روس‌ها از دوران شوروی سابق رابطه خوبی با کردها داشتند/ احتمال ظهور اسلام روسی طی سال‌های آینده وجود دارد
اگرچه برای مسکو وجود مسلمانان آسیای مرکزی و حتی چچن‌ها با تفکرات افراطی و نزدیک به داعش می‌تواند خطری جدی محسوب شود، اما از سوی دیگر دور شدن آنها از قلمرو فدراسیون روسیه را نوعی بُرد به شمار می‌رود.
«احمد وخشیته» پژوهشگر مسائل روسیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با اشاره به اینکه تنش میان مسکو و آنکارا در مبارزه با داعش می‌تواند یکی از عوامل حضور تروریست‌ها در روسیه و حتی ترکیه باشد، تصریح کرد: باید توجه داشت تنش در روابط ترکیه و روسیه علاوه بر سوریه در ابعاد گسترده‌تری یعنی سطح منطقه‌ای و بین‌المللی نیز تاثیرگذار بوده است که به عنوان نمونه می‌توان به اظهارنظرهای مقام‌های دو کشور طی سال گذشته و به خصوص پس از سرنگونی جنگنده روسیه توسط ترکیه اشاره کرد. به گونه‌ای که این موضوع بر روندها و موازنه قدرت بازیگران روابط بین‌الملل در سطح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای و حتی جهانی تاثیرگذار بود و بدون شک این کنش‌ها با واکنش‌های داعش همراه است.
وی ادامه داد: روسیه و ترکیه به‌رغم اینکه دو شریک اقتصادی مهم برای یکدیگر به حساب می‌آمدند، اما در مسائل سیاسی نتوانستند به تفاهم برسند. به این معنا که واگرایی در منافع سیاسی و ژئوپلوتیک آنها منجر به واگرایی در منافع اقتصادی و حتی فرهنگی این دو کشور شد و پس از حمله به جنگنده روس توسط ترکیه خصومتی به این کشور به واسطه حس ناسیونالیستی قوی میان شهروندان روس شکل گرفت. پس از این اتفاق می‌توانیم بگوییم که ترکیه به طور رسمی‌تری به همراه عربستان در مقابل روس‌ها قرار گرفت که طبعاً در موازنه قدرت منطقه‌ای و همچنین (به واسطه نقش ترکیه در ناتو و ائتلاف آن با دیگر کشورهای غربی مخالف حکومت کنونی سوریه) در سطح بین‌المللی تغییرات مشهودتری اتفاق افتاد.
این پژوهشگر مسائل روسیه در خصوص دستگیری چند تن از اعضاء داعش در روسیه که چند روز قبل صورت گرفت بیان کرد: روس‌ها که چندی پیش از این اتفاق مقابله با مخالفان بشار اسد از جمله داعش و النصره را کلید زده و به طور مستقیم و علنی به کارزار سرزمین سوریه ورود کرده بودند، فعالیت خود را جدی‌تر دنبال کردند که یقیناً نه تنها با واکنش دولت‌های مخالف اسد که با واکنش جدی گروه‌هایی که مورد حمله قرار می‌گرفتند به ویژه داعش روبه‌رو شدند. چنانکه پس از سقوط هواپیمای مسافربری روسیه در مصر، روس‌ها مدعی شدند هواپیمای آنها توسط داعش مورد حمله قرار گرفته بوده و حتی طی روزهای اخیر نیز مجدداً اعلام کردند سرنخ‌های جدیدتری یافته‌اند. از سوی دیگر با حملات مستقیم جنگنده‌های روس به مواضع داعش، این گروه نیز تهدیدات خود نسبت به کرملین که روزی به همراه ایالات متحده ابرقدرت جهانی محسوب می‌شد را افزایش دادند.
مساله‌ای که باید مد نظر قرار بگیرد، این است که ترکیه چقدر در شکل‌گیری و حمایت داعش نقش داشته است که البته این موضوع باید به طور جداگانه بررسی شود. اما اینکه کشوری همانند ترکیه هم اکنون با این مقدار از چالش داخلی و خارجی چه سیاستی در مقابل گروهی تروریستی همانند داعش می بایست اتخاذ کند نیز موضوع دیگری است. بدیهی است ترکیه که همسایه سوریه است و از ابتدا به عنوان یکی از حامیان اصلی گروه‌های مخالف بشار اسد محسوب شده و حتی به ادعای مقام‌های روس از داعش حمایت مالی کرده است، نمی‌تواند در تقابل با تروریست‌ها برآید. چراکه این تقابل نه تنها به تداوم بشار کمک می‌کند بلکه دولت آنکارا را با خطر جدی حضور و وجود داعش مواجه می‌کند و هر آن ممکن است اقدامهای داعش آنها را هدف قرار دهد. اگرچه برای مسکو وجود مسلمانان آسیای مرکزی و حتی چچن‌ها با تفکرات افراطی و نزدیک به داعش می‌تواند خطری جدی محسوب شود، اما از سوی دیگر دور شدن آنها از قلمرو فدراسیون روسیه را می‌توان نوعی بُرد دانست. از این رو روس‌ها همواره تلاش می‌کنند در داخل کشور خود ژست اسلام‌دوستی بگیرند تا از گزند مسلمانان افراطی در امان باشند و در خارج از مرزهای خود به تقابل جدی با داعش می‌پردازند.
