فساد عمیق در عراق باعث عقب‌نشینی مرجعیت از حمایت دولت شد/ نصرالله می‌تواند در پیوند طیف‌های عراق نقش موثری داشته باشد
عدم خروجی مناسب در عملکرد دولت عراق باعث شد تا مرجعیت از موضع حمایتی خود عقب‌نشینی کند و حتی شاهد بودیم که دیگر خطبه‌های آیت‌الله سیستانی توسط نمایندگان ایشان در نماز جمعه خوانده نمی‌شد و به نوعی نمایانگر یک حرکت اعتراضی به وضعیت حاکم در عراق بود.
«عباس خامه‌یار» تحلیلگر مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با اشاره به وضعیت سیاسی پیش آمده در عراق عنوان کرد: آنچه که باید در خصوص بحران سیاسی به وجود آمده در عراق مدنظر قرار داد، این است که دید فراگیر در افکار عمومی عراق و کشورهای مشابه آن به گونه‌ای بوده که روش سهمخواهی جریان‌ها به صورتی پیش رفته که پیامدهای ناشی از آن موجب بروز و ایجاد فساد شده که عمده آن با توجه به عملکرد شخصیت‌های سیاسی به وجود آمده است که به دنبال آن دامنه نارضایتی‌ها تا جایی گسترش پیدا می‌کند که موجب فراگیر شدن آن می‌شود و ممکن است این فساد به صورت حزبی، سیاسی و حتی شخصی بروز و ظهور کند.
وی اضافه کرد: در عراق به‌رغم حمایت‌های ویژه‌ای که مرجعیت دینی از طرح اصلاحات سیاسی العبادی صورت داد، شاهد این بودیم که خروجی خاصی از آن ساطع نشد. پس از آن و باتوجه به بی‌نتیجه بودن اقدام‌های دولت فعلی در عراق و همچنین فشارهایی که گروه‌های سیاسی در این کشور به العبادی آوردند، مرجعیت از موضع حمایتی خود عقب‌نشینی کرد و حتی شاهد بودیم که دیگر خطبه‌های آیت‌الله سیستانی توسط نمایندگان ایشان در نماز جمعه خوانده نمی‌شد و به نوعی نمایانگر یک حرکت اعتراضی به وضعیت حاکم در عراق بود.
دلیل قیام مقتدی صدر در منطقه خضراء هم تا حد زیادی به همین دلیل بود تا بتواند از طریق تحصن در بغداد صدای اعتراض مردم را به گوش حاکمیت سیاسی عراق برساند. نکته‌ای که در اینجا نهفته این است که به‌رغم اختلاف سلیقه‌هایی که میان جریان‌های مختلف عراق با مقتدی صدر وجود دارد، هیچ‌کدام از طیف‌های سیاسی این کشور با حرکت اعتراضی وی مخالفت نکرد و حتی یک همگرایی نسبی در این موضوع به وجود آمد؛ چراکه فساد به قدری در بدنه عراق گسترش پیدا کرده که هیچ‌کدام از طرفین مخالف اصلاحات و مواضع جریان صدر نبودند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در مورد فهرست پیشنهادی وزرایی که از سوی العبادی به پارلمان ارائه شد، تصریح کرد: سهمخواهی که در کابینه پیشنهادی العبادی به وجود آمده، به قدری پررنگ بود که هیچ‌کدام از طیف‌ها زیر بار نرفتند و به نوعی یک به هم‌ریختگی سیاسی را در پارلمان رقم زد که حاصل این سهمخواهی ایجاد تنش و نهایتاً به راه افتادن تحصن در پارلمان بود. در این میان باید به نقش کشورهای مداخله‌گر منطقه هم اشاره شود؛ چراکه توپخانه رسانه‌ای آنها اخبار را به گونه‌ای پوشش دادند تا بتوانند وضعیت بحرانی عراق را یک نزاع قومیتی حاد تفسیر کنند و حتی در صدد افزایش تنش در این پرونده برآمدند.
وی افزود: واقعیت این است که مدل سهمخواهی در عراق قومی، حزبی، مذهبی و حتی جغرافیایی است و هر کدام از اشخاص یا احزاب دخیل در آن به دنبال پیگیری و اعمال مطالبات خود هستند. یعنی اعراب، ترکمن‌ها و کردها هر کدام به دنبال احقاق خواسته‌های خود در عراق هستند. در روزهای اخیر شاهد تهدیدهای مکرر کردستان عراق مبنی بر اعلام استقلال و به نوعی تجزیه عراق بودیم که این موضوع را باید خطرناک و در عین حال جدی دانست. همچنین در بین شیعیان هم رقابت‌هایی به وجود آمده که باید به حداقل سطح موجود کاهش پیدا کند. چراکه طیف‌های سکولار و ناسیونالیست از فضای فعلی و چنین اختلاف‌هایی علیه عراق واحد استفاده خواهند کرد.
این‌که چرا طیف‌های مختلف در صدد ایجاد تفرقه و ناسیونالیسم‌گرایی در عراق هستند، تنها یک هدف را توجیه می‌کند که آن هم از پیش رو برداشتن اسلام سیاسی در عراق است تا از این طریق بتوانند آن را ناکارآمد جلوه دهند. به گونه‌ای که اگر به سقوط صدام در سال ۲۰۰۳ و حوادث بعد از آن به خصوص حضور داعش در عراق نگاهی بیاندازیم می‌بینیم که همین اسلام سیاسی توانست تا حدود زیادی بسیج مردمی را از مذاهب مختلف تشکیل دهد، امنیت را برقرار کرده و حتی فضای سیاسی را تا حدود زیادی مثبت ارائه کند.
خامه‌یار در پایان با تاکید بر این‌که گزارش‌های ناقصی از محتویات دیدار مقتدی صدر و سیدحسن نصرالله در بیروت منتشر شده است، گفت: مباحث و مطالب متناقضی از سوی رسانه‌ها و حتی مطبوعات داخلی و خارجی منتشر شده است و واقعاً نمی‌توان هدف و خروجی مشخصی برای آن در نظر گرفت. اما باتوجه به پارامترهایی که در چند هفته اخیر و پس از تحصن مقتدی صدر در بغداد به وجود آمد، به نظر می‌رسد که مقتدی صدر سعی کرده تا با عقلانیت کار را پیش ببرد و تا جایی از مدل حزب‌الله استفاده کرده است. تا جایی که در تحصن صورت گرفته هیچ اقدام خارج از عرف یا با تکیه بر احساسات فردی و گروهی در عراق صورت نگرفت. لذا اگر محتویات این دیدارها و ماهیت آنها صحت داشته باشد، به نظر می‌رسد که مقتدی صدر از چهره کاریزماتیک و اندیشه نافذ سیدحسن نصرالله برای آرام کردن عراق و همچنین ایجاد همبستگی ملی استفاده کرده است تا علاوه بر شیعیان بتواند تمامی طیف‌ها را با یکدیگر هم‌صدا و همراه کند.