تقابل روسیه و ترکیه بر سر مساله نقض حریم هوایی دور از ذهن است

«بهرام امیراحمدیان» تحلیلگر مسائل روسیه در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در خصوص اخبار منتشر شده توسط مقام‌های ترکیه مبنی بر نقض حریم هوایی این کشور توسط جنگنده‌های روسیه تصریح کرد: طبیعی است عملیاتی که روسیه در سوریه انجام می‌دهد، مرزهای ترکیه را نقض کند چراکه به هر حال پرواز جنگنده حد و مرز مشخص شده ندارد لذا به نظر می‌رسد روسیه در منطقه در حال خلق و ایجاد مشکل جدیدی است که هم برای خود و هم برای خاورمیانه خطر آفرین خواهد بود.

وی افزود: استقرار سامانه دفاعی اس – 400 در مرزهای سوریه که در مجاورت با مرزهای ترکیه قرار دارد باعث شده تا تردد هواپیماها در آن نقطه با مشکل روبه‌رو شود و به حالت تعلیق درآید که یک حریم ممنوع پروازی در آنجا ایجاد شده و فضا به نوعی شده که در هر زمان ممکن است این سامانه عکس‌العمل نشان دهد و فاجعه دیگری به بار آید.

این کارشناس مسائل بین‌الملل در تشریح چرایی دخالت ناتو در این موضوع گفت: این که گفته شده حریم هوایی ترکیه توسط روسیه نقض شده است و ناتو در این موضوع ورود کرده است به این خاطر بود که در منشور پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) هر کشوری به مرز یک عضو ناتو حمله کند یا مرزهای آن را مورد تهاجم قرار دهد یا آن را به صورتی نقض کند، به معنی تجاوز و نقض حریم کل ناتو خواهد بود اما این‌که ترکیه بخواهد با روسیه به همین دلیل وارد تقابل شود، به نظر عملی نمی‌آید. در مقابل هم روسیه مایل به تقابل و درگیری با ترکیه نیست چراکه یکی از مقام‌های مسکو چند روز پیش اظهار کرده بود که ادامه حضور روسیه در سوریه ثابت نخواهد بود و اگر هم بحث حمله هوایی علیه مواضع ترویست‌ها منتفی شود و بحث ورود زمینی به میان آید، بی‌تردید اجازه این ورود داده نخواهد شد.

به نظر می رسد در مساله مذکور روسیه تنها موضع سکوت را اتخاذ کند. به طوری که اوضاع داخلی این کشور از حیث اقتصادی نسبت به سال‌های گذشته با افت شدیدی روبرو بوده و 5/3 درصد صادرات ناخالص روسیه در سال 2015 کاهش یافت و ادامه حضور نیروی هوایی این کشور در سوریه متعاقباً هزینه‌های گزافی را بر روی دوش این کشور خواهد گذاشت.

وی در خصوص انتشار اخباری که از سوی رسانه‌ها خصوصاً خبرگزاری‌های روسیه مبنی بر هشدارهای مقام‌های روس به آمریکا و همچنین تحرکات داعش در آسیای میانه صورت می‌گیرد، تصریح کرد: درگیری‌های لفظی که میان مقام‌های مسکو و واشنگتن در هفته‌های اخیر صورت گرفته بخشی در مورد سیستم دفاع موشکی است که ایالات متحده در اروپا از آن استفاده کرده است و بخشی دیگر در خصوص خلق داعش است که هم‌ اکنون حضور آنها در افغانستان و آسیای مرکزی محرز شده است. بحثی که در اینجا مطرح می‌شود، این است که داعش قصد دارد از طریق افغانستان در آسیای میانه حضور پیدا کند و بدون شک دامنه‌های آن تا تاجیکستان ادامه خواهد داشت.

امیراحمدیان با بیان این‌که ورود داعش به افغانستان و سپس به تاجیکستان به مراتب بسیار خطرآفرین‌تر از خاورمیانه برای روسیه خواهد بود، عنوان کرد: در تاجیکستان اعمالی از سوی دولت مانند تراشیدن‌ ریش و ممنوعیت پوشیدن لباس‌های سنتی و سیاه رنگ ممنوع اعلام شده که این موضوع باعث می‌شود جنبش‌های سنتی در این کشور به سمت رادیکال‌تر شدن پیش بروند. از سوی دیگر ممکن است این شرایط پس از تاجیکستان به قزاقستان سرایت کند و اگر چنین شرایطی پیش بیاید و داعش از طریق افغانستان، تاجیکستان را بپیماید و در نهایت در قزاقستان مستقر شود، با توجه به اینکه روسیه با این کشور در حدود چهار هزار کیلومتر مرز زمینی مشترک دارد، تهدید بیش از پیش بر مسکو سایه خواهد انداخت. بنابراین در امتداد این موضوع هم کشورهای آسیای مرکزی که با روسیه ارتباط دارند، مورد تهدید واقع خواهند شد که علاوه بر آن می‌توان تهدیدهای دیگری مانند حضور ناتو در اوکراین ، لیتوانی و سایر کشورهای همسایه روسیه را به علاوه حضور داعش مثال زد.

وی در پایان گفت: علاوه بر موضوع‌های مذکور، دیوار موشکی که توسط ایالات متحده در اروپا پایه‌گذاری شده است از مباحثی است که یک نوع فضای منفی علیه روسیه ایجاد کرده که اگر این فضا تشدید شود، امکان ورود روسیه به جنگ سخت را رقم خواهد زد.