وی در پاسخ به اینکه تاثیر عملیات ضدتروریستی روسیه در سوریه تا چه حد می‌تواند روی امنیت شهروندان روسیه و احتمال بروز اقدامهای انتقام‌جویانه توسط داعش تاثیر بگذارد، عنوان کرد: باید توجه داشت که روسیه تنها کشور غیرمسلمان در کارزار سوریه است که به طور مستقیم و علنی وارد نبرد شده است. لذا بدیهی است که روسیه با واکنش‌های سرسختانه گروه افراط‌گرایی که در پی تشکیل حکومت و دولت جهانی است و تفکراتی افراطی دارد، روبه‌رو باشد. در طول این مدت که روس‌ها به طور مستقیم و علنی وارد جنگ شده‌اند پلیس فدراسیون روسیه و نیروهای امنیتی چندین بار اعلام کرده‌اند که افرادی را دستگیر کردند که از نیروهای داعش بوده و قصد انجام عملیات‌ها و حملات انتحاری داشته‌اند و یا حتی چندین مرتبه هتل یا سالنی را تخلیه کرده‌اند که دلیل آن تهدید به بمب‌گذاری از سوی داعش عنوان شده است. این گفته به همان میزان که می‌تواند واقعیت داشته باشد به همان میزان نیز می‌تواند دلایلی باشد برای توجیه حضور نظامی روسیه در آسمان سوریه باشد تا اینکه به افکار عمومی خود و جهان نشان دهند داعش منافع ملی و جان شهروندانشان را تهدید می کند؛ البته این گفته به این معنا نیست که داعش قصد انجام عملیاتی تروریستی در روسیه را ندارد.
وخشیته افزود: دولتمردان کرملین نیز به خوبی نسبت به تهدید جان شهروندان خود از سوی داعش و مسلمانان افراطی که تحت تاثیر جریان فکری این گروه قرار دارند آگاه هستند. از این رو است که طی ماه‌های گذشته با برگزاری جلسات متعدد در جمهوری چچن و دیگر نقاط مسلمان‌نشین و حتی با حضور نمایندگان مختلف دولت در میان مسلمانان به نوعی در تلاش هستند تا بگویند که آنها با تروریسم می‌جنگند و با اسلام در تقابل نیستند. البته به نظر من اگرچه امروز شاهد هستیم که حتی رئیس جمهوری روسیه در سخنان خود نام «الله» را بر زبان می‌آورد اما به نظر من طی سالیان آینده شاید در حدود سال ۲۰۲۰ با ظهور اسلام روسی مواجه شویم. اسلامی که اگرچه این روزها به دلیل منافع کرملین‌نشینان به اسلام شیعی نزدیک است اما در آینده به گونه‌ای در راستای منافع ملی کرملین تعریف می‌شود. اما یقیناً داعش در تلاش خواهد بود با این تفکر و رویکرد چه در خاک سوریه و چه در خاک روسیه ایستادگی کند.
وی در پایان در خصوص تاکید روسیه بر لزوم مشارکت کردها در فرآیندهای سیاسی سوریه و تاثیر آن بر روابط آنکارا و مسکو گفت: روس‌ها از دوران شوروی تاکنون رابطه خوبی با کردها داشته‌اند و هم‌اکنون در تلاش هستند میان کردهای سوریه و بشار آشتی ایجاد کنند. اما از سوی دیگر ترکیه کردها را تهدیدی برای خود می‌داند و کماکان با پ.ک.ک در مقابله است. از این رو حمایت روسیه از کردهای سوریه، ترکیه را نگران می‌کند که از سوی دیگر روسیه پس از اتفاق‌های اخیر دیگر رغبتی به برقراری ارتباط با ترکیه ندارد و اگر کردها را مورد حمایت خود قرار دهد و به آنها پول، مهمات و آذوقه بدهد ترکیه دچار وضعیت سختی خواهد شد که این موضوع می‌تواند به عنوان یکی از محورهای تقابل مجدد میان مسکو و آنکارا قلمداد شود.