در پایان در پاسخ به این پرسش که آیا تمرکز و توجه بیش از حد اردوغان نسبت به سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه (میت) موجب غافل شدن از ارتش می‌شود یا خیر، گفت: واقعیت این است که اردوغان سرمایه‌گذاری‌های بسیار زیادی روی سرویس اطلاعاتی ترکیه صورت داده و از ابتدای به دست گرفتن حکومت در ترکیه نگاه ویژه‌ای به این نهاد امنیتی و حکومتی داشته است. به موازات آن نگاه اردوغان از سوی ارتش گرفته شد. توجه چندانی به ساختار، سازمان و حتی سیاست‌های ارتش ترکیه نداشت که نهایتاً از همین محور شاهد کودتای نافرجامی بود که می‌تواند زنگ خطری برای حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان باشد. بنابراین با توجه به داده‌های میدانی، پارامترها و متغیرهای سیاسی موجود در داخل ترکیه، ارتش این کشور دستخوش تغییرات چشمگیری خواهد شد. اما باید توجه داشت که نمی‌توان به این راحتی شاکله و اساس ارتش را تغییر داد. چراکه نظامیان ترکیه خود را داعیه‌دار و مالک بخشی از این کشور می‌دانند. لذا اردوغان در روزهای پیش‌رو با چالش‌های زیادی روبه‌رو خواهد بود.